4-мавзу. Харажатларни ҳисобга олиш усуллари


Download 421.09 Kb.
bet1/28
Sana17.02.2023
Hajmi421.09 Kb.
#1209181
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   28
Bog'liq
Бошкарув хисоби 4-маввзу


4-мавзу. Харажатларни ҳисобга олиш усуллари

  1. Хизмат ва маҳсулотларни таннархини ҳисоблаш.

  2. Жараёнли усулда таннархни ҳисоблаш.

  3. Технологик маҳсулот бирлигига сарфланган харажатларни ҳисоблаш (Буюртмали усул).

  4. Комплекс ишлаб чиқаришлар ҳисоби ва йўлдош махсулот таннархини аниқлаш тартиби.

  5. Фаолиятга асосланган харажатларни ҳисоблаш (АБC), мақсадли харажат, ҳаёт цикли таннархини ва умумий сифат менежментини (ТҚМ) муқобил харажатларни бошқариш усуллари. АБC, мақсадли харажат ва ҳаёт цикли харажатларини ан'анавий харажатларни ҳисоблаш усулларидан фарқланиши.
















2. Жараёнли усулда таннархни ҳисоблаш.




Таннархни жараёнли калькуляция қилишнинг хусусиятли томонлари
Бу усул асосан оммавий тарзда бир турдаги махсулот ишлаб чиқариш ёки бир неча турдаги махсулот ишлаб чиқарилгани билан улар доимо қайтарилувчи жараёнларга бўлинган ишлаб чиқаришларда қўлланилади. Бундай тармоклар сифатида киме,цемент ишлаб чиқариш, нефтни қайта ишлаш, лак-буёк ва тўкимачилик каби корхоналарини келтириш мумкин.
Жараёнли усулнинг буюртмали усулдан принципиал фарки калькуляция объекти бў-либ, алохида олинган жараён олинишидадир.


Харажатлар йиғма ҳисобини юритиш
Жараёнли калькуляция тизимидан фойдаланаетган ишлаб чиқаришда махсулот бир бўулим(жараён) дан иккинчисига то тайёр холатга келгунча кадар утиб боради.
Хар бир жараён умуман ишлаб чиқариш жараёнининг кайсидур бир кисмини бажа-ради ва буюмни муомила бажарилиб булгач яна ишлови кузда тутилаетган жараёнга етказади.
Харажатларни йигиб бориш ишлаб чиқариш жараёнига паралел тарзда олиб бо-рилади. Хар бир жараён учун назорат ҳисобварақлари очилиб,тугри ва эгри харажатлар аникланиб чикилади.
Тугри харажатлар буюртмали калькуляция тизимига ухшаш тарзда аникланиб, хар бир жараён учун тугри материал ва иш хаки харажатларини уз ичига олади. Аммо бу усулда ҳисоб – китоблар анча осон. Чунки бу усулда буюртмали усулга ухшаб жаражатларини хар бир махсулот бўйича деталлаштириш зарур эмас.
Яна бир фарки шундаки буюртмали усулда эгри харажат ҳисобланган айрим харажатлар бу усулда тугри харажатларга айланади. Масалан ишлаб чиқариш жараёнини назорат килиш еки жараён ичидаги асосий воситалари амортизацияси ва бошкалар. Чунки улар калькуляция объекти бўлган жами жараёнга тегишли бўлиб, харажатлар ҳисоби йуналишига киради.

Download 421.09 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   28




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling