Академик лицейлар ва


Download 194.1 Kb.
bet1/5
Sana17.06.2023
Hajmi194.1 Kb.
#1521904
  1   2   3   4   5
Bog'liq
Амалий география




Цзбекистон Республикаси
Олий ва црта махсус таълим вазирлиги


Црта махсус, касб-ъунар таълими
Маркази


АКАДЕМИК ЛИЦЕЙЛАР ВА




КАСБ-ЪУНАР КОЛЛЕЖЛАРИ




УЧУН ЦЫУВ ДАСТУРИ

АМАЛИЙ ГЕОГРАФИЯ


Тошкент-2004

Ушбу ы=ув дастури Олий ва ырта махсус щамда Хал= таълими вазирликларининг 2003 йил 16 октябрдаги 256/151-сонли =ышма буйру\и билан тасди=ланган ва академик лицей ва касб-щунар коллежлари учун амалий география фанидан узвийлашган ы=ув дастури сифатида узлуксиз таълим тизимига жорий этиш учун тавсия этилган.




Тузувчилар:

+аюмов А. – география фанлари доктори, профессор


Вахобов Х. – география фанлари доктори, профессор
Рафи=ов А. – география фанлари доктори, профессор
Азимов Ш. – география фанлари номзоди, доцент
Хайитов А. – педагогика фанлари номзоди, катта ы=итувчи



Та=ризчилар:

Набихонов М - ТДПУ география ва уни ы=итиш методикаси кафедраси доценти, п.ф.н.


Абдуллаева Э. - Тошкент шащар 214-мактаб олий тоифадаги ы=итувчиси


Масъул мухаррир:

/уломов П.Н. – география фанлари номзоди, доцент


Нашрга тайёрлади:


Дещ=онбоев Б.Н. – ЫМКЩТ Маркази давлат таълим стандартлари
былими бош мутахассиси
Сыз боши

Академик лицейлар ва касб-щунар коллежлари ы=увчилари “Амалий география” ы=ув курсини ырганишлари щамма жищатдан щам ма=садга мувофи=. Чунки ырта мактабда табиий ва и=тисодий география курслари тыли= ырганилади, бу жищатдан улар барча назарий билимларни оладилар. Ы=увчилар олинган назарий билимлар асосида амалиётга чи=ишлари яъни география курсининг амалиёт билан бо\ли=лиги, теварак-атрофда содир былаётган турли жараён ва щодисалар географик ну=таи назардан ёндашган щолда уларни яхшиланиш томонга буриш ёки уларни олдини олиш щамда асослаш ща=ида ызаро фикр алмашиш, атроф мущитнинг ифлосланиши энг элементар технологиясини кыз олдига келтира олиш, бунда фойдаланишнинг меъёрий, андозали кырсаткичларни билиш, “Геосиёсат” ва унинг назарий асосларини, Ызбекистоннинг геосиёсий ырни ва келажагини, щозирги замон геосиёсий муаммоларни табиий ва инсон ресурслари улардан фойдаланиш ва уларни бащолаш саноат ва =ишло= хыжалиги ишлаб чи=аришини техник-и=тисодий асосларини, уларни и=тисодий географик ну=таи назардан бащолаш усуллари ва ёндашувларидан щабардор былишлари замон талабига айланади.


Касб-щунар коллежлари ва академик лицейларда ы=увчилар “Амалий география” курсидан сабо= оладилар, уларда мазкур ы=ув курси быйича яхши, умрбод эсда =оладиган таассурот =олиши учун уларнинг кейинги щаётий амалиётида зарур быладиган амалий билимлар бериш щаёт та=озосига айланмо=да. Ы=увчи табиат ул\айиши, яшаши, мещнат =илиши туфайли табиий мущитнинг сир-асрорлари, щодисалари, жараёнларини тушуна билишни, унинг ишлаб чи=ариш ёки жамият билан былган ызаро муносабатларидаги турли ызгаришлар ва уларнинг о=ибатларини ты\ри бащолай олиши ма=садга мувофи=. Бу борада ушбу курсдан олган билимлари унинг шахсий щаётида ас=отади. Щозирги ёшларнинг камолатга етишларида “Амалий география” курсининг щам щиссаси былиши керак.
Ы=ув фанининг ма=сади ва вазифалари щамда унинг ащамияти.
Амалий географиянинг асосий ма=сади географик илмий ва амалий билимларни янада чу=урро= тащлил =илиш, табиат ва жамиятдаги мавжуд щамда вужудга келаётган турли табиий-географик ижтимоий ва и=тисодий-географик масала ва муаммоларни щал =илишнинг конструктив негизларини илмий асослашдан иборат.
Бу ма=садга эришиш учун ызаро бо\ли= былган =уйидаги вазифаларни щал =илиш зарур былади:
1) жамият билан табиат ыртасидаги ызаро муносабатларни оптималлаштириш;
2) табиий комплекслар ва уларни ырганишнинг илмий ва амалий ащамиятини тушунтириш;
3) табиий-географик жараён ва щодисаларни тад=и= =илишнинг амалий ащамиятини билиш;
4) табиий шароит ва ресурсларни хыжалик ма=садларда фойдаланиш учун уларни бащолаш;
5) географик башоратлаштириш ва башоратнинг ащамиятини тушунтириш;
6) йирик хыжалик корхоналарини жойлаштириш ва амалга ошириладиган мущандислик лойищаларини экологик-географик экспертизасининг ащамиятини билиш;
7) ишлаб чи=аришни щудудий ташкил =илиш муаммолари ва ащоли жойлашуви масаласи ечимининг о=илона йылларини тушунтириш;
8) геосиёсат ва унинг назарий асосларини билиш;
9) Ызбекистоннинг геосиёсий ырни ва келажагини бащолай олиш;
10) щозирги замон геосиёсат муаммоларини, уларнинг сабаблари ва омилларини билиш;
11) ишлаб-чи=аришнинг техник-и=содий асосларини тушуниши;
12) табиий ва инсон ресурсларини и=содий-географик ну=таи назардан бащолашни уддалаши лозим.
Амалий география табиий ресурсларидан фойдаланишни оптималлаштириш, бу жараёнда таркиб топиши мумкин былган щодисаларнинг олдини олиш лойищаларини асослаш, хыжалик тармо=ларини ривожлантириш ма=садида бойликларни бащолаш, ишлаб чи=ариш кучларини жойлаштириш ва тара==иёти натижасида вужудга келиши мумкин былган мущитдаги ызгаришларнинг башоратларини ишлаб чи=иш, табиий мущит-хыжалик-ащоли тизимида содир былиши мумкин былган табиий-антропоген жараёнлар ва умуман интеграл геотизим маромини бош=аришдаги ащамияти катта. Мазкур фан табиат билан жамият ыртасидаги ызаро муносабатларни яхшилаш, ишлаб чи=аришни ривожлантириш негизида таркиб топадиган жиддий муаммолар, ащоли жойлашуви, мещнат ресуслардан оптимал фойдаланиш ва шунга ыхшаш бир-бири билан бо\ли= ижтимоий ва и=тисодий-географик мажмуали ишланмаларини ечишда устиворлик =илади. Амалий географиянинг тад=и=от тамойиллари ва усуллари билан ы=увчиларнинг билимларини бойитиш уларнинг щаётий (турмиш) ва мещнат амалиётида доимо ас=отади; уларда табиат муаммолари ечимига нисбатан =изи=иш, щозиржавоблик энг мущим табиат-техника-инсон тизимидаги фаолияти ривожланади.
Амалий география ы=ув фани быйича билимларга, малака ва кыникмаларга =ыйиладиган талаблар
Ы=увчилар мазкур ы=ув курсини тыли= ва атрофлича ызлаштиришлари давлат стандартига таянган щолда маълум назарий ва амалий билимларга эга былишларини та=азо этади. Бу борада билиш, уддалай олиш ва тасаввурга эга былиш йыналишида ы=увчиларнинг мавзуларни ызлаштирганлик даражалари назорат =илинади. Шунингдек, мавзуларни ырганишга таянч быладиган билим ва кыникмалар, атама щамда тушунчаларни тыли= ызлаштиришлари кундалик назоратда былиши ма=садга мувофи=. Назоратнинг усуллари бисёр, масалан, тест ытказиш, ёзма иш, оддий сыраш, атама ва тушунчаларга изощ бериш каби йыллар билан билимлари ва кыникмаларини текшириш, маълум мавзу быйича эркин реферат ёзиш щам ы=увчиларнинг мавзуларни ызлаштирганлик даражаларини ани=лашга имкон беради. Бизнингча, билимларни ызлаштиришда билиш лозим былган жищатлар (назарий ва методологик масалалар), уддалай олиш яъни назарий билим асосида амалий вазифани бажариш асосий мавзудан таш=ари унга я=ин былган бош=а мавзулар мазмунидан тасаввурга эга былиш щам ы=увчиларнинг билимини ю=ори былишига олиб келади.
Ы=ув предметнинг асосий былимлари
Амалий география ы=ув курсининг асосий былимлари =уйидагича:

  1. Амалий география, унинг ма=сади ва вазифалари, тад=и=от усуллари, объектлари, бош=а фанлар билан ало=аси.

  2. Табиий-географик жараёнлар ва уларни ырганишнинг ащамияти.

  3. Табиат комплекслари ва ресурсларини географик бащолаш.

  4. Географик башорат.

  5. Йирик хыжалик корхоналарини жойлаштириш ва бош=а мущим тадбирларни амалга оширишнинг экологик-географик экспертизаси.

  6. Ишлаб чи=аришнинг техник-и=тисодий асослари.

  7. Табиий ва инсон ресурсларини и=тисодий-географик бащолаш.

  8. Геосиёсатнинг назарий асослари.

  9. Ызбекистоннинг геосиёсий ырни ва келажаги.

  10. Щозирги замон геосиёсий муаммолари.


Download 194.1 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling