Chumolilar ularning hayoti va tabiatdagi ahamiyati

TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI TABIIY FANLAR FAKULTETI BIOLOGIYA TA’LIM YO’NALISHI II-KURS 519-GURUH TALABASI ABDUG’ANIYEVA SURAYYONING UMURTQASIZLAR ZOOLOGIYASI FANIDAN “CHUMOLILAR ULARNING HAYOTI VA TABIATDAGI AHAMIYATI” MAVZUSIDA TAYYORLAGAN T A Q D I M O T I TAYYORLADI:Abdug’aniyeva S. QABUL QILDI:Xurramov A. TERMIZ-2021

MUNDARIJA

I.KIRISH……………………………………………………………………3-4

II.ASOSIY QISM…………………………………………………………5-24

2.1.Pardaqanotlilar turkumi………………………………………………5-10

2.2.Chumolilar oilasi va ularning hayoti…………………………………11-17

2.3.Chumolilar oilasiga kiruvchi turlar va ularning ahamiyati…………...18-24

III.XULOSA…………………………………………………………………25

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR…………..………………………….26

ILOVA……………………………………………………………………..

I.KIRISH

IP:BO’G’IMOYOQLILAR-ARTHROPODA KENJA TIP:TRAXEYALILAR-TRACHEATA SINF:HASHAROTLAR-INSECTA TURKUM:PARDAQANOTLILAR-HYMENOPTERA OILA:CHUMOLILAR-FORMICIDAE Hasharotlar sinfi yer yuzida juda keng tarqalgan bo’lib,ularning bir qancha turkum,oila va turlari mavjud.Hasharotlar sinfining ko’p uchraydigan turkumlariga pardaqanotlilar,to’g’riqanotlilar,ninachilar,qattiq qanotlilar,tangaqanotlilar,ikki qanotlilar va boshqa turkumlar kiradi. Hasharotlarning tanasi bosh,ko’krak va qorin bo’limlaridan iborat.Bosh qismida og’iz va sezgi organlari joylashgan Hasharotlarning og’iz organlari oziq xili va oziqlanish usuliga qarab kemiruvchi,kemiruvchi-so’ruvchi,so’ruvchi,sanchib so’ruvchi,yalovchi va boshqa tiplarda tuzilgan bo’ladi.Yuqori jag’lar-mandibulalar va pastki jag’-maksillalar ham bosh qismida joylashgan bo’ladi.Mozaik tipda tuzilgan ko’zlari ham bosh qismida joylashgan.

Ko’krak bo’limi uchta bo’g’imdan iborat.Ikkinchi va uchinchi ko’krak bo’g’imlarining ustki tomonidan bir juftdan qanotlar joylashgan.Orqa tomondan ko’krak bo’limining birinchi bo’g’imi ko’rinadi.Ko’krak oyoqlar beshta bo’g’imdan iborat,oxirgi bo’g’imi o’tkir tirnoqlar bilan ta’minlangan.Qorin bo’limi har xil sondagi bo’g’imlardan iborat.Eng tuban tuzilgan hasharotlar turkumining vakillarida qorin bo’limida 11 ta bo’g’im bo’lib oxirgi bo’g’imi telson bilan tugaydi.Yuksak hasharotlarning qorin bo’limidagi bo’g’imlar soni 4-5 tagacha qisqarishi mumkin.Ko’krak bo’limida oyoqlar joylashgan.