Ўзбекистон ресрубликаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро муҳандислик технология институти

3. Мураккаб эфирлар; юқори монокарбон кислоталар ва кўп атомли спиртларнинг RCOOCH₂H₂OOCR – этиленгликонатлар; RCOOCH₂CH (OOCR)CH₂OOCR– глицератлар; (RСООСН₂)₄С-пентаэритрит эфирлари. Дикарбон кислоталар ва юқори спиртларнинг ROOC-(CH₂)_n-COOR,
ROOC-(CH₂)_n-COOR, юқори монокарбон пентаэритрит ва дикарбон кислоталари.

4. Азот сақланган бирикмалар: Азот сақланган бирикмалар алкиламинлар RNH₂, R₂NH, R₃N, бу ерда R – юқори алкиламидлар ва алкиламидинлар;

алкилизомочевина ва алкилгуаниллар.

Таклиф қилинган синфланишдан шу нарса кўриниб турибдики барча турғунлаштирувчилар полимер ва полимер бўлмаган моддаларга бўлинган. Бундай бўлиниш полимер моддаларнинг структураси, физик – кимёвий хоссалари, олиниш ва таҳлил усуллари нуқтаи назаридан уларнинг аниқ махсуслиги билан асосланади.

Қўлланилиш соҳасига қараб турғунлаштирувчи қўндирмалар қуйидаги қўндирмаларга бўлинади:

1. Дизел ва печларга ишлатиладиган дистеллятли ёқилғиларга қўлланиладига қўндирмалар;
2. Мойларни депрафинлаш ва сурков мойларига (трансмиссион мотор) мойларни учун қўлланиладиган қўндирмалар;

3. 
   Мазутлар учун ишлатиладиган қўндирмалар;
   
4. 
   Нефтлар учун ишлатиладиган қўндирмалар;
   

Амалий машғулот № 2. Қўндирмалар олиниш усулларини ўрганиш (4 соат).
Мураккаб антиоксидловчи, ювувчи, депрессаторли, кўп функционал-ли ва бошқа қўндирмаларни ишлаб чиқариш кўп босқичли органик синтез йўли билан олинади. Қўндирмаларни ишлаб чиқаришда хомашё сифатида нефт ва нефткимёвий синтезнинг маҳсулотлари бўлиш парафинлар, сульфокислоталар, алкилфеноллар, спиртлар ва анорганик реагентлар қўлланилади. Мисол тариқасида турли кимёвий тизимига эга бўлган баъзи қўндирмаларнинг ситезини кўриб чиқамиз.
АзНИИ–11 антиоксидловчи қўндирма синтези.
1. Фенолларни α–олефинлар ёки спиртлар билан оксидлаш:

2. Мочевина ва алкилфенолни формальдегид билан конденсацияси: