1. Afrika toponimiyasining shakllanish tarixi va uning farqlovchi xususiyatlari

Kirish
Afrika toponimiyasining o ‘ziga xos xususiyatlarini o‘rganish yirik antropogenez markazining tarixini o‘rganishga imkoniyat yaratadi. Afrikadagi geografik nomlar nihoyat murakkab tizimga ega. Afrika toponimiyasini hattoki, yuzaki tahlili ham ko‘p sonli tillar va etnik birliklarning mavjudligi, materikning turli qismlaridagi murakkab tarixiy taraqqiyot jarayonlari, makromintaqa toponimiyasining kam o'rganilganligi hamda ayrim sabablarga ko'ra joy nomlarini kartalarda turlicha yozilishi uni naqadar murakkab ekanligini ko'rsatadi.Shularni inobatga olib, uni toponimik jihatdan quyidagi submintaqalarga taqsimlashgan: Shimoliy Afrika;Sudan-Gvineya; Efiopiya-Somali; Markaziy va Sharqiy Afrika; Janubiy Afrika; Madagaskar.Shimoliy Afrika toponimiyasiga ajratgan.

1. Afrika toponimiyasining shakllanish tarixi va uning farqlovchi xususiyatlari
Afrika antropogenez markazlaridan biri. Minglab yillar davomida aholining turli irqiy va etnik guruhlari tarkib topgan joy. Qit’a tub aholisining tillar tasnifi tugal ishlangan emas. Shu sababdan, toponimik makromintaqadagi geografik nomlar nihoyat murakkab tizimga ega. Afrika toponimiyasini hattoki, yuzaki tahlili ham ko‘p sonli tillar va etnik birliklarning mavjudligi, materikning turli qismlaridagi murakkab tarixiy taraqqiyot jarayonlari, makromintaqa toponimiyasining kam o'rganilganligi hamda ayrim sabablarga ko'ra joy nomlarini kartalarda turlicha yozilishi uni naqadar murakkab ekanligini ko'rsatadi.Materikni yevropaliklar tomonidan bosib olinishi uni geografik nomlar tizimiga jiddiy ta’sir ko'rsatgan. Ikkinchi jahon urushidan keyin mustamlaka tuzumining yemirilib borishi va milliy ozodlik harakatlarining kuchayishi natijasida Afrika toponimik landshafti keskin o ‘zgardi. Tarixdan ma’lumki, mustamlakachilar o'zlari bosib olgan mamlakatdagi mahalliy va tarixiy nomlami tan olmasdan, ulami o'zgartirgan. Mustamlaka davlatlaming o'z erkinligini qo'lga kiritishi hamda o'nlab yangi davlatlami tashkil topishi bilan, milliy va tarixiy nomlar qayta tiklandi, majburan kiritilgan yot nomlar bekor qilindi.Afrika kartasidan avvallari Yevropaning qaysi bir davlatiga mustamlaka hududi bo'lganligini bildiruvchi o'ziga xos «etiketka
Kirish
Shimoliy Amerika - g‘arbiy yarim sharning shimoliy qismidagi materik, unga Markaziy Amerika ham kiradi. Aholining ko‘pchiligi ispan hamda ingliz va fransuz tillarida gaplashishadi. Shimoliy Amerika toponimiyasi ham aynan shu tillarga xos topoterminlarga boy. Qit’a toponimiyasi yaxshi o ‘rganilgan bo‘lishiga qaramasdan, geografik nomlaming hozirgi holati va mavjud muammolarni tadqiq etish uchun bir qator milliy va xalqaro ilmiy tashkilotlar faoliyat ko‘rsatmoqda. Hozir shular haqida umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lamiz.