Bretton-Vuds kelishuvi

Valyuta bozori va Moliyaviy aktivlar va bozorlar
B. Ozodbek
BBI-80

Bretton-Vuds kelishuvi

1944-yil iyul oyida 44 davlat oʻrtasida xalqaro moliya tizimini qayta qurish boʻyicha kelishuv, urushdan keyingi Ikkinchi jahon urushi.
AQSh dollari oltinning qiymati bilan bog'liq holda dunyoning markaziy valyutasiga aylanadi. Aksariyat asosiy valyutalarning kurslari AQSH dollariga nisbatan belgilangan.

Date	GBP : USD
27 December 1945	£1.00 : US$4.03
18 September 1949	£1.00 : US$2.80
17 November 1967	£1.00 : US$2.40

Shartnoma mamlakatlarning adolatsiz savdo ustunligiga erishish uchun o'z valyutalarini devalvatsiyasiga yo'l qo'ymadi.
Rivojlangan mamlakatlar oʻrtasidagi jahon savdosi 1950—1960-yillarda jadal surʼatlar bilan oʻsib bordi, bu jahon ishlab chiqarishini koʻpaytirdi va ayniqsa, Yevropa va Yaponiyada turmush darajasini oshirdi.

Bretton-Vudsning halokati

1970-yillarga kelib, Vetnam urushi xarajatlari va savdo taqchilligi AQSh dollarini bosim ostida qoldirdi.
Bu AQShdan doimiy ravishda AQSh dollari (shuning uchun oltin) oqimiga olib keldi. 1971 yilga kelib, AQShda muomaladagi AQSH dollarining 22 foizini qoplash uchun yetarli oltin zaxiralari bor edi.

• Hisob-kitoblarga ko'ra, 1971 yilda oltinning haqiqiy bozor narxi untsiya uchun 103 AQSh dollarini tashkil qilishi kerak edi.

• Bretton-Vuds qulashidan oldin, Frantsiya markaziy banki AQSh dollarlarini frantsuz franki bilan sotib oldi va AQSh dollarini bir untsiya uchun 35 AQSh dollaridan oltinga aylantirdi.

1971-yil 15-avgustda Prezident Nikson AQSh dollari uchun oltin standartning tugatilishini e'lon qildi.
Nixon ends gold standard