O’zbekiston Respublikasi Mirzo Ulug’bek nomidagi Biologiya fakulteti Biologiya yo’nalishi Biologik ketma-ketliklarni taqqoslash Bajardi:Tilavoldiyeva Gavhar Reja: Gomologik ketma-ketlik - Gomologiya ikki ketma -ketlikning umumiy evolyutsion kelib chiqishi haqidagi bayonni, o'xshashlik esa ikki ketma -ketlikdagi o'xshashlik darajasini bildiradi. Shunday qilib, bu homologiya va bioinformatikadagi o'xshashlik o'rtasidagi asosiy farq. Bundan tashqari, gomologiyani hisoblash mumkin emas, chunki u haqiqat yoki yolg'on bo'lishi mumkin va odatda gipotezaga bog'liq, o'xshashlikni ma'lum bir tekislikdagi o'xshash qoldiqlarning foizi sifatida osongina hisoblash mumkin. Demak, bu homologiya va bioinformatika o'xshashligi o'rtasidagi muhim farq.
- Qisqacha aytganda, homologiya va bioinformatikadagi o'xshashlik o'rtasidagi asosiy farq ularning ta'riflarida yotadi. Gomologiya - bu ikkita ketma -ketlikning umumiy evolyutsion kelib chiqishi haqidagi bayonot, o'xshashlik - bu ikki ketma -ketlikdagi o'xshashlik. Gomologiya ortologlar, paralologlar va ksenologlar tufayli yuzaga keladi. O'xshashlikni aniqlashda FastA, BLAST va LALIGN kabi algoritmlardan foydalanish mumkin. Gomologiyani hisob -kitob sifatida ifodalash mumkin emas, lekin o'xshashlikni berilgan uzunlikdagi o'xshash qoldiqlarning foizi sifatida ifodalash mumkin. Shunday qilib, bu homologiya va bioinformatikadagi o'xshashlik o'rtasidagi farqning qisqacha mazmuni.
Ketma-ketlikni rivojlanishi - Evolyutsion taraqqiyot bosqichlarida bir tur yoki turlar oralig’da saqlanib qolgan, funksiyasi va strukturasi taxminan bir xil bo’lgan oqsillar oqsil gomologiyasi, boshqacha qilib aytganda bir oilaga mansub oqsillar deyiladi. Bunday oqsillar tarkibidagi α-spiral va β-struktura domenlari bajaradigan amallar aksariyat hollarda individual ravishda katta bo’lmagan farqga o’zgarishi kuzatiladi. Bunday holatni amaliyotda oqsillar tarkibidagi aminokislota qoldiqlarini o’rganish orqali aniqlash mumkun. 15-20 yillar oldin tadqiqotlardan bunday bog’liqlik kuzatilsa, tadqiqotning kamchiligi yoki shunchaki o’xshashlik (gomolog) borligi etirof etilardi. Ingliz olimi M.O. Deyhoff tomonidan mioglobin va gemoglobin oqsillarini evolyutsion tadbig’i amaliyotda o’rganilib oqsillarni oilalarga bo’lish konsepsiyasi ishlab chiqilib amaliyotga tadbiq etildi. Hozirgi kunga kelib juda ko’plab ma’lumotlar yig’ilishi hamda tadqiqotlarning sezgirlik daraja ko’satgichi balandligi sohani molekulyar biologiya tarmoqlari ichida yetakchilari qatoriga olib kirdi. 2011 yil natijalariga ko’ra gomologik oqsillar yoki bir oilaga mansub oqsillarni 65 mingdan ko’proq oilalarga ajratilgan bo’lib, 370 mingdan ortiq oqsillar ro’yxatga olingan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
