Ózbekstan respublikasi joqari hám orta arnawli bilimlendiriw ministrligi qaraqalpaq mámleketlik universiteti dizimge alındı: «Tastıyıqlayman»

Elegiya – meditativlik yamasa emotsionallıq mazmunda
ǵı (ádette qayǵılı) ortasha 
kólemdegi qosıq formasında jazılatu
ǵın, birinshi betten aytılatuǵın, ayrıqsha kompozitsiyaǵa iye 
bolma
ǵan lirikalıq janr. Elegiya Gretsiyada biziń eramızǵa shekemgi 7 ásirde-aq (Kallin, Tirtey, 
Feognid) payda boldı.
Qaraqalpaq ádebiyatında elegiyanıń eń jarqın úlgisi sıpatında I.Yusupovtıń «Aral 
elegiyaları» shı
ǵarmasın atap ótiwge boladı. 25 segizlikten ibarat bul elegiya poemalıq 
mazmun
ǵa da iye. Aral probleması – bul tek ǵana ekologiyalıq problema bolıp qalmastan bul 
aymaqta jasawshılar ushın awır qay
ǵı, elegiya edi. Shayir onıń mazmunın da, sonday-aq kelip 
shı
ǵıw sebeplerin de ashıp beredi. Shıǵarmada balıq obrazı arqalı elegiyalıq mazmun berilse, bul 
qay
ǵını keltirip shıǵarǵan úsh jinayatshı – biyparwalıq, ózimshillik, osamaslıq dep súwretlewi 
arqalı anlitikalıq oy-pikir de qatnasadı. Solay eken, shayirdıń bul elegiyalıq shı
ǵarması quramalı 
mazmun
ǵa hám sulıw formaǵa qurılǵanlıǵın atap ótiw kerek. «Poshsha torǵaydıń ólimi» 
elegiyası da tereń emotsiya
ǵa qurılǵan. Elegiyanı oqıy otırıp, bir qustıń ólimi emes, al insaniyat 
ushın ornı tolmaytu
ǵın joǵaltıwǵa ushıraǵanday sezeseń ózińdi. Elegiyanıń kúshi de, áne, usında. 
Kóz astında qubılar qır dógerek, 
Keń dalanıń kórkine kóz qamasıp. 
Diń aspan
ǵa óz júregin shegelep, 
Shır-pır bolıp baslar edi namasın. 

---

20 
Tuw
ǵan jerge hám ómirge biyikten,
Hár waq ıshqı eter edi jańadan. 
Hátte úrkekligin umıtıp kiyik te, 
Sıyqırlanıp tur
ǵanday bul namadan. 
Sıńqıldısın qoyıp móldir bulaq ta, 
Selew shópler jasıl shashın jay
ǵanday. 
Pútkil álem aylanıp bir qulaqqa, 
Tek te tor
ǵay dawısın tıńlap turǵanday. 
Yoshlan
ǵanda ózin usılay umıtıp,
Esi ketip kókte sayray berdi ol. 
Bir waqta sel burshaq oqlar
ǵa tutıp, 
Bálentten quldırap túsip óldi ol. 
Qız
ǵaldaq qan jılap, juwsanlar ańqıp, 
Qosıqshı azası gúrsintti shóldi. 
Óldi ol. Biraqta qosıqtın dańqın 
Qol jetpes biyikke shı
ǵarıp óldi. 
Epigramma – 1. Antik ádebiyatta – erkin mazmunda
ǵı kısqa lirikalıq shıǵarmalar 
túsinilgen. Ol áyyemgi grek ádebiyatında biziń eramız
ǵa shekemgi 7-6-ásirlerde payda bolıp 
gúllengen dáwiri 3-1-ásirlerge tuwra keledi. 2. Jańa dáwirdegi Evropa ádebiyatında (XVI-XVII 
ásirler) elegiyalar ótkir satiralıq mazmunda
ǵı qısqa qosıqlar formasında payda bolǵan. 
I.Yusupovtıń epigrammaları keskin pikirge, ótkir mazmun
ǵa qurılǵanlıǵı menen de ajıralıp 
turadı. 
Járiyalılıq qolay tústi biraz
ǵa: 
Mákiyen aylandı ata qoraz
ǵa. 
Mezgilli-mezgilsiz tınbay shaqırar, 
Qáytip shaqırsa da endi haqı bar...