O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta Maxsus Ta’lim Vazirligi
Mirzo Ulug’bek Nomidagi O’zbekiston Milliy Uneversiteti
Biologiya Fakulteti
Sirtqi bo’lim Biologiya Yo’nalishi
Umumiy pisxologiya fanidan
Mustaqil Ish
Tekshirdi: Usmonova S
Qisqa va uzoq muddatli xotiraning fiziologik mexanizmlari Reja: 1.Xotira haqida umumiy tushuncha. 2.Xotira nazariyalari. Xotira turlari.
3.Xotira va o’rganish. Xotiraning o’sishi.
Xotira inson xayoti va faoliyatida juda muxim axamiyatga egadir. Xotira odamning o’z o’tmish tajribasini uzluksiz ravishda kengaytirib borishga va amalda foydalanishga imkon beradi. Xotira inson xayoti va faoliyatida juda muxim axamiyatga egadir. Xotira odamning o’z o’tmish tajribasini uzluksiz ravishda kengaytirib borishga va amalda foydalanishga imkon beradi. Xotiradan maxrum bo’lgan odamni bir daqiqa tassavur qilib ko’raylik bunday odam boshqa kishilarni va tevarakatrofdagi narsalarni tanish imkoniyatidan maxrum bo’lgan bo’lar edi u o’z ona tilini unutgan bo’lib, biror jumlani xam ayta olmas edi.
Bunday odamda harakat xotirasi yoqolib, u xech bir harakatni qabul qila olmas edi.
O’tmish tajribaning ongimizda iz qoldirilishi, saqlanishi va uni keyinchalik qayta tiklanishidan iborat bo’lgan jarayon xotira deb ataladi. O’tmish tajribaning ongimizda iz qoldirilishi, saqlanishi va uni keyinchalik qayta tiklanishidan iborat bo’lgan jarayon xotira deb ataladi. Individning o’z xayotiy tajribasini esda olib qolishi, esda saqlab turishi va keyinchalik esga tushirishini xotira deb ataladi. Xotira soxasida quyidagi asosiy jarayonlar: Esda olib qolish Esda saqlash
unitish jarayonlari bir-biridan farq qilinadi. Ana shu kursatib utilgan xotira jarayonlari avtonom (ya`ni o’z oldiga mustaqil) psixik «qobiliyatlar bo’lla olmaydi. Bu xotira jarayonlari faoliyatda tarkib topadi va ularni faoliyat belgilab beradi.
Ma`lum materialni esda olib qolish xayot faoliyati davomida individual, ya`ni shaxsiy tajribani to’plash bilan bog’liqdir. Ma`lum materialni esda olib qolish xayot faoliyati davomida individual, ya`ni shaxsiy tajribani to’plash bilan bog’liqdir. To’plangan tajribadan keyingi faoliyatda foydalanish qayta esga tushurishni talab qiladi. Ma`lum materialning katnashmay qolishi yoki faoliyatdan tushib qolishi unda esdan chiqarib qolishga olib keladi.
Materialni saqlab turish deb ataladigan narsa xam shaxsning faoliyatida katnashishi bilan bog’liq, chunki insonning har bir daqiqadagi xatti harakatlari uning butun xayotiy tajribasi bilan belgilanadi.
Faoliyat maqsadi harakteriga ko’ra, ixtiyorsiz va ixtiyoriy xotira turlariga bo’linadi. Faoliyat maqsadi harakteriga ko’ra, ixtiyorsiz va ixtiyoriy xotira turlariga bo’linadi. Materialni qancha vaqt esda olib qolish va esda saqlsh muddatiga qarab (faoliyatda xotiraning roli va o’rni jixatidan) qisqa muddatli, uzok muddatli va operativ xotira turlariga bo’linadi. Inson faoliyatining har xil turlarida psixik aktivlikning turlicha ko’rinishlari ustun turishi mumkin.
Masalan, harakat emotsional, sensor inteluktal psixik aktivlik turlari. Anna shu psixik aktivlik turlairning har biri tegishli harakatlar va ularning maxsulotlarida ifodalanadi.
Ixtiyorsiz xotiraning xayotimizda naqadar katta o’rin egallaganligini har kim xam o’z turmush tajribasidan biladi. Ixtiyorsiz xotiraning xayotimizda naqadar katta o’rin egallaganligini har kim xam o’z turmush tajribasidan biladi. Ixtiyorsiz xotira asosida maxsus mnemik maqsadlarsiz va zo’r berishsiz o’z xayotiy axamiyati hamda xajmi jixatidan tajribalarimizinng kupchilik qismi tarkib topadi. Biroq inson faoliyatida ko’pincha inson xotirasining boshqarish zarurati tug’ilib qoladi.
Manna shunday sharoitlarda kerakli narsalarni ixtiyoriy ravishda o’rganib olish yoki eslash imkoniyatini beradigan ixtiyoriy xotira katta rol uynaydi.
Eʼtiboringiz uchun rahmat!
Eʼtiboringiz uchun rahmat!
http://fayllar.org
Do'stlaringiz bilan baham: |
