Bilishning mazmun va mohiyati ma'ruzani olib borish texnologiyasi

---

BILISHNING MAZMUN VA MOHIYATI 
1. Ma'ruzani olib borish texnologiyasi 
Talabalar soni:
Vaqti:
2 soat 
Mashg
‘ulot shakli 
Ma'ruza: Bilishning mazmun va mohiyati 
Ma'ruza rejasi 
1. 
Bilish nazariyasining predmeti. 
Gnoseologiyaning mohiyati va mazmuni. Optimizm. Skeptitsizm. 
Agnostitsizm.
2. 
Bilimning asosiy turlari 
3. 
Bilim shakllarining o
‘ziga xos xususiyatlari 
4. 
Ilmiy va ijtimoiy bilim 
5. 
Noilmiy bilim shakllari 
Mashg
‘ulotning maqsadi:
Pedagogik vazifalar 
O
‘quv faoliyati natijalari: 
Bilish nazariyasining predmeti. 
Bilish predmetlari va uning tushunchalari. 
Gnoseologiyaning mohiyati va mazmuni. 
Optimizm. Skeptitsizm. Agnostitsizm.
Bilish va uning moxiyati, mazmuni. 
Bilimning asosiy turlari 
Bilim, nazariya va dunyoqarashning moxiyati. 
O
‘qitish usullari va texnika 
Ma'ruza, «aqliy hujum», T-sxema, munozara, muammoli vaziyatlar 
usuli.
O
‘qitish vositalari 
Ma'ruzalar matni, tarqatma materiallar, slaydlar, proektor. 
O
‘qitish shakllari 
Jamoa, to
‘g‘ridan-to‘g‘ri va guruhlarda ishlash. 
O
‘qitish shart-sharoiti 
Texnik vositalar bilan ta'minlangan auditoriya. 
Monitoring va baholash 
Og
‘zaki nazorat, test nazorati, savol-javob, o‘z-o‘zini nazorat qilish, 
reyting tizimi asosida baholash. 
2. Ma'ruzaning texnologik kartasi 
Ish jarayonlari 
vaqti 
Faoliyatning mazmuni 
o
‘qituvchi 
Talaba 
I-bosqich. 
Kursga va 
mavzuga 
kirish. 
(20 minut) 
1.1Mavzu nomini aytib, uning doirasida dastlabki umumiy 
tasavvurni beradi hamda uslubiy va tashkiliy tomonlari bilan 
tanishtiradi. 
Tinglaydilar. 
1.2. Mavzuning mohiyati bilan tanishtiradi, uning boshqa mavzular 
bilan uzviyligi haqida qisqacha ma'lumot beradi.
Tinglaydilar. 
1.3. Mavzu yakunida talabalar reyting nazorati mezonlari asosida 
baholanadi 
O
‘UM ga qaraydilar. 
1.4. Fanni o
‘zlashtirishda foydalanish uchun zarur bo‘lgan 
adabiyotlar ro
‘yxati bilan tanishtiradi. 
O
‘UM ga qaraydilar. 
1.5. Birinchi o
‘quv mashg‘uloti mavzusi bilan tanishtiradi va uning 
maqsadi, o
‘quv faoliyati natijalarini bayon qiladi. 
Mavzu nomini yozib oladilar. 
1.6. Birinchi mavzu yuzasidan aqliy hujum qoidasi asosida dars 
o
‘tkazishni taklif etadi. Doskaga «bilish darajalari» deb yozadi. 
Talabalar 
tomonidan 
aytilgan 
fikrlarni 
yozib 
boradi 
va 
umumlashtiradi 
Tushunchalarni erkin fikr 
orqali bildiradi. 
II-bosqich. 
Asosiy 
(50 minut) 
2.1. Mavzu rejasi va tayanch tushunchalar bilan tanishtiradi.
Tinglaydilar.
2.2. Mavzunini reja bo
‘yicha tahlil qiladi, har bir rejani nihoyasida 
umumlashtiradi. Jarayon kompyuter slaydlarini namoyish qilish 
bilan olib boriladi
Tinglaydilar. Slaydga e'tibor 
qaratadi, uni o
‘ziga yozib 
oladi va savollar beradi.
2.3. Har bir rejani mustahkamlash uchun quyidagicha savollar 
beradi: 
1. 
Bilishning mohiyati va ahamiyati 
2. 
Bilim ob'ektiv reallik sifatida. 
3. 
Bilish turlarining o
‘ziga xos xususiyatlari 
Savollarga javob beradilar, 
erkin bahs-munozara 
yuritadilar.
2.4. Tayanch iboralarga qaytiladi. Talabalar ishtirokida ular yana bir 
bor takrorlanadi. 
Har bir tayanch tushuncha va 
ibo-ralarni muho-kama 
qiladilar. Konspekt qila-dilar.
III-bosqich. 
Yakuniy 
bosqich. 
(10 minut) 
3.1. T-sxema texnikasidan foydalanil-gan holda juft-juft bo
‘lib 
ishlash uchun tinglovchilarga: «Bilimlarning asosiy shakllari. Bilish 
taraqqiyotining umumiy va xususiy qonuniyatlari. Hozirgi zamon 
bilishining xususiyatlari.
” degan savol yozilgan tarqatma materiallar 
tarqatadi. Ushbu texnika orqali mavzu bo
‘yicha yakunlovchi xulosa 
qiladi 
Mustaqil
T-sxemani to
‘ldiradilar. 
Erkin fikrini bayon etadi.
3.2. Talabalarning faoliyatiga baho qo
‘yiladi va rag‘batlantiriladi.
Eshitadi.

---

3.3. Kelgusi mashg
‘ulotga tayyorgarlik ko‘rish uchun topshiriqlar va 
foydalani-ladigan adabiyotlar ro
‘yxati beriladi.
Eshitadi va
O
‘UM ga qaraydilar.