%збекстан республикасы жо№ары

Klassikaliq a`debiyat wa`killerinin` balalar a`debiyatinda tutqan orni. Jiyen jiraw miyraslari.
Jobasi:
1. Jiyen jiraw miyrasinin` izertleniwi.
2. Jiyen jiraw shig`armalarinda balalarg`a derek miyraslar
3. «Posqan el» poemasinda balalar turmisinin` sa`wleleniwi.
A`debiyatlar:
1. Qaraqalpaq a`debiyati tariyxi, N.,1989-jil.
2.K.Ma`mbetov, «Erte da`wirdegi qaraqalpaq a`debiyati», N.,1992
3.A.Karimov, A`debiyatimizdin` geypara ma`seleleri. N.,1988-j.
4.A.Karimov,Jiyen jirawdin` o`miri ha`m tvorchestvosi, N.,1961-jil.
1-soraw. Jiyen jiraw Amanliq uli XVIII a`sirdegi qaraqalpaq a`debiyatinin` ko`rnekli wa`kili. Ol xaliq arasinda shayirliq dan`qi menen g`ana belgili bolip qalmastan, xaliqtin` oy-a`rmanlarin, qayg`i ha`siretlerin, baxitli azat turmisqa umtiliwlarin su`wretleytug`in terme-tolg`awlardi, da`stanlardi atqariwshi jiraw sipatinda da belgili. Jiyen jiraw shama menen 1730-1784-jillarda jasag`an. Onin` o`miri o`z da`wirindegi uliwma miynetkesh xaliq o`miri siyaqli joqshiliqta, kemtarliqta, posqinshiliqta o`tken. Xaliq arasinda jirawshiliq o`neri menen ku`n keshirgen. Xaliq basina jawgershilik ku`n tuwg`anda o`z xalqi menen birge bolip, olardin` qayg`i-ha`siretlerin birge bo`lisken. 1760-1762-jillardag`i qaraqalpaqlardin` ata jurti Tu`rkstandi taslap, Xorezm eline jawgershilik sebepli massaliq tu`rde posqan waqtinda o`z xalqinin` mun`li-zarin qobizda so`yletken shayir.
Al, ayirim ilimiy izertlewlerde Jiyen bala gezinde Tu`rkstandag`i qanli waqiyani ko`rgen. 20-jaslarinda «Ulli taw» dag`i qirg`innin` gu`wasi bolg`an ha`m qolina qa`lem alip 1743-jili 33 jasinda xaliq basina salg`an Abulxayirdin` apatshilig`in o`z ko`zi menen ko`rip, xaliq penen aralasip, Aral ten`izi a`tirapindag`i Qazaqda`r`yag`a kelip «Posqan el» poemasin jazg`an degen pikirler bar. Jiyen jirawdin` shig`armalari qatarina onin` ko`lemli «Ulli taw» poemasi menen bir qatarda «Ilag`im», «Xosh bolin` doslar», «A`y, jigitler, jigitler», «Ju`regimde dag`im ko`p», «Ko`rgende kewlim xosh bolar» tolg`awlari kiredi. Bunnan basqa da onin` «er tu`yemdi» «xan qasinda to`reler» shig`armalari xaliqtin` ju`reginen ken`nen orin alg`an.
Jiyen jirawdin` jirawshiliq o`neri, jirlag`an repertuarlari atqarg`an namalari haqqinda xaliq arasinda, sonday-aq shayirdin` o`z do`retpelerinde a`dewir mag`liwmatlar bar. Shayirdin` atina «jiraw» degen so`zdin` qosilip aytiliwi - onin` xaliqqa belgili ha`m ataqli jiraw bolg`anlig`in da`liylleydi.
Shayirdin` «Posqan el», «Xosh bolin` doslar» ha`m basqa shig`armalarinda onin` ba`rhama xaliq arasinda qobizin arqalap, kerek jerinde jirlap berip ju`rgenligi ga`p boladi. Bulardin` ha`mmesi Jiyennin` qaraqalpaqlar arasinda tek g`ana shayir bolip tanilmastan ataqli jiraw bolg`anlig`in da tastiyiqlaydi.