Akvarium baliqlari haqqinda

---

1 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

2 
TEMA: AKVARIUM BALIQLARI, TIYKARǴI
TÚRLERIN BAǴIW

Mazmuni 
Kirisiw…………………………………………………………………….……….3 
I.BAB.
 AKVARIUM BALIQLARI HAQQINDA
………...…..6
 
1.1.Olardiń jasaw sháriyatin uyreniw …………,,,,,,,,………………..…………….6
II.BAB. KÓP ÚSHRASATUǴIN BALIQLAR TÚRLERI
.....13 
2.1. Baliqlar túrlerin uyreniw ……………………………….…...…….…………13 
2.2.Akvaruimde baǵiw usullari ……….…………………………………...……...28  
Juwaqlaw………………………………………………………………...……….29
Paydanilǵan ádebiyatlar………………………………………………….……..30 

 
 
 

---

3 
 

KIRISIW 
 Temanıń aktuallıǵı. Akvarium balıqlari — akvariumda jasap hám kóbiye alatuǵın 
balıqlar. Kópshilik túrleri maydalı, áyyemgi túsi hám ájayıp reńi menen basqa 
balıqlardan ajralıp turadı. Kópshilik Akvarium balıqlari tábiyiy sharayatta tropik 
hám subtropik úlkenliktegi dushshı suw háwizlerinde jasaydı. Teńiz baliqlarini 
akvariumda kóbeytiw qıyın. Akvarium balıqlari ga karpsimonlar (barbuslar, danio, 
kardinal hám basqalar ), haratsinidlar (neonlar, tetralar hám basqalar ), karptishlilar 
(gambu-ziya, guppi, platipesil, afiosemionlar hám basqalar ), okunsimonlar (gurami, 
ipdorlar, qorazshalar, skalyariylar, Sentrarxidlar, sixlidlar hám basqalar ), 
ılaqasımonlar (kallixtidlar) shańaraqlarına tiyisli bolǵan bir neshe júzlegen túrler 
kiredi. Akvarium balıqlari arasında ásirese guppi, danio, barbuslar, skalyariylar, 
ılaqashalar, ne-az waqıtlar, nanostomuslar hám basqa ataqlı. Akvarium balıqlari ni 
baǵıw hám baqlaw organikalıq álemdi aqıl etıwde úlken áhmiyetke iye. Akvarium 
balıqlari ni kútim qılıp atırǵan balalar dáslepki miynet iskerligi kónlikpesine 
ıyelesedi, olarda jonivorlarga ǵamxorlıq qılıw ádeti qáliplesedi. Akvarium balıqlari 
ústinde genetikalıqa, bioximiya hám bionika salasında túrli izertlewler de alıp 
barıladı. Mas, guppi hám medaklar ústinde genetikalıq izertlewler ótkerilgen. Uzaq 
formalardı shaǵılıstırıw arqalı Akvarium balıqlari dıń jańa zatları shikarilgan. zamo-
sortıy akvariumlarda ilimiy izertlew maqsetlerinde hár túrlı balıqlar, atap aytqanda 
iri aku-lalar da boqiladi. Bunday akvariumlarda balıqlarning turmısı, turpayı 
uyreniledi, jańa zatlar shıǵarıw ústinde seleksiya jumısları alıp barıladı.
Kóplegen 
balıqni sevuvshilar kishi túrlerdi saqlawdı ábzal kóriwedi: guller, siklidlar, 
semserbozlar, gurami, labio. Biraq kemani qanaatlanıwshılıq menen úlken xalqı 
menen toldıratuǵınlar bar, mısalı, balıqlar. Bul túrdegi balıqlar tek suw háwizlerinde 
bar ekenligine ıseniw qáte. Qánigeler sheklengen mákanda túbir otgan o'nlab túrlerdi 
etiwtirdilar. Satfish tek ǵana akvariumdı bezetileqalmay, bálki onı kereksiz zatlardan 
da tazalaydı. Qánigeler olardı " taslandıqxonalar" dep ataydılar. Olar azıq-túlik 

---

4 
qaldıqların, artıqsha suw ósimligin, qaqırıqtı hám basqa balıqlarning shıǵındıların 
joq etediler. 
Akvarium balıqlari kólemi kútá úlken. Olar kóp waqıtların tómengi bóleginde 
ótkerediler, sol sebepli olar ushın qolay jasaw sharayatları jaratılıwı kerek. Maqalada 
biz akvarium balıg'i, túrleri, olardı baǵıw shártleri haqqında soylesemiz. Eger siz 
balıqni qolay sezim etiwin hám kesel bolmaslıǵın qáleseńiz, maǵlıwmattı dıqqat 
menen oqiń. Balıq tańlaw Akvarium balıqlarining kóp túrleri bar. Tómende biz bul 
shańaraqtıń eń ataqlı wákillerin kórip shıǵamız. Shterba otıw jayı. Birdey balıq. 
Kishi ólshemleri hám reńleri menen parıq etedi. Hámme zattı sevuvshilar olardı áp-
áneydey kóriwedi. Bir neshe sebepler bar: Balıqlar jıldam, aktiv; Olar gruppa bolıp 
háreket qılıwdı jaqsı kórediler; Agressiv emes, basqa balıqlar menen jaqsı 
munasábette bolıń ; Olar qızıqlı, jaqtı rangga iye, ádetde, dog'langan. Koridorlardı 
tiri awqat menen azıqlantirishingiz kerek boladı (qovurdoq, mayda teńiz shayanılar 
). Bunnan tısqarı, olar ózleri menen birge jasaytuǵınlıq balıq hám salyangozlarni " 
xafa etpeydi". Olardıń ózleri de ańsat olja bolmaydı. Olardıń denesi jırtqıshlardan 
qorǵawlanǵan. Bul túrdegi balıqlar tómengi bóleginde, jerde hám taslarda jasawdı 
ábzal kóredi. Sol sebepli olardıń tazalıǵın baqlawıńız kerek, keri jaǵdayda balıq 
antennalariga infektsiya kirip baradı, bul kesellik hám ólimge alıp keledi. Sevellia 
lineolata. Basqa jol menen, ol so'rg'ishli balıq dep ataladı. Onıń bası tegislengen hám 
birdey denesi bar. Yamalar tómengi bóleginde jaylasqan bolıp, bul balıqlarga shın 
mániste taslar ústinen " ótip" ótiwge múmkinshilik beredi. Bunı fotosuratlarda kóriw 
múmkin. Balıq ushın siz málim shárt-shárayatlardı jaratılıwmasıńız kerek Jaqsı 
kislorod menen támiyinlengen kúshli filtr; Yosunlar hám shayqalıwlar bar ekenligi. 
Bunnan tısqarı, olar teńin shıǵarmay, jaqsı atalǵan bolıwı kerek; Akvariumdıń 
qopqog'i. Usiz, balıq balıg'i " sudralib" shıǵıwı múmkin. Qızıl Lorisaria - basqa 
ataqlı akvarium balıqlari túrleri. Parqı ǵayrıoddiy reńde. Denediń uzınlıǵı 12 sm ge 
shekem etedi. Basında keń, ol az-azdan urıladı, quyrıq ótkir o'qga uqsaydı. 
Súwretten siz jaqtı qızıl -bawırrang reńni, geyde toq sarı reńni kóriwińiz múmkin. 

---

5 
Bunday akvarium xalqın itibarsız qaldırıp bolmaydı. Onıń mazmunı ushın málim 
shártler zárúr : 
Eger ol erda bir neshe balıq túrleri yashasa, keminde 70 litr akvarium. Eger balıq 
óz-ózinen yashasa, 35 litr; Topıraq mayda maydalanǵan tas yamasa qum bolıwı 
kerek. Lorikariya onı ko'mishni jaqsı kóredi, usınıń menen ózin dushpanlardan 
jasıradı ; Júdá jaqtı jaqtılıq qabıl etiliwi múmkin emes, ol qáwipti kóredi; Kóp 
ósimliklerdi jaqsı kóredi; Basqa balıqlar menen jaman munasábette boladı.
Plesostomus. Onıń parqı kólemi. Uzınlıǵı 60 sm ga etedi, sonıń menen birge, bul 
balıq uzın bawır (10 -15 jıl ). Ol tekǵana balıqlar, bálki basqa shańaraqtıń balıqlari 
(hátte jırtqıshlar ) menen de jaqsı munasábette boladı. Tuwrı, siz bir ózgeshelikti 
biliwińiz kerek, olar qaqırıqtı tekǵana akvarium diywallarınan, bálki basqa 
balıqlarning yonlaridan da alıp taslawdı jaqsı kórediler. Balıq balıqlariga ǵamxorlıq 
qılıw ańsat: Suw taza hám ashıq bolıwı kerek; Yosunlarning bar ekenligi old shárt 
esaplanadı ;