Ózbekstan respublikasi joqarí HÁm orta

Dizartriyada shaxs qásiyetleri.
Nuqsanli balalar oz nuqsanin qay darejede ekenligin aňlaw ham oniň aqibetlerin koʻre biliw darejesine koʻre azaplanadilar. Intellekti ham motorikasi qopal buzilgʻan balalar kobirek oz nuqsanlarinan qiynaladilar.
Balani oʻz kushine isenimsizlik tuygʻisi ham minez qulqindagʻi oʻzgerisler kobirek darejede balaniň nuqsanina nisbatan ata analar ham jaqin qarindaslariniň munasibetlerine baylanisli. Ata analar balaniň ornina hamme islerdi islewge hareket etediler ham buniň aqibetinde balada qaramliq baqimandaliq sezimleri oyanadi ham ol oʻzgeler jardemisiz birar bir iskerlikti isley almaydilar. Bala oz iskerligine mutajlik sezbeydi.
Ayrim jagʻdaylarda ata analarda, atiraptagʻi adamlarda balalargʻa nisbatan negativ munasibetler formalanadi.
Balalar serebral paralichinde nutq nuqsanlariniň darejelerine qaray saw teňlesleri menen baylanisqa kirisiwleri mumkin. Bunday balalardi saw ake ukeleri menen baylanisi olarla jaqsi tasir etedi. Nuqsanli balalar kemsitiw, masqara qiliwlargʻa juda tasirsheň boladilar ham bulardiň hammesi olardiň minezinde keri sawleleniwi mumkin.
Alaliyada shaxs qásiyetleri
Kop jagʻdaylarda alaliyaniň awir koʻrinisleri aqili zayipliq menen almastiriladi, bunda nutq menen birgelikde balaniň ruwhiy rawajlaniwi arqada qaladi. Eger bunday nutq nuqsani oligofreniya menen birgelikde kelse, balaniň baylanisqa kirisiw aktivligi jeterlishe rawajlanbaydi. Sotsial ortaliq balaniň nutqiy rawajlaniwina keri yamasa jaqsi tasir etiwi mumkin. Natuwri tarbiya kop jagʻdaylarda bala menen baylanisqa kirisiw ushin hareketleriniň biykar ketiwine sebep boladi.
Eger balani jaqin kisiler tusiniwge hareket qilmasa bala bugʻan nervi shiqqan halda juwap qiladi ham bul ayrim jagʻdaylarda aqili zayipliq belgilerine uqsap ketedi.
Eger balaniň jaqinlari oniň hamme qalewlerin sozsiz bajerse ne demekshi bolgʻanin koʻzinnen oqigʻanday tusinseler, bunday jagʻdayda nutqiy baylanisqa mutajlik qalmaydi. Motor alaliyali balalar minez qulqi oʻzine tan qasiyetlerge iye:
-atirapindagʻilar menen baylanisqa kirisiwde aniq juzege shiqqan qiyinshiliqlar, biytanis jagʻdaylarda tez tez tormozlaniwlar, jaňaliqlargʻa keri munasibette boliw. Janede bala xarakterinde patologik sipatlar, ashiwshaqliq jagʻdaylari rawajlaniwi tez qapa boliw ham kek saqlaw guzetiledi.
-nutqiy rawajlaniwi nutqiy aktivliktiň jeterli darejede emesligi sebepli arqada qaladi.
Sensor alaliyali balalar singari psixopatsiman belgiler tan emes. Bunday balalar kopshilik jagʻdaylarda qiziqiwshaň, oqiwli, issheň boladilar. Biraq kishi jastagʻi balalarda ham jaňa sharayatqa (balalar baqshasi, mektep) maslasiwdiň daslepki basqishlarinda minez quliq ham sezimlik-iroda boʻlimlerinde qiyinshiliqlar guzetiliwi mumkin (birar jerde otira almasliq, qozgʻaliwshaňliq yamasa uyatshaňliq, tez tormozlaniw, ojetlik).