Ўзбекистонда рақамли иқтисодиётни ривожланиш тенденциялари ва хуқУҚий- норматив асослари рақамли иқтисодиёт ва иқтисодий ўсиш

РАҚАМЛИ ИҚТИСОДИЁТДА ЭЛЕКТРОН ТИЖОРАТ
1. Электрон тижорат (e-commerce) ва электрон савдо (e-trade)
хусусий белгилари ва фарқлари

Электрон тижорат – бизнеснинг ҳар қандай соҳасида ахборот ва телекоммуникация технологиялари ва тизимларидан фойдаланадиган тижорат фаолияти. Ушбу таъриф савдо-сотиқ ва фойда олиш учун хизматларни тақдим этиш жараёнини амалга оширишга қаратилган савдо ва ташкилий операциялар билан боғлиқ бўлган бизнес фаолияти тури сифатида савдо тушунчасига асосланади.
Электрон тижоратга қуйидагилар киради:
 Электрон маълумот алмашиш (Electroniс Data Interchange, EDI);
 Электрон капитал оқими (Electronic Funds Transfer, EFT);
 электрон савдо (инглизча e-trade);
 электрон пуллар (e-cash);
 электрон маркетинг (e-marketing);
 электрон банкинг (e-banking);
 электрон суғурта хизматлари (e-insurance).
Электрон тижоратни ҳар хил нуқтаи назардан кўриб чиқиш мумкин:
 уланишлар нуқтаи назаридан: электрон тижорат – телефон линиялари, компьютер тармоқлари ёки бошқа ҳар қандай электрон воситалар ёрдамида маълумот, товарлар, хизматлар ва тўловларни етказиб бериш усули;
 бизнес-жараён нуқтаи назаридан: электрон тижорат – бизнесдаги операцияларни автоматлаштирадиган технология;
 хизматлар бўйича: Э-савдо – компаниялар, қабул қилувчи ва харажатларини камайтириш, товар ва хизматлар сифатини ошириш ҳамда тезкор равишда етказиб бериш воситаси;
 вақт нуқтаи назаридан: электрон тижорат реал вақт режимида Интернетда товарлар, хизматлар ва маълумотларни сотиш (сотиб олиш, кунига 24 соат ичида амалга ошириш) имконини беради;
 космик нуқтаи назаридан: интернетнинг очиқ инфратузилмаси электрон тижоратда глобал (чексиз) амалга ошириладиган муҳитни (Интернетни) яратади.
Электрон тижоратни икки шаклга бўлиш мумкин:
 электрон тижорат – бизнесни яратиш учун асос;
 электрон тижорат – мавжуд анъанавий бизнесни ривожлантириш учун қўшимча восита сифатида.
Электрон тижорат бизнесни яратиш учун асос бўлиб, бизнес-жараёнларнинг катта қисми Интернет-технологиялар ёрдамида амалга ошириладиган бизнес-моделни назарда тутади.
Электрон тижорат бизнесни юритиш ва ривожлантириш учун қўшимча восита сифатида янги муҳит, электрон тижорат технологиялари билан тўлдириладиган анъанавий бизнес моделининг мавжудлигини англатади.