Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси олий ва ўрта
Капитал қўйилмани худудлар бўйича тавсифланиши ва
Download 6.38 Mb. Pdf ko'rish
|
44-y-Investisiyani-tashkil-etish-va-moliyalashtirish.Darslik-N.G.Karimov-va-bosh.-Т-2011
|
5.4.Капитал қўйилмани худудлар бўйича тавсифланиши ва
уни такомиллаштириш. Инвестицияни асосий капиталга йўналтиришни кейинги асосий йўналиши бу экспортникенгайтирувчи ва импортўрнини босувчи ишлаб чиқаришга қўйиш хисобланади, бу валюта тушумини оширади ва импорт учун валюта харажатларини камайтиради. 399 Иқтисодиёт худудларини бошқариш муаммоси умуман махаллий ўз ўзини бошқариш концепцияси рамкасида кўриб чиқилиши лозим. Охири хукуматни муниципиал органлари ва худудларини ўзаъро бир бирига таъсири этиш усули ва оптимал формаларни излаш билан хал этилмайди. Иккинчи дан, инвестицияни худудлар кесимида оптимал тақсимлаш зарур. 1.3.Жадвал Ўзбекистонреспубликасида 2008 йилда асосий капиталга худудлар бўйича инвестицияни ўзлаштириш 37 Жами Шу жумладан: ишлаб чиқариш сфераси Млрд. сум Жамиг а нисбатан %да Млрд . сум Жамиг а нисбатан %да Республика Ўзбекистан 8483,7 100,0 6397, 5 100,0 Республика Каракалпакистан 800,4 9,4 683,5 10,7 Андижанская 354,7 4,2 242,4 3,8 Бухарская 753,9 8,9 630,8 9,9 Джизакская 186,2 2,2 76,7 1,2 Кашқадарьинская 1630,7 19,2 1420,8 22,2 Невоинская 463,0 5,5 395,5 6,2 Наманганская 298,3 3,5 161,3 2,5 Самаркандска я 388,9 4,6 180,3 2,8 Сурхандарьинская 361,9 4,3 232,9 3,6 Сырдарьинска я 126,7 1,5 68,6 1,1 37 Экономика Ўзбекистана. Информационно-аналитический обзор за 2000-2008гг. Ташкент. «Ўзбекистан» 2009 – с.21 400 Ташкентская 749,7 8,8 574,7 9,0 Ферганская 471,8 5,6 335,6 5,2 Хорезмская 174,3 2,1 61,3 1,0 Г.Ташкент 1692,4 19,9 1333, 1 20,8 Ўз ўзини бошқариш ташкилотини асосий томони барча худудларни ривожлантириш вазифаси ва мақсадидан келиб чиқиб турли хил даражада ўз худуд органларини функциясини аниклашдан иборат. Хўжаликларни оператив бошқариш ва бюджет-молия сиёсати, уларга тегишли бўлган маълум худудларни бозор муносабатлар орқали қонунчиликка мос бошқаришни асосий функциялари ётади. Комплекс худудларни халқ хўжалигини бошқаришда иқтисодий нуқтаи назаридан турли хил даражадаги мулкчилик турлари бўйича ўзаъро бир бирига таъсир этувчи корхоналарни чегаралаш ман этилади. Самарадорлик критерияси ва ишини асосий йўналишлари худудни комплекс ривожлантириш асосида мазкур худудда яшаётган ахолини ижтимоий иқтисодий истеъмолини қондириш даражасини оширишга қаратилиши лозим. Шунингдек, муниципиал хўжаликлар структураси етарли турли туман бўлмоғи лозим ва район ва шахарни хама томонлама ривожлантириш учун зарур бўлган турли хил ижтмоий ва хўжаликларни бирлаштириш лозим (саноат, қурилиш, аграр, савдо-сервис, уй-жой-коммунал, культурно-маиший). Бу хўжаликларни асоси муниципиал мулкчилик хисобланади. Чет эл тажрибаси шуни кўрсатмоқдаки муниципиал органларни тўлиқмулкчилигида мос холда мазкур объектлар, қайсики улар нотижорат характерга эга бўлмаган бўлиб булар тўғридан тўғри 401 бошқарилади ва бу махаллий бюджетдан тўлик молиялаштирилади. Хозирги шароитда –бу муассасаларга таълим, соғликни сақлаш, культура ва бошқалар киради. Муниципиал хўжаликларни қолган звенолари комбинациялашган ёки тижорат асосида ривожланиши мумкин. Иқтисодиётни ягона бошқаришни таъминлаш учун худуд ва республика микёсидаги мулк эгалари кенгрок масштабдаг ўз вакиллаини делегатларни ўз ваколатлари доирасида мулкчиликни бошқариш бўйича жумладан ташкил этилган худуддаги комплексни, корхонани бошқаради. Худди ягона тизим сифатида иқтисодий худудни бошқаришни бошқа вариантлари хам мавжуд бирок уларни барчаси мулкни эгалари томонидан бошқарувчи органлар фаолиятини координат қилиш даражаси зарурлиги кўриб чиқилиши керак. Ижтимоий-иқтисодий сиёсатни амалга оширишдаги огирликни асосий маркази бугун худудларнинг зиммасига тўғри келади. Бу ерда ахолини хаётий таъминланганлик муаммолари хал этилади, бошқаришни худудий органлари худудни холатини асосий томонлари ва ахолии олдидаги бош жавобгарлиги ётади. Бундан ташкари худудлар микёсида унинг барча фазалари ва омиллари бўйича такрор ишлаб чиқариш жараёнини тўлиқтаъминланади. Булардан чегара худудларда илмий ва инженер кадрларни жалб қилган холда мехнат ресурсларини қайта такрор ишлаб чиқаришга жалб этиш лозим. |
