Ózbekstan respublikasi joqarí HÁm orta

Shaxs haqqinda túsinik
Shaxs haqqinda tariyp bergende, rus psixologi S.Y. Rubinshteynniň pikirlerine toxtaliw kerek. Alimniň aytiwinsha, insan oʻzindegi takirarlanmas qasiyetlerine koʻre individual. Insan oʻz atirapindagʻilargʻa, barliqqa bolgʻan sanali munasibeti, oniň birar bir iskerlik menen shugʻillaniwi bolsa oniň shaxs ekenliginnen derek beredi. Shaxs insanniň atirapina bolgʻan munasibetlerin ham oʻz oʻzine bolgʻan munasibetin belgileydi. Shaxs bul sanagʻa iye bolgʻan malim sotsial ekonomikaliq formatinda jasaytugʻin, malim bir iskerlik menen shugʻillanatugʻin insan individ.
Oqıw ham jazıw kemshiliklerine iye bolgʻan balalardiń shaxs hám shaxslarara múnasibet qásiyetleri.
Kopshilik izertlew isleri oqiw ham jaziw kemshiliklerin mınez qulıq normalari menen baylanisliligʻin ayriqsha atap oʻtedi. Bul baylanisliliq bala mektepke bargʻannan soň, yagʻniy oʻzi qila almaytugʻin zatlargʻa toqnasqannan soň koʻzge taslanadi. Koʻpshilik pedagoglar bul balaniň is qabiletiniň pasligi, diqqatiniň tarqaqligʻi, sabaqta oʻtira almasligʻinnan shikayat qiladilar.
Oqiw ham jaziw nuqsanlarina iye bolgʻan balalar kemshiliklerin 2 topargʻa ajratiw mumkin:
1) involyutsiya (oqiwgʻa qizigʻiwdiň joqligʻi, qorqiw, sustlik, oz ozi menen boliw, nervinniyliq, tarbiyasizliq, awqatlaniw buziliwi, siydik uslay almasliq)
2) aktiv kompensiya (ojetlik, gapke kirmeslik, agressivlik)
Bir neshe perzentli ata analar bunday perzentlerin basqalari menen salistirip, olargʻa nisbatan qopal munasibetlerde boladilar, bul bolsa balalardiň xarakterine keri tasir korsetedi.
Janede kop ata analar perzentleriniň bunday kemshiliklerinde pedagoglardi ayiplaydi. Pedagoglar bolsa bunday kemshiliklerdi ata analardiň balalar oqiwlarina nisbatan biypariqligʻi dep qaraydilar. Bala bargʻan sayin mektep talaplarin bajermeydi, sabaqlardi qaldiradi ham onda keri minez quliq formalanadi. Eger balalar mektepti taslap ketseler, olar oʻz qalewleri menen yesh qashan kitap oʻqimaydilar ham bul oʻz nawbetinde keri tasirler keltirip shigʻaradi. Eger oqiwshi kitap kem oqisa, onda oniň keyinshelli rawajlaniwi, sozliginiň bayiwi ham gʻarezsiz talim aliw imakniyatlari sheklenedi.
Bul balalardiň ishki nutqi pas rawajlanadi, bul bolsa oylawdiň azzilesiwine alip keledi.