«Ўзбекистон темир йўллари» датк

4. Ortish-tushirish ishlari va ombor operatsiyalarining
kompleks mexanizatsiyalash va avtomatizatsiyalash chizmasining samarali variantini texnika – iqtisodiy hisoblar asosida tanlash.

Mazkur berilgan yukni ortishda va tushirishda ma’lum bir sharoitda turdi hil OTMlaridan va yordamchi jihoz va qurilmalardan foydalanish mumkin. Ortish-tushirish ishlarini turlicha chizmalarda tashkil etish esa о‘z navbatida yuklarning fizika-kimyoviy va biologik xususiyatlariga, yuk aylanmasining miqdoriga, energetik manbaalarning mavjudligiga, hamda mahalliy shart-sharoitlarga bog‘liq bо‘ladi. Faqatgina OTM, jihoz va kurilmalaridan foydalanish samaradorligining texnika- iqtisodiy kо‘rsatgichlarini mukammal tahliligina ortish-tushirish ishlari va ombor operatsiyalarini kompleks mexanizatsiyalash va avtomatizatsiyalash chizmasining eng rentabel variantini tanlab olish imkoniyatini yaratadi.

Ortish-tushirish ishlari va ombor operatsiyalarining kompleks mexanizatsiyalash va avtomatizatsiyalashni tejamli chizmasini tanlash, ikkita variant bо‘yicha texnika-iqtisodiy hisoblarni bajarish va ularning natijalarini о‘zaro taqqoslash asosida amalga oshiriladi.
Asosiy texnika-iqtisodiy kо‘rsatkichlar qо‘yidagilardan iborat:

• 
  bir tonna yukni ortish-tushirish uchun kompleks mexanizatsiya va avtomatizatsiya vositalariga va ombor inshootlariga kapital mablag‘ sarfi;
  
• 
  bir tonna yukni ortish-tushirishning tannarhi;
  
• 
  bir tonna yukni ortish-tushirishning keltirilgan tannarxi;
  
• 
  asosiy va yordamchi ishchilarning yillik mehnat harajatiga bо‘lgan ehtiyoj;
  
• 
  asosiy va yordamchi ishchilarning о‘rtacha mehnat unumdorligi;
  
• 
  harakatdagi sostavning yuk operatsiyalaridagi tо‘xtab turish vaqti;
  
• 
  umumiy vagon-soat tо‘xtab turishlar;
  
• 
  ortish-tushirish ishlari hamda ombor operatsiyalarini kompleks mexanizatsiyalash va avtomatizatsiyalash chizmalaridagi asosiy va aylanma fondlarning qaytarilmasi.
  

Texnika- iqtisodiy hisoblarni bajarishdan avval har bir variant uchun: ombor operatsiyalarining texnologik jarayonlarini aniq tasavvur eta olish; yuk oqimlarini о‘rganish; ortish-tushirish ishlari va ombor operatsiyalarida qatnashayotgan ishchilarni kasbi va malakasini belgilash; ortish-tushirish ishlari va ombor operatsiyalarini kompleks mexanizatsiyalash va avtomatizatsiyalash chizmasini texnologik tavsifini keltirish lozim bо‘ladi.