1-боб. Логистик технологиялар: амалдаги ҳолати, муаммолари ва ривожланиш истиқболлари

1. 
   1-БОБ. Логистик технологиялар: амалдаги ҳолати, муаммолари ва ривожланиш истиқболлари
   

1. 
   Иқтисодиётни модернизациялаш шароитида замонавий логистик технологияларнинг зарурий шартлари
   

1.“Ауцорсинг” (“оуцоурcинг”) атамаси инглиз тилидаги “оуциде ресоурcе усинг” - “ташқи ресурслардан фойдаланиш”сўзларининг қисқартмасидан шаклладади. Халқаро амалиётда бу атама, ташкилот томонидан мустақил равишда амалга ошириладиган ташқи ташкилот функциялари ёки фаолиятининг айримларини, одатда «учинчи томонга»ўтишни англатади. Ауцорсинг кўпинча «ХХ аср феномени», шунингдек, «сўнгги ўн йилликлар бизнесининг энг катта очилиши» деб аталади, чунки фақат ХХ асрнинг 80-йилларида ушбу хизмат тури амалиётга жорий этила бошлади ва кенг миқёсда ёйила бошлади.

2. Ауцорсинг компанияларга зарур хизматларни тақдим этадиган замонавий технологиялар, билим ва тажрибага эга бўлишлари, нақат ўзлари учун фойда, балки мижозлар учун ҳам катта фойдадир. Бу ҳар икки томон учун ҳам қулайдир, чунки уларнинг ҳар бири ўз ресурсларини кучли ва истиқболли фаолиятни ривожлантиришга қаратиши мумкин. Бу якуний маҳсулотни ишлаб чиқариш харажатларининг сезиларли даражада камайишига олиб келади, чунки ҳар бир томон қўшимча ҳаракатларни амалга оширмасдан ва янги фаолиятни ривожлантиришга қўшимча маблаг ъ сарфламасдан, энг яхши ишни амалга оширади. Ва ниҳоят, бу истеъмолчилар манфаатларига мос келади, чунки улар энг яхши сифатли маҳсулотни арзон нархда олишади.
3. Асосий тузилишга (компанияга) нисбатан ауцорсинг бўлиши мумкин:
4. а) ички
5. б) ташқи.
6. Ички ауцорсинг бизнес тизимидаги функцияларни қайта тақсимлашда, шо « ба бўлинмаларни ташкил этишда ва кейинчалик уларни ажратишда ифодаланади. Ички ауцорсинг компания учун ауцорсер фаолиятини назорат қилиш хизмат сифатини сақлаб қолишнинг ягона усули ёки ўз муаммоларини ноёб вариантлар билан ҳал қилиш имконияти мавжуд бўлганда, яъни ички ауцорсинг компаниянинг стратегик манфаатларини ташкил этувчи фаолият соҳаларида ўз ваколатлари ва ноу-хауларини сақлаб қолиш ва ривожлантиришга имкон беради. Бундан ташқари, ички ауцорсингни қўллаш сабаби ушбу хизмат бозорининг кам ривожланиши бўлиши мумкин.
7. Ташқи ауцорсинг функциялари ташқи ташкилот-ауцорсерга ўтказилади, у бозорга йўналтирилган ва ҳамкорлар ўртасида узоқ муддатли муносабатлар мавжудлигини кўрсатади. Компаниянинг асосий фаолияти билан боғлиқ бўлмаган ва стратегик аҳамиятга эга бўлмаган функциялар узатилганда ташқи ауцорсинг мақбулдир.
8. Фаолият тури ва бажариладиган хизматлар ҳажми бўйича:
9. а) операцион (ишлаб чиқариш) ауцорсинг – ташқи компания ишлаб чиқариш, ишлаб чиқариш, сақлаш ёки бутун ишлаб чиқариш айланиши билан боғлиқ алоҳида операцияларни ўтказиш.
