Ўзбекистон республикаси президенти ҳузуридаги қонунчилик ва ҳУҚУҚий сиёсат институти

мажбурияти унга эмас,
аксинча, тергов органларига тўлиқ 
юклатилганлигини
англай олмайди.
Муҳими, мазкур қоидага кўра, шахснинг ҳуқуқлари у яхши 
тушунадиган тилда тушунтирилиши ва бу тил айнан унинг она 
тили бўлиши шарт бўлмай, шахс одатда мулоқот қиладиган ва 
яхши тушунадиган тил бўлиши талаб этилади. Шу нуқтаи 
назардан, ушбу қоида ушланган шахсга унинг ҳуқуқлари реал 
таъминланишини кафолатлайди ва унга нисбатан тергов органлари 
томонидан алдов, нотўғри маълумот бериш ва бошқа ҳар қандай 
қонунга хилоф усуллар қўлланилишининг олдини олади.
“Миранда қоидаси”нинг мазкур талаби Испания, Греция, 
Нидерландия, Хорватия, Словения
ва бошқа бир қатор 
давлатлар конституцияларида мустаҳкамланган.
Ушбу қоиданинг Конституцияга киритилиши шахснинг 
асоссиз ушланиши, адвокат иштирокисиз ёки ўзига қарши 
кўрсатма беришга мажбур қилинишининг олдини олади. 
Айниқса, ўз ҳуқуқларини яхши билган ва талаб қиладиган 
инсонларга нисбатан тергов вақтида зўравонлик ёки қонунга 
хилоф ҳаракатлар қилиш эҳтимоли янада пасаяди. 
26-савол:
 “Хабеас корпус” институти тушунчаси 
ва мазмун-моҳияти нима ҳамда янги таҳрирдаги 
Конституция лойиҳасига “Хабеас корпус”га оид 
қандай янгиликлар киритилмоқда?
Жавоб:
Инсон ҳуқуқларини суд орқали ҳимоя қилиш 
бўйича муҳим институтлардан бири “Хабеас корпус акт” 
халқаро даражада умумэътироф этилган ҳужжат сифатида
шахс эркинлигини таъминлаш йўлида
ўзига хос янги даврга 
асос солган. 

---

47
“Хабеас корпус”
(лот. 
habeas corpus) – “танани судга 
келтириш”, яъни ушланган 
ёки ҳибсга олинган шахсни 
адолатли суд муҳокамасига
бўлган ҳуқуқи ҳисобланиб, 
эҳтиёт 
чораси 
сифатида 
қамоққа 
олишга 
санкция 
бериш, лавозимдан четлаштириш ва шахсни тиббий муассасага 
жойлаштириш тарзидаги процессуал мажбурлов чораларнинг 
асослилигига фақат суд томонидан баҳо бериш амалиётининг 
жорий қилиниши, ўз навбатида, суднинг мустақиллиги,