8-ma’ruza Mavzu: C++ algoritmik tilining tarmoqlanish operatorlari. Reja

8-ma’ruza
Mavzu: C++ algoritmik tilining tarmoqlanish operatorlari.
Reja:

1. 
   Mantiqiy amallar va munosabatlar.
   
2. 
   Tarmoqlanuvchi dastur tuzilmasi.
   
3. 
   Shartli, shartsiz va tanlash operatorlari.
   

Tayanch so‘z va iboralar: operator, shart operatori, parametrli shart operatori, if-else, true, false, blok, switch

Operator tushunchasi. Shart operatori

Dasturlash tili operatorlari echilayotgan masala algortimini amalga oshirish uchun qo’llaniladi. Operatorlar chiziqli va boshqaruv operatorlariga bo’linadi. Ayrim hollarda operatorlar “nuqtali vergul” ( “ ; “ ) belgisi bilan tugallanadi va u kompiyator tomonidan alohida operator deb qabul qilinadi. Bunday operatorlar ifoda operatorlari deyiladi. Qiymat berish amallari guruhi, hususan, qiymat berish operatorlari ifoda operatorlari hisoblanadi:

i++; --j; k+=I;
O’zgaruvchilarni e’lon qilish ham operator hisoblanadi va ularga e’lon operatori deyiladi.
Shart operatori.
Dastur tuzish jarayonida aksariyat hollarda turli shartlarga mos ravishda qaror qabul qilishga to’g’ri keladi. C++ dasturlash tili dasturning alohida bo’laklarining bajarilishini bajarilish tartibini boshqarishga imkon beruvchi vositalarning yetarlicha kata majmuasiga ega. Masalan dastur bajarilishining biron qadamida qandaydir shartni tekshirish natijasiga ko’ra boshqaruvni dastruning u yoki bu bo’lagiga uzatish mumkin. Tarmoqlanishni amalga oshirish uchun shart operatorlaridan foydalaniladi

if operatori.
if operatori qandaydir shartni rostlikka tekshirish natijasiga ko’ra dasturda tarmoqlanishni amalga oshiradi. Uning yozilishi quyidagicha:
if () ;
Bu yerda har qanday ifoda bo’lishi mumkin, odatda u teskari taqqoslash amali bo’ladi.
Agar shart natijasi 0 qiymatidan farqli yoki rost (true) bo’lsa, yoki blok (operatorlar to’plami) bajariladi. Aks holda, ya’ni shart natijasi 0 yoki yolg’on (false) bo’lsa, hech qanday amal bajarilmaydi va boshqaruv if operatoridan keyingi operatorga o’tadi (agar u mavjud bo’lsa). Ushbu holat 7.1-rasmda ko’rsatilgan.

C++ tilida operatorlar blok (to’plam) shaklida berilishi mumkin.

Blok - “{“ va “}” belgi oralig’iga olingan operatorlar ketma-ketligi bo’lib, u kompilyator tomonidan yahlit bir operator deb qabul qilinadi. Blok ichida e’lon operatorlari ham bo’lishi va ularda e’lon qilingan o’zgaruvchilar faqat shu blok ichida ko’rinadi. Blokdan keyin “ ; ” belgisi qo’yilmasligi mumkin, lekin blok ichidagi har bir ifoda “ ; ” belgisi bilan tugashi shart.
Quyida if operatoridan foydalanishga misol keltirilgan:
#include
int main()
{
int a;
cin>>a;
if (a>0) cout<<“a musbat son”;
}