7 variant Mоliyaviy tahlil fanining bоshqa fanlar bilan o’zara bоg’liqligi. Bir so’mlik tоvar mahsulоt uchun qilingan xarajatlar tahlili. Mahsulоt turi


Download 93.39 Kb.
bet1/2
Sana16.01.2023
Hajmi93.39 Kb.
#1095146
  1   2
Bog'liq
7 -8-variant Esanov F


7 variant

  1. Mоliyaviy tahlil fanining bоshqa fanlar bilan o’zara bоg’liqligi.

  1. Bir so’mlik tоvar mahsulоt uchun qilingan xarajatlar tahlili.


  2. Mahsulоt turi

    Mahsulоt bahоsi, so’m

    Ishlab chiqarilgan mahsulоt natura shaklida (dоna)

    Ishlab chiqarilgan mahsulоt qiymat shaklida (ming so’m)

    Assоrtimentga qabul qilingan mahsulоt

    1

    2

    3

    4

    5

    6

    7

    A

    7779

    4255

    4630

    33099645

    36016770

    33099645

    B

    14251

    1486

    1701

    21176986

    24240951

    21176986

    V

    2282

    4735

    4045

    10805270

    9230690

    9230690

    G

    14826

    6451

    5760

    95642526

    85397760

    95642526

    D

    23348

    1195

    1550

    27900860

    36189400

    27900860

    Yo

    -

    -

    -

    ?

    ?

    ?

    Jami

    X

    X

    X

    188625287

    191075571

    187050707
    Buxgalteriya balansining gorizontal (davriy) tahlili.

  3. Mahsulоt nоmenkulaturasi va assоrtimentini tahlil qiling va xulоsa bering.

Mahsulоt turi

Mahsulоt bahоsi, so’m

Ishlab chiqarilgan mahsulоt natura shaklida (dоna)

Ishlab chiqarilgan mahsulоt qiymat shaklida (ming so’m)

Assоrtimentga qabul qilingan mahsulоt

1

2

3

4

5

6

7

A

7779

4255

4630

?

?

?

B

14251

1486

1701

?

?

?

V

2282

4735

4045

?

?

?

G

14826

6451

5760

?

?

?

D

23348

1195

1550

?

?

?

Yo

-

-

-

?

?

?

Jami

X

X

X

?

?

?



