‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

— baquwat, bama ’ni — ma ’noli — ma 'nodor.
-li yasovchisi ham m a vaqt ham -k o r bilan vazifadoshlik 
qilavermaydi. Ba'zan bu affikslar o ‘zaro almashtirilganda, boshqa- 
boshqa m a’nodagi so‘z yasaladi. Masalan: ziyoli — ziyokor, paxtali
— paxtakor, shifoli — shifokor.
D e m a k , a ffik sla r o ‘rn in i a lm a s h tir a y o tg a n d a , s o ‘z la r 
ifodalaydigan m a’noni hisobga olish kerak.
B a’zan birgina affiks boshqa b ir necha affiks bilan o'zaro 
vazifadosh bo ‘lishi mumkin. Masalan: gulli —guldor —sergul, havoli
— bahavo, mevali daraht — sermeva — mevazor, o ‘tli — sero ‘t — 
o 'tzor kabi.
Ayniqsa, sifatlar otlashganda kuchli stihstik vosita bo ‘lib xizmat 
qiladi. Qizil kishi hissiyotini kuchaytiradi. Yaxshi topib gapirar, yomon 
qopib. Yaxshiga yondash, yomondan qoch.
56
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

S o n lar ham sifatlarga o ‘xshab um um iy belgini bildiradi. 
Sonlaming icliida bir so‘zi stilistik vosita sifatida ko‘p qo‘llanaildi. 
Masalan:
Umid bilan suqilgan tayoq,
Bir kun berar mevay-u, yaproq. ( Gyote)
Umrim kitobidan bir varaq o ‘tdi,
Bir sahifa shodlig-u, bir sahifa zahmat. (Abdulla Oripov)
Birinchi she’rdagi misralarda bir soni kun so‘zi bilan birikib, 
kelajak ma'nosini bildirsa, ikkincliisida sahifa so‘zi bilan birikib, 
qism ma'nosini bildiradi.
Olmoshlar, 
ayniqsa, stil tanlash va birini ikkinchisi o‘rnida 
qo‘llash imkoniyatlariga ega. Men va biz olmoshlari bir xil vazifada 
ishlatihshi mumkin. So‘zlovchi men o ‘m ida Wzolmoshini qo‘llashi 
yoki sen o ‘m ida siz olmoshini ishlatishi mumkin. Masalan: Sizni 
odam qilgan biz bo ‘lamiz.
Bunda manmanlik yoki kamsitish nazarda tutiladi yoki aksincha, 
kamtarlik ma'nosida men o ‘mida biz ishlatilislii mumkin. Masalan: