Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт

шу мамлакат ҳудудидаги барча корхоналарда яратилган 
шу мамлакат тараққиёти ва аҳолиси фаровонлиги 
йўлида фойдаланадиган, бевосита истеъмолчиларга 
бориб етадиган тайёр маҳсулот ва кўрсатилган хизматлар 
йиғиндисидан иборатдир.
Ялпи ички маҳсулот умумлаштирувчи иқтисодий 
кўрсаткич бўлиб, у фақат мазкур мамлакат ишлаб чиқариш 
омилларидан фойдаланган ҳолда мамлакат ичида яратилган 
товар ва хизматлар жами ҳажмининг ифодасини намоён 
этади. У барча ишлаб чиқарувчилар томонидан яратилган 
маҳсулотлар йиғиндиси сифатида намоён бўлади. Ялпи ички 
маҳсулот худди ялпи миллий маҳсулот каби ҳисобланади, 
бироқ ЯИМ кўрсаткичига мазкур мамлакатнинг чет эллардаги 
ишлаб чиқариш омилларидан фойдаланиб олиб борилган 
ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш ҳажмлари киритилмайди, 
лекин шу мамлакат ичидаги хорижий мамлакат корхоналари 
маҳсулоти киритилади. Шунинг учун ЯММ билан ЯИМ 
миқдор жиҳатдан жуда кам фарқ қилади. 
ЯММ ва ЯИМнинг ўзаро фарқини қуйидаги расм орқали 
яққолроқ ифодалаш мумкин (14.2-расм).
252 
деб, бошқа кўпгина мамлакатларда эса ялпи миллий маҳсулот (ЯММ) деб юритилар эди. 
Ялпи 
миллий маҳсулот – бу ўз мамлакати ёки хорижда жойлашган миллий корхоналар 
томонидан яратилган маҳсулот ва хизматлар умумий ҳажмининг жами қийматидир. Шу 
ўринда таъкидлаш лозимки, миллий иқтисодиёт ривожланиш даражасини аниқроқ ифодалаш 
ва таққослаш учун ялпи ички маҳсулот (ЯИМ)
 кўрсаткичи қулайроқдир. Шунинг учун ҳозирги 
даврда деярли барча мамлакатларда, жумладан мамлакатимизда ҳам бу кўрсаткичдан 
фойдаланилади. 
Ялпи ички маҳсулот – маълум вақт давомида, масалан, бир йилда шу 
мамлакат ҳудудидаги барча корхоналарда яратилган шу мамлакат тараққиёти ва 
аҳолиси фаровонлиги йўлида фойдаланадиган, бевосита истеъмолчиларга бориб