Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат аграр университети

Назорат саволлари: 
1. Уруғларда асосан қандай касалликлар мавжуд? 
2. Мева касалликларини қандай аниқлаш мумкин? 
 
 
МАВЗУ: НИҲОЛ ВА КЎЧАТЛАРНИНГ КАСАЛЛИКЛАРИ. 
 
Иш режаси. 
6. Парша – Fusicladium radiosum  
7. Занг – Melamspora populi. 
8. Қўнғир доғланиш – Gloeosporium populi. 
9. Оқ ёки кулранг доғланиш – Septorici populi. 
10. Ун-шудринг – Phylloctinia suffulta. 
11. Цитоспороз – Cytospora nivea. 
Зарурий жихозлар: рангли қалам, микроскоп, лупа, скалпель, 
буюм ва қоплоғич ойналар, игна, пипетка, сув, рангли плакатлар, 
гербарий материаллари. 
Топшириқ:1.Зарарланган ўсимлик аъзоларини ташқи 
кўринишига қараб касалликни аниқлаш ва расмини чизиш. 

---

21 
2. Препарат тайёрлаб микроскопда кўриш. 
1.Парша касаллиги - Қўзғатувчиси Fusicladium radiosum  
замбуруғи. Парша билан теракнинг барги ва ёш новдалари 
касалланади. Баргларда тўқ доғлар пайдо бўлиб, тез орада 
доғларнинг усти тўқ жигарранг бахмалсимон ғубор билан 
қопланади. Бу ғубор замбуруғнинг конидияларидан иборат. 
Касалланган барг банди орқали замбуруғ ёш новдаларга ўтади ва 
уларда қорайиш ҳамда қуриб қолиш кузатилади. 
Замбуруғ касалланиб тўкилган баргларда перитеций деб 
аталувчи меватана ҳолида қишлаб чиқади. 
Препарат: Fusicladium radiosum замбуруғи конидияларини 
микроскопда кўриш.
2.Занг 
касаллиги қўзғатувчиси - Melamsрora populi 
замбуруғи. Теракда занг касаллигини бир нечта базидияли 
замбуруғлари қўзғатади. Лекин улар келтириб чиқарган касаллик 
белгилари бир-биридан фарқ қилмайди. Кўпроқ теракда 
Melamsрora populi замбуруғи қўзғатган занг касаллиги учрайди. 
Замбуруғнинг уредо ва телейто босқичлари оқ теракда ўтади. 
Эцидио- споралар терак барглари тушгач, улардан униб чиққан 
замбуруғлар танаси барг ичида ривожланади, ёзга келиб 
баргларнинг орқа томонида сарғиш ёки зарғалдоқ - сарғиш 
рангдаги уредоспоралар уюми ҳосил бўлади. Улар ёз мобайнида 
бир неча маротаба шаклланади. 
Ёзнинг охири – куз бошида баргларнинг устида майда тўқ 
қўнғир бўртмалар ҳолида замбуруғнинг телиоспоралар уюми пайдо 
бўлади. Бу телеоспоралар касалланган баргларда баҳоргача қишлаб 
чиқади. Замбуруғ икки уйли бўлиб, ёввойи саримсоқ ва тилоғоч 
оралиқ хўжайин ҳисобланади.