Ѳzbekstan respublikasi jokarg'i xam orta arnauli bilimlendiriu minstirligi tashkent mamleketlik texnika universiteti


Download 0.74 Mb.
bet5/54
Sana30.04.2023
Hajmi0.74 Mb.
#1407236
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   54
Bog'liq
Begzad. Metrologiya asoslari 2

Метрологиянинг аксиомалари

Х,ар бир панда болгани сиякли метрологияда х,ам талайгина аксиомаларни к}фишимиз мумкин. Лекин х,озир биз соллардан учта, энг тийкарги хам улумаларини к}фиб чикмокчимиз. Уси аксиомалар х,ар кандай олшеулар ушин хос болып, бу олшеулар х,ох, оддий, хрх, мураккаб булсин, х,ох, юзаки, х,ох, аник булсин, х,ох, тезлаштирилган, х,ох, мукаммал булсин, олардынг хаммесида сол аксиомаларнинг уйгунлашганини к}фишимиз мумкин:
1-Аксиома.
Априор маълумотсиз олшеуни бажариб булмайди.

  1. аксиомани изохлашдан баслаймиз. Энг авхамло "априор маълумот" нима узи деган савол тугилиши табиий. Априор сузи а priori - олдин келувчи, дастлабки (лотинча) маъносини билдириб, баслангич, муайян вокеа, вокелик ёки тажрибагача болган маглуматлар, билимлар мажмуини англатади. Бу суз менен кетма- кет келувчи яна бир тусолнча бор - апостериори, (a posteriri) яъни кейинги, оркадаги, тугалланувчи деган маъноларни билдиради. Бу сузларни илк бора кадимги грек файласуфлари киритганлар. Олардынг талкинича, х,ар бир инсан англайдиган илм, маълумот ёки ахборот муайян бир тажрибадан, вокеликдан ёки амал (сабок алу, ёдлаш, укиш хам сол сияклилар) дан сунг мужассамлашади. Х,осил килинган ахборот кейинги амаллар мобайнида ортиб боради хам маълум бир даврдаги апостериор маълумот априор маълумотга айланади.

Солндай килиб, олшеулар назерияси нуктаи назеридан карайдиган булсак, муайян олшеуни амалга асырудан олдин сол олшеуга тегишли болган маълум доирадаги маглуматлар айнан априор маълумотни билдиради. Агар бизда мана сол маглуматлар булмаса, у х,олда умуман олшеу тугрисидаги тусолнчанинг узи шакллана олмайди х,ам.
Тажриба оркали, жокарыда айтилганларга ишонч х,осил килишингиз мумкин.
Тили чиккан, бемалол сузлаша оладиган 4-5 ёшлар атырапида болган богча боласига электр тармогидаги кучланиш кандай кийматга ийе екенлигини аниклаб беришни с}фаб мурожаат килиб к}финг-а...
Натижаси олдиндан маълум. Дархдкикат бу болада электр кучланиши деган шаманинг мох,ияти, уни кандай бирликларда хам кандай олшеу асбобида, кандай килиб олшеу мумкинлиги борасида деярли х,еч кандай маглуматлар йук. Солнинг ушин х,ам болакай кузини пирпиратганича сизга караб тураверади. Чунки бу болада х,али, х,еч кандай априор маълумот йук;.
Албатта, бу айтилган гаплар шартлидир, яъни х,озирча, хамкти келиб 4 яшар бола электр кучланиши у ёкда турсин, \атто Э\М цандай таркибий бирикмалардан ташкил топганлигини, \ам айтиб бериб, куз олдингизда шахсий компьютерни йигиб бериши \ам мумкин.
Солндай килиб, тажриба утказишдан (олшеудан) олдин бизда айнан сол олшеуга тегишли болган муайян маглуматлар хам куникмалар булиши лозим булади.


  1. Download 0.74 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   54




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling