Diskont stavkasi capm an‘anaviy yondashuvi

MMT 93k-2 guruh talabasi
Yigitaliyev Mirzohid
19-Variant

Mavzu; Diskont stavkasi: CAPM an‘anaviy yondashuvga nisbatan
Reja

1. 
   Diskont stavkasi
   
2. 
   CAPM an‘anaviy yondashuvi
   

Diskont stavkasini aniqlashdagiyondashuvlar
Har bir bosqichda loyiha samaradorligining asosiy ko‘rsatkichlarini hisoblash uchun, birinchi navbatda, pul oqimlarining diskontlangan stavkasini aniqlash kerak, chunki u innovatsion loyihaning xatarlarini va investorning talab qilinadigan rentabelligini aks ettiradi.
Xatarning biron bir elementi bo‘lmagan taqdirda, diskontlash stavkasi pul yig‘ish xarajatlari hisoblanadi. Kapital xarajatlarni baholash erkin pul oqimlari modeliga mos kelishi uchun u quyidagi shartlarga javob berishi kerak:
1.Kapitalni jalb qilishning o‘rtacha hisoblangan xarajatlarini barcha manbalardan qoplash (qarz, aksiyadorlar kapitali va boshqalar), chunki erkin pul oqimi barcha kapital yetkazib beruvchilar uchun mavjud mablag‘larni o‘zida mujassam etgan.
2.Yuridik shaxslarning soliqlarini ushlab qolgandan so‘ng hisob-kitoblariga asoslanishikerak, chunki erkin pul oqimi, ta’rifi bo‘yicha, soliqdan keyingi davrdagi pul oqimi.
3.Erkin pul oqimi nominal bo‘lsa, real daromadni kutilayotgan inflyatsiya miqdoriga moslashtirish orqali nominal daromadni aks ettirishi mumkin.
4.Barcha kapital yetkazib beruvchilar o‘z zimmasiga oladigan tizimli xavfga moslashtirilishi kerak, chunki ularning har biri o‘z zimmasiga olgan tavakkalni qoplash uchun qaytib kelishini kutadi.
5.Har bir moliyalashtirish manbasining o‘ziga xos og‘irliklarini bozor qiymati bo‘yicha kiritish, chunki bozor qiymati har bir toifadagi bozor investorlarining real iqtisodiy intilishlarini aks ettiradi.
Inflyatsiya, tizimli tavakkalchilik va kapital tarkibidagi kutilayotgan o‘zgarishlarga muvofiq pul oqimlari prognozi davrida tuzatilishi.
Tijorat banklari o‘z kreditlari bo‘yicha foiz to‘lovlarini undirganidek, Markaziy bank ham tijorat banklariga berilgan kreditlar bo‘yicha foiz to‘lovlarini undiradi. Bu foiz stavkasi “diskont stavkasi” deb ataladi. Bu muomala tijorat bankida xususiy shaxsdan kredit olishga o‘xshaydi.
Tijorat banklari nuqtai nazaridan diskont stavkasi zaxiralarni sotib olish xarajatlarini ifodalaydi. Binobarin, diskont stavkasining pasayishi tijorat banklarini Markaziy bankdan qarz olish orqali qo‘shimcha zahiralar olishga undaydi. Tijorat banklarining ushbu yangi zaxiralar bilan ta'minlangan kreditlari ko'paymoqd.
Aksincha, hisob-kitob stavkasining oshishi tijorat banklarining Markaziy bankdan qarz olish hisobiga qo‘shimcha zahiralar olishga qiziqishini pasaytiradi va buning natijasida tijorat banklarining kreditlar berish bo‘yicha operatsiyalari ham kamayadi. Bundantashqari, qimmatroq kredit olayotganda tijorat banklari ham kreditlar bo‘yicha foiz stavkalarini oshiradilar. Kredit qisqarishi va pul narxining ko'tarilishi butun tizimni qamrab oladi. Iqtisodiyotda pul massasi pasayib bormoqda. Shu sababli, diskont stavkasini oshirish Markaziy bankning cheklashistagigamoskeladi . Markaziy bank diskont stavkasi darajasini manipulyatsiya qilish orqali “kredit narxini” o‘ziga xos tartibga solishni amalga oshiradi.Kursni o'zgartirish orqali Markaziy bank xususiy sektorga kerakli faollashuv yoki aksincha, tadbirkorlik faolligini cheklash haqida signal beradi.