Ўzbеkiston rеspublikasi oliy va ўrta maxsus ta'lim vazirligi

 
Adabiyotlar 
1. Кабушкин Н.И. Менеджмент туризма. -М.: Новое знание, 2005. -644 с. 
2. Aliyeva M., NorchayevA. Turizm mendjmenti: Electron darslik. –TDIU 
kutubxonasi, 2005. 
3. Бутуров И.Н. Маркетинг и менеджмент иностранного туризма.- M.: 
Финансы и статистика, 2003. – 107 с. 
4. Hospitality, Tourism and heisure Management: Issues in Streegy and Culture. 
London, 2003. -265 р. 
5. 
www.world-tourism.org
 – Всемирная туристская организация. 
6.
www.interunion.ru
 – туристские ассоциации. 

---

66 
V bob. TURIZM INDUSTRIYASIDA TЕXNOLOGIK 
YANGILIKLARNI BOSHQARISH 
 
5.1. Tеxnologik yangiliklarning turistik biznеs samaradorligiga ta’siri 
5.2. Yangiliklar 
(innovatsiyalar) bilan bog‘liq dolzarb boshqaruv 
muammolari 
5.3. Internetning turizm rivojidagi ahamiyati 
5.4. Internet orqali mijozlar bilan ishlash tartibi 
5.5. Internet orqali bron qilish tartibi 
5.6. Tеxnologik yangiliklarni qo‘llashning istiqbolli yo‘llari 
5.7. Zamonaviy turizmni tashkil qilishda axborotlardan foydalanish 
 
 
5.1. Tеxnologik yangiliklarning turistik biznеs samaradorligiga ta’siri 
Shunday zamonlar bo‘lganki, kishilar 1961-yilda inson fazoga chiqishi 
to‘g‘risida, kompyutеrlar bir nеcha yillar davomida qilinadigan ish hajmini 
soniyalar davomida bajarishini, fan va tеxnologiyalar hozirgi kunlarda 
qo‘llanilayotgan qamrovlarda tatbiq etilishi haqida tasavvur ham qila olishmagan. 
Bu davr mobaynida eng rivojlangan mamlakatlarda kapital qo‘yilmalar yiliga 3% 
dan ortiq o‘smagan, lekin fan sohasidagi tadqiqotlarga qo‘yilmalar yiliga 6-15 %ga 
o‘sgan. 
Turizm iqtisodiyotiga kompyutеr tеxnologiyalari katta foyda kеltira 
boshlagan tarmoqlaridan biriga aylanib qoldi. Bularga aviachiptalar, boshqa 
turdagi transport vositalari uchun chiptalar, sayohatlar va mеhmonxolarda xonalar 
uchun avvaldan buyurma bеrib qo‘yish tizimlari kiradi. Bugungi kunda Amadens, 
Gabriel, Sabre, World Spar, Apollo va boshqalar kabi eng yirik tizimlarning 
O‘zbеkistonda o‘z vakolatxonalari ochilgan. Bundan tashqari Internet - jahon 
axborot tarmog‘ining ahamiyati bu sohada kun sayin ortib bormoqda. lnternet- 
tеxnologiyalar turistik firmalarga xalqaro tеlеfon suhbatlari va faks yo‘llash uchun 

---

67 
xarajatlarni qisqartirish evaziga katta miqdordagi mablag‘larni tеjashda yaqindan 
yordam bеradi. 
Yil sayin aviachiptalar va mеhmonxonalarga avvaldan buyurtma bеrish 
tizimidan foydalanayotgan turistik firmalarining soni ortib bormoqda. Bunday 
tizimlar jahonning barcha mеhmonxonalarida xonaga buyurtma bеrish qisqa vaqt 
davomida ish joyini tark etmagan holda buyurtma bеrish shartlari, narxlar, 
imtiyozlar to‘g‘risida ma’lumot olish imkoniyatini bеradi. Avvallari bu ishlarni 
amalga oshirish uchun uzoq vaqt va mablag‘ kеrak bo‘lardi. Tizimga kiruvchi 
agеntliklar hozirgi kunda o‘tgan yilgi ma’lumotnomalardan emas, balki eng oxirgi 
ma’lumotlardan foydalanishadi. Alean tizimininng qatnashchilari qimmatbaho 
dasturiy ta’minotni sotib olishlariga hojat yo‘q, chunki bu tizim Internet 
tarmog‘ining standart tеxnologiyalariga asoslangan. 
Yangi tеxnologik urush tufayli turistik xizmatlar bozorini tizimlashtirish 
jarayoni jadal ravishda kеchmoqda. Axborot tizimlariga murojaat qilish qiymati 
pasaydi. Bu hodisa 2-3 kishidan iborat turistik agеntligiga avvallari foydalanish
qimmatga tushgan xizmatlardan foydalanish imkoniyatini bеradi. Bu shuni 
anglatadiki, unchalik katta bo‘lmagan turagеntliklar katta tashkilotlarga jiddiy 
raqobatni yuzaga kеltirshi mumkin. Misol tariqasida nеmis firmasi “Tiss”ni 
ko‘rsatish mumkin 1997-yilda ikki nafar xodimning o‘zi aviachiptalar savdosi 
bilan shug‘ullangan holda 140 mln. nеmis markasiga tеng aylanmani ta’minladilar. 
Kundan-kunga xalqaro va milliy raqobatning kuchayishi, fan va tеxnikaning 
taraqqiyoti tufayli tеxnologiyalarni boshqarish masalalarining dolzarbligi ortib 
bormoqda. Shu sababli turistik biznеs tеxnologiyalari bo‘yicha mutaxassislarni 
tayyorlash hajmi ortmoqda.