Òzbekstan respublikasì informatsiya texnologiyalarì HÀm kommunikatsiyalarìn rawajlandìRÌw ministrligi
Download 32.91 Kb.
|
Bizneste finanslıq menejment
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ózbetinshe jumısı
|
ÒZBEKSTAN RESPUBLIKASÌ INFORMATSIYA TEXNOLOGIYALARÌ HÀM KOMMUNIKATSIYALARÌN RAWAJLANDÌRÌW MINISTRLIGI MUHAMMED AL-XOREZMIY ATÍNDAǴÍ TASHKENT INFORMATSIYA TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI NÒKIS FILIALÍ KOMPYUTER INJINIRINGI FAKULTETI KOMPYUTER INJINERINH BAǴDARÌ (AT-Servis) 3001-19/1 gruppa 4-kurs studenti Uzaqbaev Temirlan Biznes protseslerin basqariw Ózbetinshe jumısı Tema: Bizneste finanslıq menejment Orınladı: Uzaqbaev Temirlan Qabılladı:Dawletnazarova Roza Tema:Bizneste finanslıq menejment I. Kirisiw; 1.Finanslıq menejmenttiń mánisi; 2.Finanslıq menejmenttiń maqseti 3.Finanslıq menejmenttiń wazıypaları; II.Tiykarģı bólim; 1.Finanslıq menejment haqqında; 2.Finanslıq basqarıw sisteması: 3.Finanslıq basqarıwdı shólkemlestirilgen támiyinlew; 4.Biznesti basqarıw; 5.Biznes hám menejment; III.Juwmaqlaw. Kirisiw
Kárxananı finanslıq basqarıw sistemasınıń dúzilisi hám iskerligi arnawlı bir huqıqıy hám salıq ortalıǵı - kárxana bólindiniń (fizikalıq yamasa yuridikalıq shaxstıń) huqıqıy shegaraları hám háreket qaǵıydaları menen belgilenedi. Finanslıq menejment funkciyaların orınlaw ushın finans menejmenti tómen sisteması iskerligin mámleket tárepinen tártipke salıw máseleleri boyınsha huqıqıy hám salıq shártleriniń anıqlıǵı hám turaqlılıǵın talap etiledi.Basqarıw organı retinde finanslıq menejment kárxana kólemi jáne onıń iskerlik túrine qaray hár qıylı sırtqı kórinislerde jaratılıwı hám islewi múmkin. Finanslıq menejmenttiń mánisi. Finanslıq menejment menejmenttiń zárúrli bólegi yamasa biznesti finanslıq támiynlew processlerin basqarıw forması esaplanadı. Finanslıq menejment yamasa kárxananı finanslıq basqarıw degende eń jaqsı juwmaqlawshı nátiyjege erisiw ushın pul qarjları, finanslıq resursların olardı qáliplestiriw, bólistiriw hám paydalanıw processinde basqarıw túsiniledi. Finanslıq menejment bul finanslıq menejment. paydanı optimallastırıwǵa, aktsiyalar bahaların asırıwǵa, biznes ma`nisin, aktsiyalar ushın sap dáramattı, dividendlarni, aktsiyalarǵa sap aktivlerdi, sonıń menen birge, ekonomikalıq sub'ekttiń básekige shıdamlılıǵı hám finanslıq turaqlılıǵındı saqlawǵa jóneltirilgen kárxanalar. Finanslıq menejment, finanslıq menejment páni retinde, ekonomikalıq subyektning strategiyalıq hám taktik maqsetlerine erisiwge qaratılǵan. Basqarıw sisteması retinde finanslıq menejment eki tómen sistemalardan ibarat : 1) basqarılatuǵın tómen sistema (basqarıw ob'ekti) 2) basqarıw tómen sisteması (basqarıw teması ). Finanslıq menejment islep shıǵarıw procesine tartılǵan barlıq aqshalar hám isbilermenlik iskerligin finanslıq támiynlewdi támiyinleytuǵın kapitaldıń ulıwma baxasıni basqarıwdıń quramalı sistemasın ámelge asıradı. Menejment ob'ekti - bul naq pul aylanıwı hám pul aǵısları, ǵárejetler dáwiri, kárxananıń ishki hám sırtqı ortalıǵında payda bolatuǵın finanslıq resurslar háreketi hám finanslıq munasábetlerdi ámelge asırıw ushın shárt-shárayatlar kompleksi. Sol sebepli basqarıw ob'ektine tómendegi elementler kiritilgen: 1) pul aylanbası ; 2) finanslıq resurslar ; 3) kapitaldıń aylanıwı ; 4) finanslıq munasábetler. Basqarıw ob'ekti - basqarıw ob'ekti maqsetli islewin ámelge asıratuǵın arnawlı bir finanslıq strukturada islengen finanslıq qurallar, usıllar, texnikalıq qurallar, sonıń menen birge qánigeler kompleksi. Menejment predmetiniń elementleri tómendegilerden ibarat : 1) xızmetkerler (oqıtılǵan xızmetkerler); 2) finanslıq qurallar hám usıllar ; 3) texnikalıq qadaǵalaw ; 4) Informaciya támiynatı. Finanslıq menejmenttiń maqseti. Finanslıq menejmenttiń maqseti maqul túsetuǵın juwmaqlawshı nátiyjelerge erisiw ushın anıq sheshimlerdi islep shıǵıw hám kárxananı rawajlandırıwdıń qısqa múddetli hám uzaq múddetli maqsetleri hám ámeldegi hám keleshektegi finanslıq menejmentte qabıl etilgen qararlar ortasında maqul túsetuǵın balanstı tabıw bolıp tabıladı. Finanslıq menejmenttiń tiykarǵı maqseti ámeldegi hám keleshektegi dáwirde kárxana iyeleriniń párawanlıǵı artıwın támiyinlew bolıp tabıladı. Bul maqset kárxana (kárxana ) dıń bazar ma`nisin asırıwda anıq ańlatpanı aladı jáne onıń iyesiniń juwmaqlawshı finanslıq máplerin ámelge asıradı. Basqarıw járdeminde hal etilgen wazıypalar : - ámeldegi; - strategiyalıq. Finanslıq menejmenttiń wazıypaları. Finanslıq strategiyalıq wazıypalar - kárxananing daromadini asırıw, kárxananıń investitsion ózine tartatuǵındorligini támiyinlew, uzaq múddette finanslıq turaqlılıqtı támiyinlew. Házirgi waqıtta finanslıq menejmentte zárúrli wazıypalardan biri bul kárxana buyım-múlkiniń ma`nisine teń bolmaǵan kompaniyanıń qımbatlatıw (kárxananıń bazar ma`nisi) esaplanadı. Házirgi maqsetler (wazıypalar ) - maslasıwshı baha siyasatı hám ǵárejetlerdi tómenletiw esabına aqshalardıń aqılǵa say aǵıwın (kárxananıń tólew qábileti hám likvidligi) támiyinlew, rentabellik hám satıwdıń etarli dárejesin támiyinlew. Paydalılıq - bul qısqa waqıt ishinde kompaniyanıń básekilesliginiń kórsetkishi bolıp tabıladı. Kapitaldıń tabıslılıǵı strategiyalıq kórsetkish bolıp tabıladı. Házirgi wazıypalar qatarına bankrotlik hám iri finanslıq páseńlewlerge jol qoymaw da kiredi. Barlıq wazıypalar bir-biri menen bekkem baylanıslı hám kárxananıń finanslıq siyasatı sheńberinde sheshiledi. Finanslıq siyasat tómendegi elementlerden (bólimlerden) ibarat : 1. esap siyasatı ; 2. kredit siyasatı -bankler menen munasábetlerge yamasa ulıwma kreditlerge salıstırǵanda siyasat ; 3. ózine túser bahasın basqarıw siyasatı (ózine túser bahasın basqarıw usılı, ǵárejetlerdi klassifikaciyalaw, ǵárejetlerdiń belgilengen baha úlesi); 4. salıq siyasatı hám salıqtı joybarlaw (salıq tólewlerin minimallastırıw kerek, biraq basqa tarawlar, óndiriwshilerge zálel etkazmaslik kerek); 5. dividend siyasatı ; Finanslıq menejmenttiń tiykarǵı wazıypaları : 1. Kárxananıń mútajliklerine jáne onıń rawajlanıw strategiyasına muwapıq etarli muǵdardaǵı finanslıq resursların qáliplestiriwdi támiyinlew. 