Amaliy mashg’ulot ishlanmasi. Misollar yechish na’munasi: 1-misol


Download 346.92 Kb.
Pdf ko'rish
Sana01.06.2020
Hajmi346.92 Kb.
#112961
Bog'liq
2-amaliy mashgulot


Amaliy mashg’ulot ishlanmasi. 

Misollar yechish na’munasi: 

 

1-misol.  Tavakkaliga  olingan  6  ta  butun  sonlar  orasidan  har  doim  shunday 

ikkita son topiladiki, ularning ayirmasi 5 ga doim qoldiqsiz bo’linishini isbotlang. 

 

Yechish.  m=5 modul bo’yicha chegirmalarning to’la sistemasi  

 

 

̅̅̅   



 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅ 


dan iborat. Faraz qilaylik, tavakkal olingan beshta son yuqoridagi chegirmalar to’la 

sistemasining  turli  sinflaridan  olingan  bo’lsin  (Agar  kamida  ikkitasi 

chegirmalarning bitta sinfiga tegishli bo’lsa, shu sonlar ayirmasi 5 ga bo’linadi va 

tasdiq  isbotlanadi).  Oltinchi  olingan  son  shu  sinflardan  biriga  tegishli  bo’ladi  va 

qaysi  sinfga  tegishli  bo’lsa,  o’sha  bitta  sinfdagi  sonlar  ayirmasi  5  ga  qoldiqsiz 

bo’linadi. 

 

2-misol.  

 

 



  to’plamning multiplikativ gruppa tashkil etishini isbotlang. 

 

Yechish:  Avvalo 

 

 

  to’plamning  o’zini  tushinib  olish  zarur.  Bu  to’plam  Z 



da  m  =  7  modul  bo’yicha  chegirmalar  sinfini  ifodalaydi  va  shu  modul  bo’yicha 

chegirmalarning  to’la  sistemasi   

 

 

̅̅̅   



 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅  dan  iborat.   

 

  da 


ko’paytirish amali quyidagicha aniqlanadi 

 

 



̅    

 

̅    



 

̅̅̅,  bunda                . 

Quyida ko’paytirish jadvalini keltiramiz; 

    


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅ 


 

 

̅̅̅   



 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅ 


 

 

̅̅̅   



 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅ 


 

 

̅̅̅   



 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅ 


 

 

̅̅̅   



 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅ 


 

 

̅̅̅   



 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅ 


 

 

̅̅̅   



 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅ 


 

 

̅̅̅   



 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅   


 

̅̅̅ 


Jadvaldan ko’paytirish amalining binar va assosiativ algebraic amal ekanligi, 

ko’paytirish amaliga nisbatan neytral element 

 

 

̅̅̅ mavjudligi, ko’paytirish jadvalida 



 

 

̅̅̅  joylashgan  satrdan  boshqa  satr  elementlari  bir  qiymatli  ekanligidan   



 

 da 


ko’paytirish amaliga ko’ra har bir elementga yagona simmetrik element mavjudligi 

(

 



 

̅̅̅  dan  boshqa  elementlar  uchun)dan  uning  multiplikativ  gruppa  tashkil  etishi 

kelib chiqadi. 


Mustaqil yechish uchun misollar. 

1 – misol. 

        uchun       

 

   



 

   


 

   


 

      ni isbotlang. 

2 – misol. Tavakkaliga olingan 5 ta butun sonlar orasidan har doim shunday ikkita 

son topiladiki, ularning ayirmasi 4 ga doim qoldiqsiz bo’linishini isbotlang. 

3 – misol. 

 

 



   

 

   



 

   


 

  to’plamlar uchun qo’shish va ko’paytirish jadvalini 

tuzing. 

4 – misol. 

 

 

  m – tub son.  



 

 

 dan olingan elementlar uchun quyidagilarni 



isbotlang. 

a) 


 ̅   ̅   

 

         ̅    ̅   



 

b) 



   ̅    

 

 uchun shunday 



 ̅    

 

 mavjudki, ular uchun 



 ̅    ̅    

 

 o’rinli; 



c) 

 

 



 to’plam multiplikativ abel gruppasini tashkil qiladi; 

d) 


 ̅   ̅   

 

   ̅    ̅    ̅         ̅   ̅   



 

 . 


5 – misol. Quyidagilardan qaysilari berilgan modul bo’yicha chegirmalar sinfining 

elementlari bo’ladi. 

a)  -253, -138, 170, 393, 965, 2000, 47, 1660   sonlar  8 modul bo’yicha; 

b)  597, - 181, 242, -303, 135, 32, -43, 186   sonlar  8 modul bo’yicha; 

c)  -40, -45, 31, 26, -48, -34 sonlar  6 modul bo’yicha; 

d)  36, 25, -23, 21, -43, -33, 31 sonlar  7  modul bo’yicha. 



 

 

Download 346.92 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling