Ўзбекстон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Махсус товар сифатида пулнинг ўзига хос хусусиятлари

Ташқи буюлашган меҳнатни ўлчов хусусияти
Мустақил алмашув хусусияти
Умумий эквивалент яъни, айирбошлаш хусусияти
бу махсус товар, умумий экви-валент бўлиб
абстракт меҳнат харажатларини ўзида акс эттиради
товар хўжалигидаги ижтимоий ишлаб чиқариш муносабатларини ифодалайди
ПУЛ-
ПУЛНИНГ МОҲИЯТИГА ТАЪРИФ

ПУЛ ТУРЛАРИ

• Металл (олтин, кумуш, мис)
• Қоғоз
• Кредит

Эволюция жараёнида:

• ҳақиқий пуллар
• ҳақиқий пул издошлари - қиймат белгилари

Қийматни ўзида ифодалашига кўра:

Пулнинг функциялари

ҚИЙМАТ ЎЛЧОВИ
МУОМАЛА ВОСИТАСИ
ТЎЛОВ ВОСИТАСИ
ЖАМҒАРМА ВОСИТАСИ
ЖАҲОН ПУЛИ ВОСИТАСИ
пул товар ишлаб чиқаришга сарфланган ижтимоий меҳнатни ифодалайди
шу меҳнат асосида товарнинг қийматини белгилайди
Пул қиймат ўлчови сифатида

• бу функцияни реал, нақд пуллар бажаради
• товар ва пул бирбирига қарамақарши, бир траекторияда ҳаракат қилади

• товар ва пул ҳаракати бир вақтда юзага келади
• пул муомала воситаси бўлиши учун, авваламбор қиймат ўлчови бўлиши керак

• товар сотувчи ва товар сотиб олувчи ўртасидаги муносабат тугалланади ва томонлар товарга ёки пулга эга бўладилар

Пулнинг муомала воситаси хусусиятлари
Товар ҳаракати амалга ошгандан маълум вақт ўтгандан кейин пул ҳаракати содир бўлади.
Тўлов воситаси функциясида истеъмолчи товарга эга бўлганидан кейин ҳам, у билан мол сотувчи ўртасидаги муносабат узоқ вақт давом қилади. Бу муносабат – кредит муносабати ҳисобланади ва истеъмолчи – қарздор, сотувчи кредитор сифатида иштирок қилади.
тўловлар нақд пуллик ёки нақд пулсиз шаклда амалга оширилиши мумкин.