2. Kárxananıń tiykarǵı iskerligi kontekstinde finanslıq resurslardan nátiyjeli paydalanıwdı támiyinlew. 3. Kárxananıń pul aylanıwı hám esap -kitap siyasatın optimallastırıw. 4. Qabıl etiletuǵın finanslıq táwekelshilik dárejesi hám qolay salıq siyasatı menen paydanı kóbeytiw. 5. Kárxananıń rawajlanıw processinde onıń turaqlı finanslıq teń salmaqlılıqın támiyinlew, yaǵnıy finanslıq turaqlılıq hám tólew qábiletin támiyinlew. Finanslıq menejmenttiń tiykarǵı principleri kárxananı nátiyjeli finanslıq basqarıw kárxana ulıwma basqarıwdıń ajıralmaytuǵın bólegi retinde finanslıq menejmenttiń tiykarǵı principlerıni ámelge asırıw menen támiyinlenedi. 1. Ulıwma basqarıw sistemasına organikalıq integraciya. Hár qanday basqarıw sheshimi kárxananıń pul aǵısların qáliplestiriwge, onıń fizikalıq iskerligi nátiyjelerine hám kárxananıń finanslıq jaǵdayına tásir etedi. Finanslıq menejment islep shıǵarıwdı basqarıw, kadrlar hám innovatsiyalardı basqarıw hám basqa funktsional basqarıw túrleri menen tikkeley baylanıslı. Biraq, finanslıq menejmenttiń arnawlı máselelerin sheshiw kóp tárepten islep shıǵarıw hám kommerciya qásiyetleri hám kárxananıń parametrlerine baylanıslı. 2. Kárxananı rawajlandırıwdıń strategiyalıq maqsetlerine jóneltiriw. Házirgi dáwirde finanslıq iskerlik salasındaǵı basqarıw qararlarınıń joybarları kárxana missiyasi (iskerliginiń tiykarǵı maqseti), onı rawajlandırıwdıń strategiyalıq baǵdarları, óz finanslıq resurslarini rawajlandırıw kórsetkishleri hám basqalar menen kelisim bolıwı kerek. 3. Basqarıw finanslıq qararlardı tańlaw jarayonini optimallashtirish . Bul principti ámelge asırıw finanslıq resursların qáliplestiriw hám olardan paydalanıw hám pul mámilesin shólkemlestiriw salasındaǵı hár bir basqarıw sheshimin tayarlaw finanslıq basqarıw ushın basqarıw háreketleriniń múmkin bolǵan alternativalarini esapqa alıw kerekligini ańlatadı. Eger basqarıw qararlarınıń alternativ joybarları ámeldegi bolsa, olardı ámelge asırıw ushın tańlaw finanslıq ideologiyanı, finanslıq strategiyanı yamasa kárxananıń ayriqsha finanslıq siyasatın, sonıń menen birge málim bir waqıt ishinde kárxananıń resurs sheklewlerin belgileytuǵın kriteryalar sistemasına tıykarlanıwı kerek. Kriteryalar hám resursların sheklew sisteması kárxananıń ózi tárepinen ornatıladı. 4. Basqarıw qararların qáliplestiriwdiń quramalı tábiyaati . Finanslıq menejment bir-birine baylanıslı bolǵan basqarıw qararların islep shıǵıwdı támiyinleytuǵın basqarıwdıń pútin sisteması retinde kórip shıǵilıwı kerek, olardıń hár biri kárxananıń ulıwma finanslıq nátiyjelerine úles qosadı. Kárxananıń finanslıq resurslarini qáliplestiriw, bólistiriw hám olardan paydalanıw salasındaǵı barlıq basqarıw qararları bir-biri menen baylanıslı bolıp, onıń iskerligine tásir etedi (payda, rentabellik, derekler muǵdarı hám basqalar ) - Geyde bul tásir keri bolıwı múmkin. Mısalı, uzaq múddetli keleshekte paydalı investitsiya joybarın ámelge asırıw ushın finanslıq aqshalardı jóneltiriw kárxanada operatsion (ámeldegi) finanslıq jaǵdaydı keskin jamanlashtirishi múmkin hám qısqa múddetli kreditlerdi tartıwdı talap etedi hám taǵı basqa. 5. Basqarıwdıń joqarı dinamizmini shólkemlestiriw . Házirgi waqıtta finanslıq bazar sharayatlarınıń ózgeriwi menen bazar ekonomikası rawajlanıwınıń házirgi basqıshında átirap -ortalıq faktorlarınıń joqarı dinamikası, aldınǵı dáwirde islep shıǵılǵan finanslıq basqarıw boyınsha qararlar mudamı da búgingi kúnde yamasa keleshekte de mudamı da nátiyjeli bo'lavermaydi. vaqt hám kárxananıń ishki ekonomikalıq sharayatı, ásirese turmıs ciklınıń keyingi basqıshlarına ótiw basqıshlarında júdá tez ózgerip turadı. Sonnan kelib shıqqan halda, átirap -ortalıq faktorları, kárxana resurs potencialı, islep shıǵarıw hám finanslıq iskerlikti shólkemlestiriw formaları, finanslıq jaǵdayı hám kárxana iskerliginiń basqa parametrlerin esapqa alıw ushın kárxananı finanslıq basqarıw salasında basqarıw qararların islep shıǵıw hám ámelge asırıwda joqarı dinamikanı shólkemlestiriw kerek degen juwmaqqa keliwimiz múmkin. Finanslıq menejmenttiń wazıypaları. Finanslıq basqarıw funkciyalarınıń eki tiykarǵı túri ámeldegi: 1. Basqarıw ob'ektiniń wazıypaları - tákirar islep shıǵarıw, rawajlanǵan kapitaldıń keńeytirilgen tiykarda tákirar islep shıǵarılishini támiyinleydi; - islep shıǵarıw - kárxananıń úzliksiz islewin hám kapitaldıń aylanıwın támiyinlew; - basqarıw (pulni basqarıw, kárxananı basqarıw ). 2. Basqarıw predmetiniń wazıypaları - finanslıq jaǵday hám sharayatlardı prognoz qılıw ; Kúshsiz forma sharayatında aktsiyalardıń ámeldegi bahası aldınǵı dáwirler bahalarınıń dinamikasın tolıq sáwlelendiredi. Usınıń menen birge, bahalar dinamikası statistikası tiykarında stavkalardıń eliriwi yamasa tómenlewi tuwrısında boljaw múmkin emes. Nátiyjelililiktiń ortasha forması sharayatında ámeldegi bahalar tekǵana aldınǵı bahalardıń ózgeriwin, balki bazarǵa kirip, tezlik penen bahalarda sawlelenetuǵın barlıq teń maǵlıwmattı sáwlelendiredi. Kúshli forma sharayatında ámeldegi bahalar da ashıq, da sheklengen maǵlıwmatlardı sáwlelendiredi, yaǵnıy barlıq maǵlıwmatlar ámeldegi, sol sebepli hesh kim qımbatlı qaǵazlardan artıqsha dáramat ololmaydi. 6 ). Informaciya assimetriyasi túsinigi besinshi kontseptsiya menen tikkeley baylanıslı. Onıń mánisi tómendegishe: ayırım taypa daǵı shaxslar bazardıń basqa qatnasıwshıları ushın ámeldegi bolmaǵan maǵlıwmatlarǵa ıyelewleri múmkin. Bul maǵlıwmatlardan paydalanıw unamlı hám unamsız tásir kórsetiwi múmkin. 7). Agentlik munasábetleri túsinigi biznesti shólkemlestirilgen-huqıqıy formalarınıń quramalılıǵı munasábeti menen finanslıq menejmentke kirgizildi. Tómengi sızıq : quramalı huqıqıy sırtqı kórinislerde múlkshilik funkciyası hám basqarıw funkciyası ortasında ayırmashılıq ámeldegi, yaǵnıy kompaniya iyeleri menejerler shuǵıllanatuǵın menejmentten shiǵarıladı. Menejerler hám múlk iyeleri ortasındaǵı qarama-qarsılıqlardı saplastırıw, menejerler tárepinen qabıl etiwge bolmaytuǵın háreketlerdiń aldın alıw ushın múlk iyeleri agent ǵárejetlerin (menejerdiń payda alıwda qatnasıwı yamasa paydadan paydalanıwǵa razılıq ) moynına alıwǵa májbúr. 8). Múmkinshilik ǵárejetleri túsinigi: hár qanday investitsiya mudamı alternativaga iye. Finanslıq menejment bul kompaniyanıń finanslıq -xojalıq iskerligin zamanagóy usıllardan paydalanıw tiykarında basqarıw. Onıń shólkemdegi róli kóp qırlı hám házirgi basqıshta júdá zárúrli. Finanslıq menejment finanslıq resurslar háreketi processinde xojalıq júrgiziwshi subyektler ortasında payda bolatuǵın finanslıq munasábetler hám finanslıq resurslar háreketin basqarıwǵa qaratılǵan. Bul háreket hám múnásebetlerdi sheberlik penen basqarıw máselesi finanslıq menejment mazmunın quraydı. Finanslıq menejment bul maqsetke erisiw ushın finanslıq mexanizmniń usılları hám tutqıshlarınan paydalanǵan halda finanslıq basqarıw maqsetin islep shıǵıw hám finansqa tásir kórsetiw procesi. Finanslıq menejmenttiń bir qatar tariypleri ámeldegi, atap aytqanda, finanslıq menejment tómendegishe túsiniledi: • xojalıq júrgiziwshi subyekttiń finanslıq resursların qáliplestiriw, bólistiriw hám olardan paydalanıw hám de onıń qarjılarınıń nátiyjeli aylanıwın basqarıw sisteması; • finanslıq resursların tartıw hám olardan paydalanıw boyınsha túrli subyektler ortasındaǵı múnasebetler sisteması; • kárxana finansın basqarıw pán hám ámeliyatı onıń taktik hám strategiyalıq maqsetlerine erisiwge qaratılǵan; • dáramatlardı (aqshalar hám resursların) qáliplestiriwde, ǵárejetlerdi ámelge asırıwda (aqshalardı, resursların bólistiriw hám qayta bólistiriw), nátiyjelililikti baqlawda kórsetilgen pul munasábetleri (finans) sistemasın basqarıw; • atlı processler; • tólew balansın saqlaw hám kompaniyanıń zárúr likvidligin támiyinlew maqsetinde kompaniyanıń aktivleri hám minnetlemelerin basqarıw; Finanslıq menejment, birinshi náwbette, menejment páni hám ámeliyatınıń tómendegi baǵdarların óz ishine aladı: - finanslıq hám basqarıw esabı; - investitsiya hám finanslıq analiz; - finanslıq joybarlaw (byudjetlestiriw); - Finanslıq menejment tómendegi pánler menen baylanıslı: - strategiyalıq basqarıw; - marketing; - buxgalteriya esabı; - xızmetkerlerdi basqarıw hám basqalar. Finanslıq menejmenttiń maqseti tómendegilerge tiykarlanǵan aqılǵa say finanslıq siyasat arqalı múlk iyeleriniń párawanlıǵın maksimal dárejede asırıwdan ibarat: - uzaq múddetli paydanı maksimallastırıw; - firmanıń bazar ma`nisin maksimal dárejede asırıw; Finanslıq basqarıw wazıypaları joybarlastırılǵan ilajlardı támiyinlew ushın zárúr bolǵan finanslıq resurslar muǵdarın qáliplestiriwdi támiyinlew - finanslıq resurslardan eń nátiyjeli paydalanıwdı támiyinlew; - pul aylanbasın optimallastırıw; - ǵárejetlerdi optimallastırıw; - kompaniya paydasın maksimal dárejede asırıwdı támiyinlew; - finanslıq risk dárejesin minimallastırıwdı támiyinlew; - kárxananıń turaqlı finanslıq balansın támiyinlew. - ekonomikalıq potencialdıń turaqlı ósiw pátlerin támiyinlew; - kárxananıń kelesi dáwirler ushın potencial finanslıq múmkinshiliklerin bahalaw; -bankrotlıqtan shaǵılısıw (krizisqa qarsı basqarıw); - shólkemniń ámeldegi finanslıq turaqlılıǵın támiyinlew. Finanslıq menejment - finanslıq iskerlikti qáliplestiriw, bólistiriw hám olardan paydalanıwda shólkem iskerligin optimallastırıwǵa qaratılǵan joybarlaw, shólkemlestiriw, xoshametlew hám baqlawdıń pútin procesi. Finanslıq basqarıw sisteması Finanslıq menejment iskerlik retinde eki jóneliste ámelge asırıladı: 1) xojalıqta - bul jerde finanslıq resurslar hám kapitaldı basqarıw kárxana ishinde administraciya qararları tiykarında ámelge asırıladı; 2) sırtqı - bul jerde finanslıq resurslar hám kapitaldı basqarıw kárxana hám basqa xojalıq jurgiziwshi subyektler yamasa mámleket ortasında finanslıq múnásebetlerdi ornatıw processinde ámelge asırıladı. Basqarıw - basqarıw subyektiniń basqarılatuǵın obyekttiń arnawlı bir jaǵdayına erisiwge qaratılǵan maqsetli iskerligi. Keń mániste finanslıq menejmentte basqarıw obyekti kárxananıń finanslıq jaǵdayı (FSP) retinde tán alınıwı kerek, kárxananıń maqseti finanstıń tek bir elementin optimallastırıw emes, bálki finanslıq nátiyjeler kózqarasınan kárxana jaǵdayın hár tárepleme optimallastırıw bolıp tabıladı. Finanslıq basqarıwdı shólkemlestirilgen támiyinlew. Finanslıq menejmentti shólkemlestirilgen qollap-quwatlaw sisteması - bul onıń finanslıq iskerliginiń ayırım tárepleri boyınsha basqarıw qararların islep shıǵıw hám qabıllawdı támiyinleytuǵın hám bul qararlardıń nátiyjeleri ushın juwapker bolǵan kárxananıń ishki strukturalıq xızmetlerin hám bólindileriniń óz-ara baylanısqan kompleksi. Kárxananı basqarıwdıń shólkemlestirilgen sistemasın qáliplestiriwdiń ulıwma principlerı basqarıw orayların jaratıwdı názerde tutadı. Kárxananıń birden-bir shólkemlestirilgen strukturası sheńberinde finanslıq menejment sistemasın onıń ulıwma sisteması menen dástúriy integraciyalwshı menen bir qatarda, ámelde "juwapkershilik orayları" negizinde kárxana finanslıq iskerliginiń ayırım táreplerin basqarıw da ámelge asırıladı. Juwapkershilik orayı (yamasa Finanslıq juwapkershilik orayı - CFD) - bul finanslıq iskerliginiń ayırım táreplerin tolıq qadaǵalaw etetuǵın kárxananıń strukturalıq bólindi bolıp, onıń basshısı bul tárepler sheńberinde basqarıw qararların ǵárezsiz túrde qabıl etedi hám joybarlastırılǵan (normativ) orınlanıwı ushın tolıq juwapkerlikti óz moynına aladı.) oǵan jetkazilgen finanslıq kórsetkishler. Informaciya -bul tiyisli tarawdaǵı uǵımsızlıqtı azaytatuǵın maǵlıwmat. Finanslıq menejmenttiń informaciya sisteması - bul kompaniya finanslıq iskerliginiń barlıq iskerlik tarawılarında nátiyjeli basqarıw qararların analiz qılıw, joybarlaw hám tayarlaw ushın zárúr bolǵan óz-ara baylanıslı qurallar, usıllar hám xızmetkerler kompleksi. 1) paydalılıq - tiykarlanǵan qararlar qabıllaw ushın paydalanıw múmkin; 2) aktuallıq - shólkemniń átirap-ortalıq jaǵdayınıń hár bir minutında haqıyqıy sáwleleniwi; 3) waqıtındalıq - eger maǵlıwmat talap etilgen múddetten keshlew alınǵan bolsa, ol endi qarar qabıllawǵa tásir ete almaydı; 4) isenimlilik (tuwrılıq hám esapqa alıw ushın anıqlıq ) - átirap -ortalıqtıń obyektiv jaǵdayın jeterlishe anıq tákirarlaw. Haqıyqat kóbinese kózaba buzılatuǵın báseki shártlerin esapqa alǵan halda, bul princip maǵlıwmatlar dárekleriniń isenimliligin asırıwdı hám jasamalastırıwdıń joq ekenligin talap etedi. Dezinformatsiyaga qarsı gúrestiń zárúrli quralı - dereklerdiń kópligi hám alınǵan maǵlıwmatlardı izbe-izlik ushın analiz qılıw; 5) aktuallıq - kereksiz (kereksiz) maǵlıwmatlardıń joq ekenligi, maǵlıwmatlardı belgilengen talaplarǵa qatań muwapıq túrde alıw hám kereksiz maǵlıwmatlar menen islewden shaǵılısıw. Informaciyaǵa bolǵan bul talap maǵlıwmatlarǵa jóneltirilgenlik talabı -olardıń anıq maqset hám wazıypalarǵa jóneltiriliwi menen óz-ara baylanıslı. 6 ) tolıqlıq (jeterlilik) - barlıq zárúr maǵlıwmatlardı esapqa alǵan halda, átirap -ortalıqtıń jaǵdayı hám rawajlanıwına tásir etiwshi yamasa tásir etiwshi barlıq faktorlardı obyektiv esapqa alıw zárúr; 7) salıstırıwshańlıq (bekkemlik hám informaciya birligi) - uqsas informaciya gruppaları, ekilemshi hám baslanǵısh maǵlıwmatlar ushın túrli waqıt dáwirleri hám túrli baqlaw obyektleri maǵlıwmatların salıstırıw qábileti. Sonı atap ótiw kerek, strategiyalıq analizde maǵlıwmatlardıń tuwrılıǵına bolǵan talap, finanslıq (buxgalteriya hám salıq) buxgalteriya esabında qaysı orındı iyelewi menen salıstırǵanda, fonǵa ótedi. Bul dereklerde siz ekonomikalıq hám stilistik xarakter degi paydalı maǵlıwmatlardı tabwııńız múmkin. Biznesti basqarıw Biznesti basqarıw (anglichan:Business admınıstration) — biznes iskerligin basqarıw tuwrısındaǵı pán. Menejment salasınıń jaǵdayı islep shıǵarıw natiyjeliligine, texnika hám texnologiya dárejesi hám de jumısshı kúshiniń sapasına tásir kórsetedi. Menejment pániniń mazmunı basqarıw sisteması hám basqarıw obiekti arasındaǵı óz-ara munasábet bolıp, onıń tiykarǵı waziypası basqarıwdıń zamanagóy usılların, basshılıq kórkem óneri sırların úyreniwden ibarat. Basqarıw bul ne? Basqarıw — tańlaw, qarar qabıllaw jáne onıń orınlanıwın qadaǵalaw etiw procesi bolıp tabıladı. Onıń tiykarǵı maqseti bazar munasábetleri sharayatında barlıq buwınlarda isley alatuǵın joqarı maman basqarıwshılardı tayarlawdan ibarat. Menejment sociallıq-ekonomikalıq, social-huqıqıy, kibernetika va basqa pánler menen baylanıslı bolıp tabıladı. Menejment barinen burın ekonomikalıq teoriya páni menen jaqınnan baylanıslı. Basqarıw principlerıni Teylordıń zamanlası fransuz alımı Anri Fayol islep shıqtı. Kárxanada ámelge asırılıp atırǵan barlıq operatsiyalardı ol altı gruppa (texnika, kommerciya, finans, buyım-múlk hám shaxslardı qorǵaw, esap -kitap, administratorı) da bolıp, basqarıwdı 6-gruppaǵa kiritedi. Biznes hám menejment Biznes menejmenti kompaniyanıń biznes bóliminiń ulıwma basqarıwı menen baylanıslı. Biznes menejmentinde isleytuǵın adamlar tez-tez basshılıq lawazımlarında bolıp, biznes bólimi ishindegi jámáát aǵzalarınıń kúndelik minnetlemelerin baqlasadı, bul qıyın bolıwı múmkin. Kóp ret olar qanday etip biznes júritiliwi hám qanday islewi, sonıń menen birge ósiw strategiyasın islep shıǵıw hám biznesti bazarǵa shıǵarıw haqqında bilimge iye boladı. Biznes menejmenti xızmetkerleriniń tiykarǵı wazıypalarınan biri - hár bir xızmetkerdiń juwapkerligin, sonıń menen birge, olardı qanday etip nátiyjeli basqarıw hám baqlawdı túsiniw bolıp tabıladı. Biznes hám menejment pitkeriwshileri qálegen mártebe jolin tańlawları múmkin, biraq eń ataqlıları tómendegiler bolıp tabıladı: • Isbilermenler • Sud máslahátshileri • Joybar basshıları • Bankirler • Xalıq aralıq biznes qánigeleri Juwmaq Finanslıq menejment yamasa finanslıq resurslar hám munasábetlerdi basqarıw, ekonomikalıq sub'ekttiń básekige shıdamlılıǵın asırıw maqsetinde finans salasında bazar mexanizmlerin tártipke salıw principleri, usılları, formaları hám usılları sistemasın óz ishine aladı. Kishi biznesde buxgalter yamasa ekonomisttiń ilmiy tájriybesi finanslıq menejment ushın etarli, sebebi finanslıq operatsiyalar ádetdegi naq pulsiz tólewlerden nariga ótpeydi, bunıń hasası naq pul aǵımı esaplanadı. Úlken biznestiń finanslıq jaǵdayı menen ulıwma basqasha súwret. Úlken biznesde muǵdardıń sapaǵa ótiw nızamı qollanıladı. Úlken biznes úlken kapital aǵımın hám soǵan uyqas túrde ónim (jumıs, xızmet) qarıydarlarınıń úlken aǵımın talap etedi. Kólemi hám kólemi sezilerli dárejede ólshenerlik orta hám iri biznesde finanslıq operatsiyalar ústinlik etedi. sarmoyalar, kapitaldıń háreketi hám kóbeyiwi menen baylanıslı. Úlken biznesti finanslıq basqarıw ushın finanslıq biznes salasında arnawlı tayarlıqqa iye bolǵan qánigeler - finanslıq menejerler (finanslıq direktorlar ) kerek. Finans teoriyasın, menejment tiykarların, finanslıq menejerdi biliw, tájiriybe arttırıw, intuitivlik hám bazarǵa sáykes kelmew biznes degi tiykarǵı shaxsqa aylanadı. Kirgizstanda tereń ekonomikalıq ózgerisler júz berip atır, sebebi mámleket global ekonomikalıq rawajlanıw processleriniń tiykarǵı aǵımına qaytıp atır. Ekonomikanı basqarıwdıń aldınǵı mexanizmini tubdan qayta qurıw, onı bazar basqarıw usılları menen almastırıw bar. Úlken biznesti finanslıq basqarıw ushın finanslıq biznes salasında arnawlı tayarlıqqa iye bolǵan qánigeler - finanslıq menejerler (finanslıq direktorlar ) kerek. Finans teoriyasın, menejment tiykarların, finanslıq menejerdi biliw, tájiriybe arttırıw, intuitivlik hám bazarǵa sáykes kelmew biznes degi tiykarǵı shaxsqa aylanadı. Kirgizstanda tereń ekonomikalıq ózgerisler júz berip atır, sebebi mámleket global ekonomikalıq rawajlanıw processleriniń tiykarǵı aǵımına qaytıp atır. Ekonomikanı basqarıwdıń aldınǵı mexanizmin tupten qayta qurıw, onı bazar basqarıw usılları menen almastırıw bar. Paydalanılģan ádebiyatlar: 1. Forma I. v. " Finanslıq menejment" - M. 2004 jıl 2. Kovalyov v. v. " Finanslıq menejmentke kirisiw" - M. 2005 jıl 3. Polyus G. B. " Finanslıq menejment" - M. 2004 jıl 4. Ovsiychuk M. F. " Finanslıq menejment" - M. 2003 jıl 5. Sviridova O. Yu. " Finanslıq menejment - 100 nusqa juwaplar.M. 2005 jıl Download 32.91 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|