Ахмад ас-Сарахсий (тахм. 835-899). илмий мероси


Download 16.43 Kb.
Sana18.06.2023
Hajmi16.43 Kb.
#1594255
Bog'liq
MT-3 Saidakbarova Mohira

Ахмад ас-Сарахсий (тахм.835-899).

илмий мероси.

Фалсафа, физика, мусика, табобат каби фанларга оид баъзи асарларини келтириб ўтамиз.

1. «Фалсафа асослари»

2. «Атмосфера ходисалари хакида китоб».

3. «Туманнинг мохияти хакида китоб».

4. «Тоғларнинг фойдаси хакида китоб».

5. «Йўллар ва мамлакатлар хакида китоб».

6. Ахмад ас-Сарахсийнинг Бокуда сақланаётган. «Астрономияга кириш». рисоласидаги Зухал ва Миррих ёритгичларининг бир-бири билан учрашиш жойи хжидаги мулоҳазалари Абу Раиҳон Берунийнинг «Хронология» асарида иқтибос қилиниб, танқид остига олинган.

7. «Арифметика китоби».

8. «Мусиқа ҳақида катга китоб.

9. «Ашула айтиш сирларига йўриқлар.

10. «Табобатга кириш».



Абдуллох ибн Амажур ат-Туркий. (IX-X асрлар).

илмий мероси.

1.«/Хатолардан/ холис зиж китоби».

2. «Боглаб турувчи зиж китоби».

3. «Ғаройиб зиж».

4. «Ўтишлар зижи».

5. «Синдхинд зижи».

6. «Қулнинг зижи».

7. «Мусофирга фойдали китоб».

8. «Форс эраси бўйича Мирриҳ (Марс) сайёраси учун зиж».

9.«Сайёраларнинг тутилиши ва боғланиши ҳақида / астрологии/ олдиндан айтиб беришлар мажмуаси». Рисола Париж ва Лейденда сақданади.

10. «Тайласан зижи». Бу қўлёзма фақат Парижда сақланиб қолган. Араблар бўйнини Қуёш нуридан ҳимоя қилиш мақсадида салла устидан бошлаб, елкагача ташлаб юриладиган рўмолни «тайласан» деб аташади. Шу сабабдан муаллифнинг рисоласи «Рўмол зижи» деб таржима қилинади. Бу зиж ҳозирга қадар ўрганипмагани сабабли, унга нима мақсадда бундай ном берилгани аниқланмаган.




Бану Мусо (IX аср).

илмий мероси.

Бану Мусолар хандаса, механика, мантиқ, фалакиётнинг турли масалаларига оид йигирмага яқин асарнинг муаллифи бўлган, деб тахмин қилинади.

Аммо уларнинг факат учдан бир қисмигина бизгача етиб келган, холос.

Муаллифларнинг энг машхур асари :

1. «Механика китоби». Мазкур китобнинг мусулмон оламида механикага оид илк асар бўлиши эҳтимолдан холи эмас. Уни ўрта аср араб библиографларининг барчаси эҳтиром билан тилга оладилар. Бу эса, «Механика китоби»нинг уз вақгида катта шуҳрат қозонганидан далолат беради.

2.«Ясси ва доиравий шакллар юзасини аниклаш». Мазкур китобнинг нусхалари дунёнинг кўпгина қўлёзма фондларида сакданиб қолган. Китоб XII асрдаёк кремоналик Герард тарафидан логин тилига ўгирилган. Кейинчалик у инглиз тилида хам нашр этилган. Геометрияга оид бу асарни Ж.Даббах рус тилига таржима килган.



Download 16.43 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling