Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент архитектура – Қурилишинститути «Қурилишни бошқариш» факультети


Ишлаб чикарилган махсулот харажат сигими курсаткичлари


Download 441.82 Kb.
bet4/17
Sana16.04.2023
Hajmi441.82 Kb.
#1360766
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17
Bog'liq
5- вариант Қурилишда иш хақи

Ишлаб чикарилган махсулот харажат сигими курсаткичлари. 

Курсаткичлар

Аникланиши

 
Материал харажатлар

Материал харажатлар
= --------------------------------------------
Махсулот хажми

 
Иш хаки ва ажратмалар

Иш хаки ва ажратмалар
= --------------------------------------------
Махсулот хажми

Амортизация харажатлари

Амортизация харажатлари
= --------------------------------------------
Махсулот хажми

 
Бошка харажатлар

Бошка харажатлар
= --------------------------------------------
Махсулот хажми

 
Жами ишлаб чикариш харажатлари

Жами ишлаб чикариш харажатлари
= --------------------------------------------
Махсулот хажми

 
Узгарувчан харажатлар

узгарувчан харажатлар
= --------------------------------------------
Махсулот хажми

 
Доимий харажатлар

Доимий харажатлар
= --------------------------------------------
Махсулот хажми

Тахлил этишда уларнинг режага ва утган йилларага нисбатан шунинг бошка корхоналарга нисбатан киёсий узгаришлари урганилади.


Фойда (даромад) иктисодий харакатнинг зарурий шарти максади сифатида каралади. Жахон амалиетида фойда дейилганда купинча бизнес самарадорлигининг тадбир воситаси сифатида каралади. Фойда бу даромадлар ва харажатлар фаркланишидаги юкори узгарувчанликдир. Улар орасидаги куйи узгарувчанлик эса зарарни ифодалайди.
Даромадлар ва харажатлар молиявий натижларни характерловчи фойдани улчашга дахлдор булган элементлар хисобланадаи. Даромадлар ва харажатларни, яни фойдани аниклаш ва улчаш - корхона уз молиявий хисоботини тайерлашда фойдаланиладиган капитал концепцияси хамда капиталнинг сакланишига боглик булади.
Даромадлар ва харажаталар элементлари куйидагича аникланади.
Даромадлар - бу хисобот даврида иктисодий фойданинг активларнинг окими Єки купайиши шаклида усиши ёки пассивларнинг катнашчиларнинг капиталдаги омонатларидан фарк этувчи усишига олиб келувчи камайишидир.
Харажатлар – хисобот даврида иктисодий фойданинг активларнинг чикиб кетиши ёки улардан фойдаланиш шаклида камайиши, шунингдек, катнашчилар уртасида капиталнинг камайишига олиб келувчи мажбуриятларнинг юзага келишидир.
Даромад ва харажатларни аниклаш уларнинг асосий хусусиятларини белгимлайди, аммо ударни молиявий натижалар хисоботида акс эттиришда талаб килинадиган мезонларни аниклашни максад килиб куймайди.
Молиявий натижалар тахлилида даромад ва харажатларнинг узаро фарклланишидаги холатга бахо берилади. Молиявий натижалар фойда ва зарарларнинг шаклланиш каторлари буйича узгаришлари урганилади. Фойда ва зарарларнинг омилли тахлили олиб борилади. Корхонада молиявий натижавийликни яхшилаш юзасидан ички имкониятларнинг мавжудлиги ва уларни йулга куйишнинг чора ва тадбирлари белгиланади. Корхонанинг фойдалилик даражаасини характерловчи рентабеллик курсаткичи ва унинг омилли тахлили утказилади.
Молиявий натижаларнинг шаклланиш каторларига куйидагилар киритилади.
1. Асосий фаолиятдан молиявий натижа
2. Молиявий фаолиятдан натижа
3. Фавкулодда кутилмаган холатлардан натижа
Молиявий натижаларнинг бу таркиб туркумланишини халкаро хисоб андозаларига нисбатан берилган дейиш мумкин. Бунда асосий фаолият молиявий натижалар каторига корхонанинг махсулот сотишдан оладиган натижаси, асосий воситаларни сотишдан олдиган натижаси ва бошка активларни сотишдан оладиган молиявий натижаси акс этади. Давр харжатлари улардан чегирилувчи катор сифатида олинади.
Молиявий фаолиятдан олинган даромад ва харжатлар каторига корхонанинг молия бозоридаги фаоллигидан оладиган даромадлари ва, мулкий муносатлардаги иштирокидан олинадиган даромадлар, эркин алмаштириладиган валюта ресурсларини бошкаришдан оладиган даромадлари, корхонанинг молиявий фаолиятидан келиб чикадиган турли харажатлар киритилади. Уларнинг корхона хисоб фойдасидаги салмоГи сунги йилларда табора ошиб бормокда.
Фавкулодда кутилмаган холатлардан даромадлар ва харжатлар каторига корхонининг асосий ва молиявий фаолиятидан ташкари, тасоддифий холатлар буйича оладиган даромад ва харажталари киритилади. Уларнинг таркибига киритиладиган аник курсаткичлар янги Низомда ифода этилмаган. Факат уларнинг варкланишига таъриф берилган халос. Бу тариф эса юкорида баЄн этилган эди. Яъни корхона учун якин уч йиллик ораликда одатий хол Єки фаолият тури хисобланмаган холатлар оладиган дармадлари Єки йукотишлар ушбу каторга киритилади. Шунингдек тасоддий холатлар хам.
Молиявий натижаларнинг шаклланиш буйича тахлилни куйидаги жадвал малумотлари асосида бериш мумкин.

Download 441.82 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling