Ўзбекистон республикаси

KUZATUV KUNDALIGI:

Sana Vaqti	Harorat	AQB mm/Ng ustuni	Puls 1 daqiqada … ta	Bemorlar shikoyati	Umumiy ahvol	Labarator tashxis	Qo'shimcha tahlilga yo'llanma
10.04 10 ^00	36,7	140/80	84	Bemorda kuchli bosh og'rig'i, uyqusizlik, nutq buzilishi. O'ng taraflama sezgi sustligi.	Bemorning umumiy ahvoli qoniqarli.	Qon
10.04 15 ^00	36,3	130/70	78	Bosh og'rig'i kamaygan, uyqusi yaxshi. O'ng taraflama sezgi tiklanmoqda.	Umumiy axvol yaxshilanyapti.		Rentgen grafiyaga yo'llanma

1.6. SOG'LOMLASHTIRISH VA SANITARIYA

-OQARTUV ISHLARI
1978 yil 12 sentabrida Almati shahrida o'tgan birlamchi tibbiy-sanitariya yordami bo'yicha Xalqaro konferensiya, dunyo xalqlarining sog'ligini mustahkamlash va himoyalash uchun Butundunyo sog'liqni saqlash xodimlariga tezkor yordam harakatlarining zarurligini ta'kidlab, quyidagi deklaratsiyani qabul qildi.

• Inson sog'ligini saqlash va himoyalash uchun davlatlararo chaqiriq.

• Hamma uchun sog'liqning har xil turda bo'lishi.

• Hamma uchun sog'liq maqsadida ijtimoiy iktisodyi rivojlantirish. Rivojlanayotgan va rivojlangan mamlakatlar orasida ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish jarayoni o'rtasidagi farkni qisqartirish.

• Ijtimoiy haqikat ruhi. Deklaratsiyaning VII bandida 7 konsepsiya to'liq keltirilgan.

• Tibbiy-sanitar yordam ko'rsatish masalasi juda muhim, chunki bu bizning sog'lig'imiz mustahkamligini ifodalaydi. Bunda quyidagi masalalar aks ettirilgan:

• Sog'liqni saqlash maqsadida tahlillarni qo'llash.

• Sog'liqni saqlash muammolari yechilishi uchun sog'liq mustahkamlanishi, kasallik oldi olinishi. davolanishi xizmatlarini nazoratlash.

• Bu muammolar yechilishida mustaqil ish yuritishga insonlarni qiziqtirish.

• Tibbiy-satsitar ishni yangilash va yordam ko'rsatish.

• Sog'liqni saqlash xodimlari birinchi navbatda tibbiy-sanitar ehtiyojlarni aks ettirishlari kerak.

• Malaka oshirish zarurati.

• Malakani oshirishda asosiy maqsadlar ikkita: birinchidan sog'liqni saqlashda kasallikning oldini olish va kasalliklarga qarshi ish olib borish. Ikkinchidan - jamoaga birinchi tibbiy yordam ko'rsatish darajalari. Birinchi xalqaro konferensiya sog'liqni mustahkamlash bo'yicha Ottavada (Kanada) 1986 yilda o'tkazilgan edi. Butun yer yuzida shu masala bo'yicha muammolar paydo bo'ldi. Shuning uchun BSST tomonidan deklaratsiya qabul qilindi. Bu konferensiyaning asosiy shiori «sog'liqni mustahkamlash» bo'ldi.

Sog'liqni saqlash Ottavada qabul qilingan hujjatda quyidagicha aks ettiriladi.

Bu jarayon insonlarning sog'lig'i to'liq nazorat qilinishi imkoniyatini yaratadi. Agar inson jismoniy va ijtimoiy to'liq ta'minlansa u sog'lom, deb hisoblanadi. Sog'lom turmush tarzida ijtimoiy va jismoniy imkoniyatlarni oshiradi. Salomatlikni mustahkamlash nafaqat sog'likni saqlash sohasining balki, har bir insonning vazifasidir. «Sog'liqni mustahkamlash» va sanitariya-tushuntirish ishlarini olib borish» doimiy amalda bo'lishi kerak. Sanitariya yuzasidan ish olib borish bilan birga, respublikamizda turmush tarzi va atrof-muhitni yaxshilash masalalari birinchi o'rinda yechilishi kerak.

Bir misol: Agar biz aholini parhyez ovqatlar iste'mol qilishga chaqirsak, do'konlarda shu xilma-xil oziq-ovqatlarni sotib olishga imkon yaratilishi kerak. Sog'liqni mustahkamlash deganda umumiy tushuncha nazarda tutiladi. Bu jarayon bir necha bosqichlardan iboratdir. Sanitariya va gigiyena ta'minoti Lemon dasturining birinchi qysmida to'liq bayon qilingan.

Bilishdan maqsad. Har bir mijozga dasturdagi ma'lumotlar, uning maqsadlari ahamiyatini tushuntirib borish.

Yuqorida keltirilgan misol orqali bemorlarga dorilarni o'z vaqtida ichishga undovchi fikr kelib chiqadi. Shu bilan birga onalarga vaksinatsiya (emlash) zarurligi haqida, uning «yaxshi» va «yomon» taraflarini tushuntirish kerak.

Hissiyotga oid maqsadlar. Bu maqsadlar ishonch, kadriyat, fikr kabi tushunchalarni aks ettiradi. Bu barcha murakkab jarayonlar psixologlar tomonidan o'rganilgan. Shuni yoddan chiqarmaslik kerakki, bu tushunchalar insonlarning his qilishiga bog'liqdir. Misol: Munosabat informatsiyani qabul qilish va emotsiyalardan bilinadi. Agar insonning shu narsaga qobiliyati bo'lsa, shaxsning qanday javob berishini u taxminan biladi, harakatga bog'liq masalalar. Sanitariya ta'minoti bu majmuaga o'rganadigan fandir.. Aytaylik, tibbiy sanitariya xodimi onaga bolani ovqatlantirish xaqida maslahat berayapti. Xodim o'z oldiga bir necha maqsad qo'yadi: 1) qaysi oziq-ovqatlar bolaga to'g'ri kelishi haqida; 2) bolaga kerakli mikdorda shakar berishni (chunki shu mahsulot energiya manbai); 3) bola yaxshi ko'radigan taomni kamroq berishga harakat qilish kerakligini (chunki bu kasallikka olib kelishi mumkin); 4) bolani qanday ovqatlantirishni tushuntirish kerak.

Sanitariya ta'minotining vazifalari. Sog'liqqa nisbatan aql bilan ish yuritish, har bir insonda o'z sogligi haqida, uni muhofaza qilish haqida tushunchalar uyg'otish va rivojlantirish.

Bilim masalasi. Barcha masalalar misolida kishilar ongiga sog'liq haqida ma'lumot kiritish, bilimlarini oshirish.

Bilim olish masapasiga kelsak, har bir inson sog'liq muammolarini yechishga harakat qilishi, insonlarga yordam berishi' va maslahat kilishi kerak.

Fikr yuripgish masalalari insonlarni to'g'ri fikrlashga o'rgatish demakdir.

Ijtimoiy o'zgarish masalasi. Masala kompleks xarakterga ega va sog'liq masalalarini qulay tarzda yechilishiga qaratilgan. Atrof-muhit o'zarishi masalasi har bir kishining o'ziga bog'liq bo'lgan masala. Ijtimoiy o'zgarishlarni vujudga keltirish uchun bir necha masalalarni yechishga to'g'ri keladi.

Odamlar ichida yordam ishlarini olib borish va ularni qo'llab-quvvatlash.