18 Маъруза: Тизимларнинг умумий архитектуралари

18 - Маъруза: Тизимларнинг умумий архитектуралари

ХУДОЙҚУЛОВ ЗАРИФ ТЎРАҚУЛОВИЧ
КРИПТОЛОГИЯ кафедраси мудири, PhD.
Д бино, 2-қават, 201-хона, [e-mail]
Телеграм канал: @CybersecurityCourse

Тизим нима?

Тизим – бу яхлит «бутун»ни ташкил этувчи боғлиқ ёки ўзаро боғланган ташкил этувчилар гуруҳи.
Масалан, компьютер тизими, LMS тизими ва ҳак.

Тизим архитектураси

Тизим архитектураси ёки тизимларнинг архитектураси – бу тизимнинг тузилиши, ўзига хос хусусиятлари ва бошқа қарашларни белгилайдиган концептуал модел.
Тизимлар архитектураси - бу мураккаб тизимларни тавсифлаш ва лойиҳалашда концептуал ва амалий қийинчиликларга жавобдир.
Архитектура таърифи - бу тизимнинг тузилиши ва ҳатти-ҳаракатлари тўғрисида фикр юритишни қўллаб қувватлайдиган тарзда ташкил қилинган тизимнинг расмий тавсифи.
Тизим архитектураси бутун тизимни амалга оширишда биргаликда ишлайдиган тизим таркибий қисмларидан ва ишлаб чиқилган қисмтизимлардан иборат бўлиши мумкин.

Тизим архитектурасини аниқлаш

• тизимнинг фундаментал ташкил этилиши, унинг таркибий қисмлари, уларнинг бир-бирига ва муҳитга бўлган муносабати ва унинг дизайни ва эволюциясини бошқарувчи тамоиллар асосида;
• тизимнинг тавсифи, шу жумладан аппарат ва дастурий компонентларнинг функционал имкониятларининг харитаси, дастурий таъминот архитектурасининг аппарат архитектура харитаси ва инсоннинг ушбу компонентлар билан ўзаро алоқаси асосида;
• функционал архитектура талаблари ва базавий талабларни қондириш учун мўлжалланган истемолчи маҳсулоти ёки ҳаётий цикл учун дизайн ечимини таъминлайдиган физик элементларнинг ажратилган жойлашуви асосида;
• тизимнинг расмий тавсифи ёки унинг амалга оширилишини бошқариш учун компонентлар даражасида тизимнинг батафсил режаси асосида;
• компонентларнинг тузулиши, уларнинг ўзаро боғлиқлиги ва вақт ўтиши билан уларнинг дизайни ва эволюциясини бошқарувчи принциплар ва кўрсатмалари асосида.