Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси


Download 0.51 Mb.
bet5/5
Sana07.01.2023
Hajmi0.51 Mb.
#1081515
1   2   3   4   5
Bog'liq
1-amaliy mashg\'ulot. Donli ekinlarning umumiy morfologiyasi

Донли ўс имликларнинг меваси. Дон уч қисмдан: икки қават қобиқ, эндосперм ва
муртакдан иборат. Уруғ қобиғининг ташқи қисми мева қобиғи деб аталади, у икки қатламдан иборат бўлиб тугунча деворларидан ҳосил бўлади. қобиқнинг ички қисми уруғ қобиғи дейилади, бу ҳам икки қатламдан иборат бўлиб, улар уруғ куртакнинг иккита қобиғидан ривожланади.
Пўстли донда айтиб ўтилган қисимлардан ташқари донни ўраб турган қобиқдан иборат бўлиб, у қобиқ гул қобиғидан ташкил топган. Бунда гул қобиғи дон билан бирикиб кетади.
4-жадвал
Биринчи гурух донли экинларнинг фарқли белгилари.

Доннинг белгилари

Буғдой

Жавдар

Арпа

Сули

Қобиқли
ги

одатда қобиқсиз, баъзан қобиқли, лекин гул қобиқлари ёпишган эмас

қобиқсиз

қобиқли, гул қобиқлари епишган, гохо очиқ.



қобиқли, гул
қобиқлари
епишмаган,
гохо очиқ

Шакли

чўзиқ, понасимон, қобиқли донлар одатда яхлит бошоқда жойлашган қиррали гохо учи ўткирлашган

чўзиқ асоси ўткирлашган

элипсимон, чўзиқ иккала учи ўткирлашган.



чўзиқ ингичка, қобиқли дони
нинг учи ўткирлашган



Қобиқ
нинг юзаси

қиррали

қиррали

Узунасига кетган чизиқлари аниқ кўриниб туради

силлиқ

Попуги

бор, баъзан жуда кам



бор

йўқ

бор

Эгатчаси

Кенг

чуқур

кенг

кенг

Доннинг юзаси

Силлиқ

майда бура
мали



силлиқ еки бир оз бурамали

тукли, тук билан қопланган.



Доннинг ранги

оқ,сариқ, қизил, гоҳо кўк



яшил, кул ранг, гохо сариқ еки
жигарранг

қобиғли дони сариқ еки қора,
қобиқсизлари
сариқ.

қобиқли дони оқ сариқ жигар
ранг қобиқсиз
лари оч сариқ


5-жадвал
Иккинчи гурух донли экинларнинг фарқли белгилари.



Доннинг белгилари

Маккажўхори

Жўхори

Тариқ

Шоли

қобиқлиги

Шакли

Қобиқнинг юзаси
Катталиги (мм хисобида)
Қобиғининг ранги

Доннинг ранги



қобиқсиз

юмалоқ ёки қиррали гохо учи ўткирлаш


ган
_
6-20

_


оқ,сариқ,қизил,
гоҳо кўк



қобиқсиз ва қобиқли
юмалоқ

силлиқ ялтироқ


4-6

оқ,сариқ жигар ранг қора

оқ,малла ранг,жигар ранг



қобиқли

юмалоқ

силлиқ ялтироқ ёки хира ялтироқ
2-3

малла ранг, сариқ, қизил, яшил, жигар ранг сариқ





қобиқли

чўзиқ лентасимон


узунасига кетган қовур ғали, хира
6-10

сомон ранг сариқ,жигар ранг




оқ қизил

Download 0.51 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling