Zbekstan respublikasi den sawliqti saqlaw ministrligi qaraqalpaqstan medicina instituti

ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASI DEN SAWLIQTI SAQLAW MINISTRLIGI
QARAQALPAQSTAN MEDICINA INSTITUTI
FARMAKOLOGIYA HÁM FARMACEVTIK TEXNOLOGIYA KAFEDRASI


“Farmatsevtika jumisin sho`lkemlestiriw” pa`ninen

KURS JUMISI

Tema: «Kesellik qiymatı (Cost of illness) analiz usılınıń qollanılıwı»
Jo`nelis: 5510500-Farmaciya


Ilmiy basshi: Abadjanov.D
«4-kurs»419-topar studenti Karibaeva.A

Nukus-2022

1. 
   Kirisiw
   

1.1 Keselliktiń baha analizi usılınıń uıwma túsindirmesi.
1.2 COIni ótkeriw boyınsha stilistik máseleler
úyreniw.

2. 
   Ádebiy sholıw
   

2.1 COI izertlewleriniń túrleri
2.2 Joqarıdan tómenge hám tómenden joqarıǵa jantasıwlar
2.3 Prospektiv hám retrospektiv COI izertlewleri.

3. 
   Ámeliy bólim
   

3.1 COIda ǵárejetlerdi bahalaw
3.2 Hasıldarlıq ǵárejetleri.
3.3 Rásmiy bolmaǵan járdem

4. 
   Juwmaq
   
5. 
   Paydalanılǵan ádebiyatlar
   
6. 
   Mazmunı
   

Kirisiw.

1. 
   Keselliktiń baha analizi usılınıń uıwma túindirmesi.
   

Keselliktiń bahası (COI) den sawlıqtı saqlaw salasında qollanılatuǵın birinshi ekonomikalıq bahalaw usılı edi. Tiykarǵı maqset keselliktiń jámiyetke ekonomikalıq jugin ólshew edi. Biraq, onıń qarar qabıllaw quralı retinde paydalılıǵı jaratılǵanınan berli soraw astında. Tiykarǵı sın pikir párawanlıq ekonomikası teoriyasına tiykarlanmaganligi sebepli COIni biykarlaw etken párawanlıq ekonomistlerinen keldi. Kesellik hám ólim ǵárejetlerin bahalaw ushın insan kapitalı jantasıwınan (HCA) paydalanıw menen baylanıslı basqa hújimler, sebebi HCA adamlardıń turmısına qosatuǵın qádiriyatına hesh qanday baylanısı joq ekenligi aytılǵan edi. Aqır-aqıbetde, COI qarar qabıl etiwshilerge járdem bere almasligi hám ekonomikalıq bahalawdıń basqa formaları (mısalı, ekonomikalıq nátiyjelililik, ǵárejet-payda analizi) qarar qabıl etiwshiler hám ústin turatuǵınlıqlardı belgilew ushın paydalılaw bolıwı haqqında kelispewshilik bildirildi. Kerisinshe, eger bul basqa kózqarastan kórip chiqilsa, COI qarar qabıl etiwshilerdi xabarlı qılıw ushın jaqsı ekonomikalıq qural bolıwı múmkinligi usınıs etiledi. COI siyasiy processni, sonıń menen birge, den sawlıqtı saqlaw shólkemleriniń túrli dárejedegi basqarıw funktsiyaların qollap-quwatlaw ushın sıpatlama beriwi múmkin bolǵan xarakteristikaiy izertlew bolıp tabıladı. Onıń ushın izertlew joybarı innovciyalıq, jámiyet ushın haqıyqıy ǵárejetlerdi ólshewge ılayıq bolıwı kerek; ǵárejetlerdiń tiykarǵı strukturalıq bólimlerin hám olardıń ulıwma ǵárejetlerge tásirin bahalaw ; ǵárejetlerdi óz moynına alatuǵın túrli sub'ektlerdi názerde tutıw ; keselliktiń haqıyqıy klinikalıq basqarıwdı anıqlaw ; hám ǵárejetlerdiń ózgeriwshenligin túsindiriw. Bul maqsetlerge erisiw ushın COI gúzetiw astındaǵı izertlewler retinde islep shıǵilıwı kerek. 1. Kirisiw
Keselliktiń bahası (COI) analizi den sawlıqtı saqlaw salasında ekonomikalıq bahalawdıń eń dáslepki forması bolıp tabıladı. Tiykarǵı maqset den sawlıqtı saqlaw resurslarini tutınıw qılıw hám óndiristegi joytıwlar kózqarasınan pútkil jámiyetke júklengen ekonomikalıq júk keselligin bahalaw edi. Jasırın shama, keselliktiń ekonomikalıq ǵárejetleri, eger kesellikti joq etken bolsa, den sawlıqtı saqlaw aralasıwınıń ekonomikalıq paydasın ańlatadı. COI izertlewleri keń talqılaw etilgen jáne onıń qarar qabıllaw quralı retinde paydalılıǵı kóplegen den sawlıqtı saqlaw ekonomistleri tárepinen shubha astına alınǵan. Soǵan qaramay, COIlar Italiyada [1] hám shet elde den sawlıqtı saqlaw salasındaǵı eń keń tarqalǵan ekonomikalıq izertlewler qatarına kiredi hám Jáhán banki, JSST [2] hám AQSh Milliy Den sawlıqtı saqlaw institutı [3] sıyaqlı shólkemler tárepinen keń qollanıladı. Bul maqalanıń tiykarǵı maqsetleri ekonomikalıq bahalaw analizindegi bul saykes emeslikti kórsetip beriw hám COIni úyreniwge ılayıqlıǵın bahalaw ushın den sawlıqtı saqlaw ekonomikası sheńberinde COIni kontseptuallastırıwǵa háreket qılıw bolıp tabıladı. Maqala, sonıń menen birge, COIni ótkeriwde qollanılatuǵın usıllardı analiz qılıw, hár qıylı DT túrlerin kórsetiw hám sońǵı on jıllıqlarda DT átirapındaǵı tartıslardı xarakteristikalaytuǵın eń zárúrli máselelerdi talqılaw arqalı DTni úyreniwdiń sistemalı suwretin usınıwǵa qaratılǵan (mısalı, insan kapitalı ). Tólewge tayınlıq hám jantasıw ). Aqır-aqıbetde ol den sawlıqtı saqlaw ekonomikası hám den sawlıqtı saqlawdı basqarıwda COIni qarar qabıllaw ushın paydalı ekonomikalıq qural retinde jaylastırıwǵa háreket etedi.
2. COIni ótkeriw boyınsha stilistik máseleler
úyreniw. Eger birpara COI analizleri 1960 -jıllardıń ortalarından talay aldın payda bolǵan bolsa -de, tek sol dáwirde den sawlıqtı saqlaw ekonomistleri, Rays [4] sıyaqlı birinshi ret keselliktiń bahasın anıqlaw metodologiyasini tolıq bayanlawdı. Bir neshe jıl ótkennen, Xodgson hám Mayners [5] COI izertlewlerin ótkeriwdi niyet etkenler ushın kórsetpeler berdi. Texnikanıń usılları haqqında gáp ketkende, COI boyınsha sońǵı pozitsiyalar [2, 6, 7] ele da bul avtorlarǵa belgi etedi. Bul jumıslar keselliktiń ekonomikalıq ǵárejetlerin tuwrıdan-tuwrı, tikkeley bolmaǵan hám nomoddiy ǵárejetler retinde klassifikaciyalaw ushın isletilingen. Tuwrıdan-tuwrı ǵárejetler den sawlıqtı saqlaw hám den sawlıqtı saqlawdan tısqarı ǵárejetlerdi ańlatadı. Birinshisi diagnostika, emlew, úzliksiz kútim, reabilitatsiya hám juwmaqlawshı medicinalıq járdem ushın medicinalıq járdem ǵárejetleri retinde belgilengen bolsa, ekinshisi den sawlıqtı saqlawdan tısqarı resursların tutınıw qılıw menen baylanıslı, mısalı, medicinalıq xızmet kórsetiwshi provayderlarga aparıw hám qaytıw, málim úy xojalıqları ǵárejetleri, ǵárejetler. kóshiriw hám arnawlı bir múlkshilik joytıwlar, yuridikalıq hám sud ǵárejetleri hám rásmiy bolmaǵan járdem, yaǵnıy shańaraq aǵzaları yamasa valantyorlar nawqasqa ǵamxorlıq qılıw ushın sarplaytuǵın waqıt. " Tikkeley bolmaǵan" termini ekonomikada kesellik yamasa ólim menen baylanıslı hasıldarlıqtı joytıw ushın isletiledi. Biraq, " tikkeley bolmaǵan" termini shálkeslikke alıp keliwi múmkin, sebebi ol túrli sharayatlarda túrli mánislerge iye. Buxgalteriya esabında tikkeley bolmaǵan ǵárejetler paydalanıwshı birlikleri ortasında bólistiriliwi kerek bolǵan qollap -quwatlaytuǵın hám qosımsha ǵárejetlerdi ańlatadı. Usınıń sebepinen, tikkeley bolmaǵan termindi keselleniw hám ólim menen baylanıslı bolǵan jemisdorlik ǵárejetleri menen almastırıw usınıs etildi [8]. Nomoddiy ǵárejetler dástúriy túrde nawqaslardıń psixologiyalıq awrıwı hám qolaysızlıǵı menen baylanıslı bolǵan, biraq hesh qashan pul kórinisinde esaplanbaǵan hám sol sebepli COIda kemnen-kem esapqa alınadı. Bul maqalada ǵárejetler tuwrıdan-tuwrı ǵárejetler hám islep shıǵarıw / jemisdorlik joytıwlarına klassifikaciyalanadı.