‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

13- mashq. Qaratqich kelishigining belgili va belgisiz shakllarini
ajratib, o‘ziga xos stilistik xususiyatlarini tavsiflang.
1. 
Marg‘ilonning havosi buzuq ckan, bir-ikki kundanberi manim 
ham ahvolim o’zgarib boshladi. (Abdulla Qodiriy) 2.Tariximizga nazar 
solsak, nafaqat oddiy kasb egalari, balki toju taxt egalari, davlat 
arboblari orasida ham bir qo‘li bilan saltanat izmini tutib, ikkinchi 
qo‘lida qalam tebratgan allomalarimiz kouplab o‘tganligining guvohi 
bo‘lamiz. (Gazetadan) 3.Qo‘shiqchilaming biri kuyladi. 4. 0 ‘zbek tili 
va adabiyoti fakulteti talabalari amaliyotni Nafis san’at litseyida 
o‘tkazdilar. 5.Har bir narsaning yangisi, do'stiiing eskisi yaxshi 
(Maqol). 6.Metro bekatlari ko‘rkam va hamisha odamlar bilan gavjum.
7. Hozirgi vaqtda chuchuk yer osti suvlarining asosiy qismi Farg‘ona 
vodiysida joylashgan. («Fan va turmush») 8. Usmonovni ko‘rib, 
shofyor yigit kabinaning chirog‘ini yoqdi va eshikni ochib qo‘ydi. 
(U.Umarov)
86
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

14- mashq. Tushum keiishigining belgili va belgisiz 
ishlalilisii
sabablarini ayting. Tushum va chiqish kelishigi 
shakllarining sinonimiyasidagi stilistik bo‘voqni 
ko‘rsating.
LPazandasi yopadi shirmon,
Qarilari kutadi mehmon. 
(Hamid Olimjon)
2. Huv ko‘lga borib, baliq ovla. (Mamatqul Hazratqulov)
3. Zafar ularga yor bo'lib, dushmanni orqaga sura boshlashdi. 
(Mirkarim Osim) 4. Tuni bilan g‘o ‘za sug‘ordik. (Hamid G ‘ulom) 
5. C ho‘1 bahor kclinchagi oyog'i ostiga chechaklar bilan bezalgan 
yashil poyandozni yoyib tashladi. (Mirkarim Osim) 6. Anor o'rlagn 
dasturxon yozib, ikki lagan mantini qo'ydi. (Abdulla Qodiriy)
7. 
U Cho'lbobo bilan islikomda tok ochayotgan bo'isa kerak. 
(Hamid G ‘ulom) 8. Onasining qaqur-quqirlarini ortib, crining uvign 
kcldi. (Abdulla Qodiriy) 9. Tush ko'rsam, onam chiroq ko'tarib 
yurganmish. ( 0 ‘tkir Hoshimov) 10. U telcfon raqamlarini tera 
boshladi. ( 0 ‘ktam Usmonov) 11. Dehqonboy dcvordan oshib, 
Hafizaning oldiga o ‘tmoqchi bo‘ldi. Qiz dcvor oshib uning ketidan 
quvladi. (Abdulla Q ahhor) 12. Kcyin o ‘zim yaxshi ko'rgan 
shokoladdan uzatib: «Bor, endi birpas o'ynab kclgin», — dedi. 
(Xudoyberdi To‘.\taboyev) 13. Yanagi yildan dalaiarning bariga shu 
Azizning nomidan ekardim. ( 0 ‘ktam Usmonov)