10. б) функционал (бизнес-жараёнларни ауцорсинг) - ташқи ижрочиларга бизнесни амалга ошириш учун зарур бўлган алоҳида функцияларни ўтказиш, лекин асосий бўлмаган (реклама, ахборотни сақлаш ва қайта ишлаш, ходимларни бошқариш, бухгалтерия ҳисоби ва бошқалар).)
11. в) ресурс ауцорсинг – бу бизнесни амалга ошириш учун зарур бўлган ўз ресурсларидан воз кечишни назарда тутувчи ўзига хос йўналиш бўлиб, уларни бинолар, иншоотлар, ишлаб чиқариш қувватлари ва ишлаб чиқариш мажмуаларини ижарага олиш.
12. Ҳамкорлар сони бўйича:
13. а) оддий-буюртмачи компания бир хизмат кўрсатувчи провайдер билан шартнома муносабатларига эга;
14. б) биргаликда – табиатда турли функцияларни бажарадиган бир нечта ауцорсерлар мавжуд.
15. Масъулият ва хавфларнинг бўлинишига қараб:
16. а) қисман (танланган)
17. б) тўлиқ ауцорсинг.
18. Қисман ёки танланган, ауцорсинг ауцорсери компаниянинг муайян бизнес жараёнларининг фақат бир қисмига ўтказилади.Шу билан бирга, бир қатор ўзаро боғлиқ функциялар компания томонидан мустақил равишда амалга оширилади.
19. Қисман ауцорсинг билан мижоз-ташкилот режалаштириш, бошқариш ва назорат қилиш таъсирини сақлаб қолишни истайди ва фаолиятни янги технологияларни (масалан, ахборот) ривожлантириш учун ауцорсингга ўтказади, янги фаолият шароитларига мослашади. Ит-ауцорсинг амалиётида функцияларнинг қисман узатилиши (ускуналарни бошқариш, компютер тизимларини таъмирлаш ва қўллаб-қувватлаш ва ҳ.к.) энг кенг тарқалган хизмат тури ҳисобланади.
20. Қисман ауцорсинг янги маҳсулотларни ишлаб чиқишда, ноу-хау ёки қимматбаҳо жараёнларни амалга оширишда кенг қўлланилади, бу эса катта миқдорда сармоя ва узоқ муддатларни талаб қилади. Шу билан бирга, бир нечта ташкилотларнинг ресурслари ауцорсинг лойиҳасини амалга оширишга жалб қилиниши мумкин, уларнинг ҳар бири бу ҳолатда ўз хавфининг улушини камайтиради, шериклар ўртасидаги харажатларни қайта тақсимлайди.
21. Қисман ауцорсинг сизга буюртмачи ташкилотнинг индивидуал талабларига катта эътибор беришга, муайян эчимлар топишга, муайян фаолият шароитларига эътибор беришга имкон беради
22. Қисман ауцорсинг имкон беради:
23. -кичик ауцорсер ташкилотлари ўз хизматлари билан бозорга киришади ва мижозлар ташкилотнинг ривожланиш стратегиясида сезиларли ўзгаришсиз ауцорсинг хизматларидан фойдаланишлари мумкин;
24. - ташкилот-мижоз ихтисослаштирилган ташкилот-ауцорсердан ўрганиш ва муайян функциялар ва фаолиятни ривожлантиришда кейинги ҳаракатларини тўғри баҳолаш;
25. - катта ауцорсинг лойиҳасини ишлаб чиқиш учун шароит яратиш.
26. Тўлиқ ауцорсинг-ауцорсерга алоҳида функцияларни (ишлаб чиқариш, хизмат кўрсатиш, ахборот, молиявий, бошқарув ва ҳ.к.) бутунлай топшириш, шунингдек, уларни бажариш учун тўлиқ жавобгарлик, шартноманинг амал қилиш муддати.
27. Тўлиқ ауцорсинг бошқарув даражасини ва тузилишини камайтириш, ички режалаштириш жараёнларини соддалаштириш, шунингдек, харажатларни, шу жумладан бошқарувни сезиларли даражада камайтириш имконини беради.