Alisher navoiy va boburning musiqaga oid qarashlari

---

CENTRAL ASIAN ACADEMIC JOURNAL 
OF SCIENTIFIC RESEARCH 
ISSN: 2181-2489 
VOLUME 2 ǀ ISSUE 5 ǀ 2022
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) 
Passport: 
http://sjifactor.com/passport.php?id=22230
  
 
817 
UZBEKISTAN |
www.caajsr.uz
 
 
ALISHER NAVOIY VA BOBURNING MUSIQAGA OID QARASHLARI 
 
Munisa Uzakova 
BuxDUning Pedagogika instituti 1-bosqich magistranti 
 
 
ANNOTATSIYA 
Sharq mutafakkirlari ilmiy-adabiy merosida musiqaga oid qarashlar alohida 
tizimni tashkil etadi. Maqolada shu nuqtayi nazardan Alisher Navoiyning “Majolis un-
nafois”, “Saddi Iskandariy”, Boburning “Boburnoma” asarlaridagi musiqa va musiqa 
namoyandalari haqidagi fikrlar tahlil etilgan.
Kalit so‘zlar: Sharq ilmi, musiqa san’ati, “Majolis un-nafois”, majlis, musiqa 
nazariyasi, sharq notasi, “Isfahon” kuyi, soz, ud, tanbur, “Boburnoma”, cholg`u asbobi. 
Sharq ilmida musiqa san’atiga munosabat nihoyatda yuqori bo’lgan. Ko’plab 
Sharq ijodkorlari musiqaga nafis san’at sifatida yondashganlar. Mutafakkir Alisher 
Navoiy hamda shoh-shoir Zahiriddin Bobur serqirra ijodi va boy adabiy-ilmiy merosi 
bilan dunyo tamaddunida katta o’rinni egallaydi. Jumladan, Alisher Navoiyning bebaho 
“Xamsa” asari, “Xazoyin ul-maoniy” devoni, “Lison ut-tayr” falsafiy dostoni va boshqa 
asarlari qatorida ilmiy xarakterdagi “Majolis un-nafois” tazkirasi alohida o’rin tutadi. 
Bu asar adabiyotshunoslik fanining ulkan manbalaridan biri. Ayni zamonda ulug` 
Navoiyning Movorunnahr va Xuroson zaminida faoliyat ko’rsatgan ijod ahli haqidagi 
bebaho kitobidir. Alloma ijod ahli namoyandalari haqida so’zlar ekan, ular orasida 
musiqiy iste’dodi bo’lgan ko’plab iqtidor egalariga xolis baho beradi. Aytish mumkinki, 
ushbu kitobda Navoiyning musiqaga munosabati, ulkan muhabbati aks etib turadi. 
Asar 8 majlisdan iborat. Uning birinchi majlisida ikki nafar musiqa namoyandasi 
haqida fikr yuritilgan. Birinchisi: “Xoja Abdulvafoyi Xorazmiy [quddisa sirruhu] kibori 
avliyodindur. Advor va musiqiy ilmida dag`i mahorati bor erdikim, risolasidan ma’lum 
bo’lur» [1,7]. Navoiyning e’tiroficha, Xoja Abdulvafoyi Xorazmiy musiqa nazariyasi, 
sharq notasi, musiqa ilmidan yaxshi xabardor bo’lgan, hatto risola ham bitgan. 
Ikkinchisi: “Mavlono Sohib Balxiy – bovujudi she’r fanida mahoratlik kishi erdi, advor 
va musiqiy ilmida komil erdi. O’z g`azallarini o’z amallariga bog`labdurkim, aning 
fazoyilig`a dalolat qilg`ay” [1,15]. Mavlono Sohib Balxiy mahoratli shoir bo’lishi bilan 
birga musiqa ilmini chuqur egallagan, hatto o’z g`azallarini kuyga solgan. 
Kitobning 
ikkinchi 
majlisida 
uch 
nafar 
ijodkorning 
musiqa 
bilan 
shug`ullanganligi e’tirof etiladi: “Xoja Yusuf Burhon – Hazrati shayx ul-islomiy 
Ahmadi Jomiy [quddisa sirruhu]ning yaqinroq avlodidindur. Faqir va fano tariyqida 
suluk qilur erdi. Va jamei ahli turuqning sohib tariyqi erdi va musiqiy ilmin ham yaxshi 

---

CENTRAL ASIAN ACADEMIC JOURNAL 
OF SCIENTIFIC RESEARCH 
ISSN: 2181-2489 
VOLUME 2 ǀ ISSUE 5 ǀ 2022
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) 
Passport: 
http://sjifactor.com/passport.php?id=22230