Apatiya, depressiya, xavotirlanish Reja

Apatiya, depressiya, xavotirlanish
Reja:

1. 
   Apatiya, depressiya, xavotirlanish
   
2. 
   O’smirlarning yosh-psixologik xususiyatlari
   
3. 
   O‘smirlik davrida emotsional holatlarning o’ziga xosligi
   

Apatiya (qadimgi yunoncha: ἀ- qadimgi yunoncha: ἀ-ἀ- „ πάθος “ ehtiros, hayajon, hayajon") — bu befarqlik, atrofda sodir boʻlayotgan voqealarga befarq munosabatda boʻlish, biron bir faoliyatga intilish yoʻqligida ifodalangan alomat[1] yoʻqligi hisoblanadi. Haqiqatga salbiy va ijobiy munosabatning yoʻqligi[2], tashqi hissiy koʻrinishlarning yoʻqligi ham mumkin. Iroda yetishmasligi bilan birgalikda (abuliya) apato-abulik sindrom, adinamiya bilan — apatiya-adinamik sindromi boʻladi.

Depressiya ruhiy kasallik boʻlib, u odamda hayotga boʻlgan umidsizlik, odamlarga boʻlgan ishonchsizlik, tushkunlik, yolgʻizlik, stress, toʻxtovsiz xavotirlanish va shu kabi yomon [negative] hissiyotlarni uygʻotishi mumkin. Oʻta jiddiy holatlarda, baʼzilar sigaret chekish, spirtli ichimliklar ichish, meyoridan ortiqcha uxlash kabi yomon illatlar bilan oʻzlarini chalgʻitishga urinishadi. O'spirin yoshidagi bolalarning juda ko'p musiqa tinglashi depressiyadan qiynalishlariga sabab bo'lishi mumkin. Depressiya vaqtida inson ortiqcha miqdorda taom iste'mol qilishi ham mumkin.
O’smirlik davrining boshlanishi bir qator o’ziga xos xususiyatlarning paydo bo’lishi bilan tavsiflanadi. O’smirlikning asosiy xususiyati – rivojlanishning barcha jabhalariga ta’sir qiluvchi keskin,sifatli o’zgarishlar.Turli o’smirlar uchun bu o’zgarishlar turli vaqtlarda sodir bo’ladi:ba’zi o’smirlar tezroq rivojlanadi,ba’zilari qaysidir ma’noda boshqalardan orqada qoladi va qaysidir ma’noda ulardan oldinda bo’ladi va hokazo.An’anaga ko’ra ,o’smirlik kattalardan uzoqlashish davri sifatida qaraladi.Nafaqat kattalarga qarama-qarshi turish, o’z mustaqilligi va huquqlarini himoya qilish istagi,balki kattalardan yordam,himoya va qo’llab –quvvatlashni kutish,ularga ishonish ,ularning ma’qullashini va bahosini kutish ham aniq ifodalanadi.Voyaga yetgan odamning ahamiyati shundan dalolat beradiki ,o’smir uchun o’zini mustaqil boshqarish qobiliyati emas,balki kattalar tomonidan bu imkoniyatni tan olish va uning huquqlarining huquqlar bilan fundamental tengligi muhim ahamiyatga ega.
O‘smirlarning ehtiyojlari va imkoniyatlarining o’zaro mos kelmasligi o’smirlar bila ota-onalari,o’qituvchilari va boshqa murabbiylari o’rtasida qarama-qarshiliklarni keltirib chiqaradi.O’smir o’zining juda ko’p istaklari ”xohlaymanlarini” amalga oshirishga intiladi.Tevarak-atrofdagi odamlarga o‘zining ahamiyatga ega ekanini ko‘rsatish uchun u kuchli, qo‘rqmas va epchil bo‘lishga intiladi. Tarbiyachilar ham o‘z tarbiyalanuvchilari xuddi shunday bo’lishlarini istaydilar, ammo ular ana shu fazilatlarning faqat «kerakligi» uchun shunday bo’lishini istaydilar. Ana shunday «xohlayman» va «kеrаk» o‘rtasidagi qarama-qarshiliklar ba’zan oilada, maktabda keskin ziddiyatli vaziyatlarni yuzaga keltiradi. Tarbiyalangan odamda «xohlayman» faqat «kerak»ni bajarish orqaligina amalga oshiriladi. Agar o‘smir bola tushunishga o‘rgatilmagan bo‘lsa va «kеrаk» bo‘lgan narsani bajarishga odatlanmagan bo‘lsa, u o‘zboshimchaligini namoyon qilish orqali tarbiyachilarning talablariga qarshilik qiladi hamda o‘zining shaxsiy asoslanilmagan xohishlari asosida ish tutadi.Mana shunday nizoli vaziyatlarni profilaktika qilish va korreksiyalash.
Ilk o’smirning psixik rivojlanishini harakatga kеltiruvchi kuch jamoat tashkilotlari, maktab jamoasi, ta'lim jarayoni ko`yadigan talablar darajasining oshishi bilan u erishgan psixik kamolot o`rtasidagi ziddiyatlardir. Turli qarama–qarshiliklar, ziddiyatlar o’smirning ahloqiy, aqliy, estеtik jihatdan tеz o`sishi orqali bartaraf qilinadi. Ilk o’smirnlik yoshidagi еtakchi omil yuqori sinf o`quvchisi faoliyatining xususiyati, mohiyati va mazmunidagi tub burilishdir.