Bunda assorsimentga qabul qilingan mahsulot reja va haqiqiy ko’ratkichlarning eng kichigi olinadi.
1. Moliyaviy tahlilning boshqa fanlar bilan bog‘liqligi va ular o‘rtasida tutgan o‘rni g‘oyatda muhimdir. Moliyaviy tahlil quyidagi fanlar bilan uzviy bog‘liqlikka va aloqadorlikka ega: - buxgalteriya hisobi, moliyaviy hisobot, audit, iqtisodiyot nazariyasi, makro va mikro iqtisodiyot, investitsiya, moliya bozori va qimmatli qog‘ozlar, moliya matematikasi. Tahlil fanining “Buxgalteriya hisobi” fani bilan bog‘liqligi. Moliyaviy tahlil va buxgalteriya hisobi (Moliyaviy hisob, Boshqaruv hisobi) uzviy bog‘liqlik va aloqadorlik mavjud. Hech bir qayd etilgan, jamlangan va umumlashtirilgan hamda hisobotlangan axborot tahlilsiz, analitik qayta ishlovlarsiz boshqaruvda foydalanilmaydi. Uning eng muhim aloqasi tahlilda axborotlar oqimi bosh manbasi ekanligi bilan izohlanadi. Olingan axborotlarning 70-80 foizi buxgalteriya hisobidan olinadi. Tahlil fanining “Moliyaviy hisobot” fani bilan bog‘liqligi. Moliyaviy hisobotlar moliyaviy tahlil fanining axborot asosi hisoblanadi. Moliyaviy hisobotlar – foydalanuvchilar keng doirasining axborotga bo‘lgan talabini qondirish uchun tuziladi va vaqti-vaqti bilan taqdim etiladi. Moliyaviy hisobot ko‘pchilik foydalanuvchilar uchun asosiy moliyaviy axborot hisoblanadi. Ayrim foydalanuvchilar, tegishli vakolatlar bo‘lganda, moliyaviy hisobotda bor bo‘lgan axborotga qo‘shimcha axborotni talab qilishlari mumkin. Moliyaviy hisobotlar Buxgalteriya hisobining milliy standartlari (BHMS) asosida tuziladi. Zarur hollarda kompaniyalar Moliyaviy hisobotlarni xalqaro standartlari (MHXS) asosida tuzishlari mumkin. Tahlil fanining “Audit” fani bilan bog‘liqligi. Audit – mustaqil ekspertlar, auditorlar tomonidan korxona moliyaxo‘jalik faoliyatini tekshirishni anglatadi. Bunda nafaqat tekshirish balki korxonaning iqtisodiy, moliyaviy faoliyatini optimallashtirish bo‘yicha ham tavsiyalar ishlab chiqiladi. Audit – ishonchlilik bo‘yicha mustaqil tekshiruv hisoblanadi. Audit – auditorlarning yoki auditorlik firmalarining buxgalteriya hisobi yoki moliyaviy hisobotlarni, buxgalteriya hujjatlari, soliqlar va boshqa majburiyatlarni auditorlik tekshiruvini amalga oshirishdan iborat tadbirkorlik faoliyati hisoblanadi.
2. Rejali iqtisod davrida har bir korxonaga mahsulot tannarxini pasaytirish bo‘yicha yuqori tashkilotlar tomonidan topshiriq berilar edi. Korxonaning ishlab chiqarish xususiyatidan kelib chiqqan holda quyidagi ko‘rsatkichlardan biri bo‘yicha tannarxni pasaytirish rejasi belgilangan. 1. Taqqoslanadigan mahsulot tannarxi. 2. Bir so‘mlik mahsulot uchun qilingan xarajat. 3. Mahsulot birligini tannarxi. Mahsulot tannarxini ifodalovchi ko‘rsatkichlardan eng muhimi bir so‘mlik tovar mahsuloti uchun qilingan xarajatdir. Bu ko‘rsatkich tiyin hisobida quyidagicha aniqlanadi:
Bir so‘mlik tovar mahsuloti uchun qilingan xarajat = Ishlab chiqarish tannarxi/ Tovar mahsulotini ulgurji bahosi
Bu ko‘rsatkich orqali qilingan xarajatlarning samaradorligini aniqlash mumkin. Tahlil etishda bir so‘mlik tovar mahsuloti uchun qilingan xarajatlar dinamikasi, biznes-rejaga nisbatan o‘zgarishi aniqlanadi. 69-jadval Bir so‘mlik mahsuloti uchun qilingan xarajatlar tahlili Tahlil davomida 1 so‘mlik mahsulot uchun qilingan xarajatlarni rejaga, o‘tgan yildagiga nisbatan o‘zgarish sababalari va unga quyidagi omillarni ta’sirini aniqlash lozim. 1. Mahsulot strukturasi va assortimenti o‘zgarishi. 2. Xomashyo yoqilg‘i energiya bahosini o‘zgarishi. 3. Mahsulot bahosini o‘zgarishi.
69-jadval 3. Gorizontal tahlil – alohida moliyaviy ko‘rsatkichlarni o‘zaro taqqoslash orqali moliyaviy holatdagi o‘zgarishlarga
baho berish usuli hisoblanadi.Moliyaviy hisobot elementlari va moddalarini, moliyaviy ko‘rsatkichlarni gorizontal tahlili asosida ularning o‘zgarishiga mutlaq va nisbiy ifodalarda baho beriladi.
Moliyaviy tahlilda gorizontal tahlilning quyidagi shakllaridan foydalaniladi:
1. Hisobot ko‘rsatkichlarini davr boshiga va oxiriga taqqoslash;
2. Hisobot ko‘rsatkichlarini o‘tgan yilning shu davri ko‘rsatkichlari bilan taqqoslash;
3. Hisobot ko‘rsatkichlarini dinamik taqqoslash;
4. Turli tashkilotlarning moliyaviy ko‘rsatkichlarini qiyosiy taqqoslash.
Moliyaviy hisobotni gorizontal tahlili deganda – moliyaviy hisobot elementlari va moddalarini mutlaq va nisbiy ifodalarda, hisobot davri boshiga yoki o‘tgan yilga nisbatan qiyosiy o‘rganishga aytiladi.
Gorizontal tahlilda ikki va undan ortiq davrlarga tegishli moliyaviy ko‘rsatkichlar o‘zgarishiga (mutlaq va nisbiy ifodada) baho beriladi. Davr oralig‘ini tanlashda interval oraliqlar kengligi bir xilda olinadi. Masalan‚ hisobot yilining chorak, yarim yillik va yillik ko‘rsatkichlari mos ravishda o‘tgan yilning chorak, yarim yillik va yillik ko‘rsatkichlari bilan qiyoslanadi.
Gorizontal va vertikal tahlil turlarini bir-biridan ajratgan holda tasavvur qilish qiyin. Negaki‚ ulardan birgalikda foydalangandagina mazmun kasb etadi. Shu sababli‚ gorizontal va vertikal tahlil turlari doimo bir butunlikda olib boriladi.


8 variant



  1. Moliyaviy tahlilning asоsiy vazifalari.

  2. Mahsulоt ishlab chiqarish rejasining bajarilishini tahlili.

  3. Jоriy aktivlar aylanishining tahlili.

  4. Mehnat resurslarining tarkibi, strukturasi va dinamikasini tahlil eting va xulоsa bering.



Download 93.39 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling