Амперметр, вольтметр ва ваттметр ёрдамида конденсаторлар сиғимини ўлчаш усулида а

Амперметр, вольтметр ва ваттметр ёрдамида конденсаторлар сиғимини ўлчаш усулида амперметр, вольтметр ва ваттметр ёрдамида конденсаторнинг параметрларини аниқлаш, ўзгарувчан ток занжирини ҳисоблаш асосида Ом конунини амалий қўллашдан фойдаланилади. Маълумки, конденсатор сиғимини ўлчашнинг бир неча усуллари бор.
Кўп ҳоларда бу катталик:

1. 
   Амперметр, вольтметр, ваттметр билан;
   
2. 
   Ўзгарувчан ток кўприклари билан;
   
3. 
   Бевосита баҳоловчи махсус асбоблар ёрдамида ўлчанади.
   

Биринчи усулда сиғим С ни ўлчаганда, у ўзгарувчан ток манбаига уланади. 1-расм Ом конунини қўллаш асосида амперметр ва вольтметр кўрсатишлари бўйича ўлчанаётган катталикнинг тўла қаршилиги аниқланади:
(1)

1- расм. Сиғимни ўлчаш схемаси.
Қувват коэффициенти ни ҳисоблаш учун ваттметрнинг кўрсатишидан ҳам фойдаланилади, яъни
(2)
Ўлчанаётган объектнинг бу топилган икки параметридан фойдаланиб, унинг қолган параметрларини аниқлаш мумкин: Актив қаршилиги:
(3)
Реактив(сиғим) қаршилиги:

нинг топилган қийматлари бўйича ўлчанаётган сиғим С қуйидаги формуладан аниқланади:

бу ерда - бурчак частотаси.
Сиғимни ўлчашнинг бу усули жуда аниқ натижалар бермаса ҳам лекин амалий эҳтиёжларда кўпинча бемалол қўлланишга ярайди.
Тажриба ўтказиш учун ишлатилган асбоб ва ускуналар қуйидагилардан иборат. Манба блоки БП-4822-2, вольтметр 0-250 В, амперметр 0-300 мА, лаборатория ваттметри, 2 дона плата, сиғимлар.
Тажриба ўтказиш қуйидаги кетма-кетликда бажарилади: 1-расмда келтирилган ўлчаш схемаси йиғилади; иккита конденсатор учун ўлчаш ўтказилади; 1-жадвалга асбобларнинг кўрсатиши ёзиб олинади.
Ўлчаш натижалари билан ишлаш қуйидагилардан иборат:

1. 
   Сиғимни ҳисобланади.
   
2. 
   Ўлчанаётган объектларнинг актив қаршилигини ҳисобланади.
   
3. 
   Конденсаторларнинг диэлектрик йўқотишлар бурчак тангенси tgδ ни аниқланади.
   

1-жадвал.

№	Ўлчанаётган объект	Схема	I	U	P	C	R	tgδ фақат С ни ўлчашда
			А	В	Вт	мкФ	Ом	-
	Резистор
	Резистор-сиғим