¤збекистон республикаси олий ва ¤рта

4.4.  Baxyalar xosil etishda tikuv iplarini sarfi 

 

Buyum tikishda tikuv iplarini sarfi ham katta ahamiyatga ega, chunki ularni 

tejamli ishlatish buyumlarni tannarxini kamaytirishga yordam beradi. 

 

Ammo,  tikuv  iplarini  tejash  bilan  bir  qatorda  tikilayotgan  buyumlarni 

tikishda  yassi  chokli  to’qqiz  ipli  mashinani  qo’llash  bilan  tikuv  iplarini  sarfi 

oshadi.  Lekin  bunda  chok  pishiq  bo’ladi  va  buyumda  matoni  tejashga  erishiladi. 

Chunki uni detallari bir tekislikda qo’shib (vstыk) tikiladi. 

 

Ishlab  chiqarish  jarayonida  tikuv  ipiga  talab  quyidagi  usullar  bilan 

aniqlanadi: 

 

1. Bahyalarni geometrik tuzilishini hisobga olgan holda, bahyadagi tikuv ipi 

uzunligini nazariy hisoblash yo’li bilan. 

---

 

32 

 

2.  Urabotka  koeffitsientini  aniqlagan  holda,  ishlatilgan  iplarni  biror  bir 

uzunlik birligida haqiqiy o’lchab va bu erdan tikuv ipi sarfini aniqlash yo’li bilan. 

 

3.  Statik  ma’lumotlar  asosida  -  ma’lum  bir  vaqtda  davrida  sarflangan  iplar 

sonini shu davr ichida ishlab chiqarilgan buyumlar soniga bo’lish yo’li bilan. 

 

Bahyani  hosil  qilish  uchun  zarur  bo’lgan,  tikuv  ipi  uzunligi.  Uning  turiga 

tikilayotgan material qalinligi va xossalariga ipni qalinligi va tarangligi darajasiga 

bog`liq. 

 

Tikuv ipini uzunligini hisoblash uchun quyidagi ko’rsatkichlar zarur: 

 

1. Bahya qator chastotasi B

r, 

ya’ni 5 sm chokdagi bahyalar soni yoki bahya 

qadami A

b

; 

2.  Tikilayotgan trikotajni siqilgan holatdagi umumiy qalinligi T

q

.