Buyrakning yukstagLomerulyar aparati sitofiziologiyasi. NefronNing gistafiziologiyasi. Buyrakning Tuzilishi va regenerator Imkoniyatlarining yoshga doir xususiyatlari

Toshkent tibbiyot akademiyasi tibbiy biologik ish fakulteti talabasi Qilicheva FaridaNing gistalogiya fanidan mustaqil ishi.

Buyrakning yukStaglomerulyar aparati sitofiziologiyasi. Nefronning gistofiziologiyasi. Buyrakning Tuzilishi va regenerator Imkoniyatlarining yoshga doir xususiyatlari.

Siydik ayirish sistemasi orqali moddalar almashinuvining qoldiq moddalari organizmdan chiqarilishi amalga oshiriladi. Ushbu sistemaga bir juft buyraklar, bir juft siydik naylari, siydik pufagi, siydik chiqaruv nayikiradi.

• Siydik ayirish sistemasi orqali moddalar almashinuvining qoldiq moddalari organizmdan chiqarilishi amalga oshiriladi. Ushbu sistemaga bir juft buyraklar, bir juft siydik naylari, siydik pufagi, siydik chiqaruv nayikiradi.
• Buyraklar juft a’zo boʻlib, qorin boʻshligʻining orqa devorida umurtqa pogʻonasining bel sohasining ikki yonida joylashadi. Shakli loviyasimon, botiq yuzasi buyrak darvozasi deyiladi.

Buyrakning ikki xil pishloq va magʻiz moddalarini koʻrish mumkin.

• Buyrakning ikki xil pishloq va magʻiz moddalarini koʻrish mumkin.
• Magʻiz modda och boʻyalgan 8-12tagacha piramidasimon boʻlaklardan tashkil topgan. Poʻstloq modda oʻzining tanqidiy Ranvir va donadorligi bilan ajralib turadi.
• Nefron – buyrakning struktur funksional birligi. NefronNing umumiy soni buyrakda bir millionga yaqin.

Nefronda quyidagi boʻlimlar tafovut qilinadi:

• Nefronda quyidagi boʻlimlar tafovut qilinadi:
• Tomirlar chigali va uni oʻrab turuvchi kapsuladan iborat buyrak tanachasi.
• Nefronning proksimal egri bugri va toʻgʻri boʻlimi.
• Nefron qovuzlogʻi
• Nefronning distal egri bugri va toʻgʻri boʻlimi.
• Bir necha nefronlarning distal boʻlimi qoʻshilib bitta yigʻuv nayiga, yigʻuv naylari oʻzaro birlashib yiriklashadi va buyrak kosachalariga ochiladi.

Ikki xil nefronlar farqlanadi; poʻstloq va magʻiz oldi nefronlari. Poʻstloq nefronlari deyarli poʻstloq moddasida joylashadi. Magʻiz oldi yukstamedullyar nefronlarning butan tanachalari poʻstloqning ichkari qismida magʻiz moddasi yaqinida joylashadi.

• Ikki xil nefronlar farqlanadi; poʻstloq va magʻiz oldi nefronlari. Poʻstloq nefronlari deyarli poʻstloq moddasida joylashadi. Magʻiz oldi yukstamedullyar nefronlarning butan tanachalari poʻstloqning ichkari qismida magʻiz moddasi yaqinida joylashadi.
• Buyrak tanachasi kapillyarlar koptokchasi va shumalyanskiy-Boumen kapsulasining varaqlaridan iborat. Kapillyar koptokchasi olib keluvchi va olib ketuvchi arteriolalar orasida joylashgan kapillyarlarning ajoyib toʻridan iborat.

Nefronning shumalyanskiy-Boumen kapsulasi visseral, parietal varaqlardan va kapsula boʻshligʻidan iborat.

• Nefronning shumalyanskiy-Boumen kapsulasi visseral, parietal varaqlardan va kapsula boʻshligʻidan iborat.

Kapsulasining visseral varagʻi yassi epiteliy hujayralari podotsitlar bilan qoplangan.

Shumalyanskiy – Baumen kapsulasing parietal varagʻi hujayralari yassi boʻlib yadro joylashgan sohada hujayra tanasi qalinlashadi.

Nefronning (Genle) qovuzlogʻi ingichka boʻlimdan va yoʻgʻon qismlardan iborat. Poʻstloq nefronlarida ingichka boʻlib faqat pastga tushuvchi qismdan iborat. Yukstamedullyar nefronlarda esa ingichka boʻlim qisman yuqoriga ham koʻtariladi. Ingichka boʻlim diametri 13-15mkm boʻlib devori yassi epiteliy hujayralaridan iborat. Hujayra sitoplazmasi och, organellalari esa kam. Hujayralarning apikal qismi 1-2ta kalla mikrovorsinkalar tutadi. Bu naycha hujayralari orqali suv qayta quriladi. Nefron qovuzlogʻining yoʻgʻon qismi diametri 30mkm boʻlgan naychadan iborat boʻlib hujayralari distal boʻlim hujayralarini eslatadi.

• Nefronning (Genle) qovuzlogʻi ingichka boʻlimdan va yoʻgʻon qismlardan iborat. Poʻstloq nefronlarida ingichka boʻlib faqat pastga tushuvchi qismdan iborat. Yukstamedullyar nefronlarda esa ingichka boʻlim qisman yuqoriga ham koʻtariladi. Ingichka boʻlim diametri 13-15mkm boʻlib devori yassi epiteliy hujayralaridan iborat. Hujayra sitoplazmasi och, organellalari esa kam. Hujayralarning apikal qismi 1-2ta kalla mikrovorsinkalar tutadi. Bu naycha hujayralari orqali suv qayta quriladi. Nefron qovuzlogʻining yoʻgʻon qismi diametri 30mkm boʻlgan naychadan iborat boʻlib hujayralari distal boʻlim hujayralarini eslatadi.

Yurakdan bir minut davomida oʻtgan qon hajmining choragi buyrak orqali oʻtadi. Buyrak arteriyasi qorin aortasidan ajraladi. U buyrak darvozasidan kirib, boʻlaklari arteriyalarga tarmoqlanadi. Boʻlaklararo arteriyalar buyrak piramidalari orasidan oʻtib, poʻstloq va magʻiz modda chegarasida Yoy arteriyasini hosil qiladi. Yoy arteriya buyrak yuzasiga parallel yotadi va poʻstloq hamda miya moddalariga mayda tarmoqchalar beradi. Bu arteriyalar poʻstloq moddada boʻlakchalararo arteriyani, magʻiz modda da esa toʻgʻri arteriyani hosil qiladi.

Yurakdan bir minut davomida oʻtgan qon hajmining choragi buyrak orqali oʻtadi. Buyrak arteriyasi qorin aortasidan ajraladi. U buyrak darvozasidan kirib, boʻlaklari arteriyalarga tarmoqlanadi. Boʻlaklararo arteriyalar buyrak piramidalari orasidan oʻtib, poʻstloq va magʻiz modda chegarasida Yoy arteriyasini hosil qiladi. Yoy arteriya buyrak yuzasiga parallel yotadi va poʻstloq hamda miya moddalariga mayda tarmoqchalar beradi. Bu arteriyalar poʻstloq moddada boʻlakchalararo arteriyani, magʻiz modda da esa toʻgʻri arteriyani hosil qiladi.