1. Актив қувват ва унинг аҳамияти. Электр энергетикасида актив қувват «махсулот»

Актив, реактив ва тўла қувват.
Режа:
1. Актив қувват ва унинг аҳамияти.
2. Реактив қувват ва уни тўлдириш.
3. Тўла қувват.


1. Актив қувват ва унинг аҳамияти.
Электр энергетикасида актив қувват «махсулот» бўлиб ҳисобланади. Биз актив қувватдан фойдаланамиз, уни сотамиз, уни ишлаб чиқамиз, уни масофога ўзатамиз.
Таъриф: Электр занжиридаги тебранувчан жараёнларда Р актив қувват деб, тўлиқ тебраниш давридаги қувватнинг ўртача қийматига айтилади :
(1)
бу ерда: P = U i оний қувват.
Агарда занжирнинг U ва i катталиклари вақтнинг синусоидал функциялари эканини ҳисобга олинса:
U =U_m  sin  t; i = I_m sin( t –) (2)
у ҳолда, қуйидагига эга бўламиз:
(3)
қуйидагини ҳисобга олиб:
cos (2t - ) dt = 0 (4)
Синусоидал жараёнлардаги актив қувватни топиш ифодасига эга бўламиз:
P = U I  cos  (5)
(3.8.5) тенглик бир фазали занжир учундир. Уч фазали занжир учун:
P = UIcos  (6)
Актив қувватнинг қиймати ва унинг истеъмол қилиш шакли cos  кўпайтувчининг қийматига боғлиқ. Бу ҳақда батафсилроқ кейинги маърузаларда тўҳталади. сos қанча катта бўлса, истеъмолчига келтирилаётган электр энергиясининг бажараётган фойдали иш ҳажми ҳам шунча катта бўлади. Тармоқдаги исрофларни бартараф этиб бўлмайди. Электр энергиясини ишлаб чиқариш ва истеъмол қилишнинг яна бир хусусияти шундан иборатки, уни сақлаб бўлмайди. Шунинг учун қуйидаги тезис ўринлидир; электр энергиясини ишлаб чиқармасдан истеъмол қилиб бўлмайди ва аксинча: истеъмол қилмасдан ишлаб чиқариб бўлмайди. Курсатилган жараёнлар вақт бўйича бир вақтнинг ўзида содир этилади. (Электромагнит тўлқинларнинг тарқалиш тезлиги ёруғлик тезлигига тенг ва С=310⁸ м/сек. ни ташкил этади). Истеъмолчиларда доимо актив қувватнинг ваттларда, қиловаттларда улчанадиган қиймати курсатилади.