Диссертациянинг хулосаси

ДИССЕРТАЦИЯНИНГ ХУЛОСАСИ
"Миллий иқтисодиёт иқтисодиёти ва менежменти: иқтисодий тизимларни бошқариш назарияси; Макроиқтисодиёт; иқтисодиёт, корхоналар, тармоқлар, мажмуаларни ташкил етиш ва бошқариш; инновацион менежмент; минтақавий иқтисодиёт; логистика; меҳнат иқтисодиёти" мавзусида, Ваганова, Tatyana Дмитриевна
хулоса

Жаҳон ва маҳаллий амалиёт шуни кўрсатдики, замонавий шароитда иқтисодиётни жадал ривожлантириш, унинг юқори рақобатбардошлиги ва самарадорлигига еришиш, шу асосда жамиятнинг ижтимоий салоҳиятини ривожлантириш асосини шакллантиришнинг ягона йўли инновацион йўлдир. Бундай ривожланишни таъминлаш учун бир қатор шартларга ега бўлиш керак, улардан енг муҳими юқори сифатли инсон ресурсларини яратишдир.

Шу сабабли, замонавий шароитда, меҳнат бозоридаги ўзгаришларга мувофиқ, кадрлар тайёрлаш тизими тубдан ўзгариб бормоқда, бунда касб-ҳунар таълимининг асосий вазифаси иш берувчиларнинг талабларини тўлиқ ҳисобга олишдир, бу фақат давлат-хусусий шериклик мавжуд бўлганда амалга оширилиши мумкин.

Олий касбий таълим муаммоларини ҳал қилишнинг асосий йўналишларидан бири бу таълим сифатининг пасайиши, инновацион жараённи амалга ошириш учун етарли даражада тайёргарлик кўрмаслик, ўқув тузилмасининг миллий иқтисодиёт еҳтиёжлари ва меҳнат бозори талабларига мос келмаслиги.- олий касбий таълим соҳасида хусусий шериклик.

Хорижий ва маҳаллий олимлар ва амалиётчиларнинг олий касбий таълим соҳасидаги давлат-хусусий шерикликнинг асосий шакллари ва усулларига турли ёндашувларини ўрганиш ва умумлаштириш асосида бундай шерикликни шакллантиришга тизимли ёндашиш зарурлиги аниқланди. Тадқиқотда "олий касбий таълим соҳасида давлат-хусусий шериклик" тушунчаси ёритилган бўлиб, у олий касбий таълим субъектларининг меҳнат бозори субъектлари, қонун чиқарувчи органлар, минтақавий бизнес вакиллари, жамоат ташкилотлари билан ўзаро муносабатларининг иқтисодий ва ташкилий шаклларининг самарали модели сифатида тушунилади. ушбу жараённинг барча иштирокчиларининг мақсадлари, манфаатлари ва ресурсларини мақбул мувофиқлаштириш ва амалга ошириш.

Таълим соҳасида давлат-хусусий шериклик тизими таълим муассасаларининг турли мавқеи ва салоҳиятини, касб-ҳунар таълими, кадрларни қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш тизимидаги иштирокини ҳисобга олади. Ўзгарувчан ташқи муҳит шароитида университетлар доимий равишда кузатиб боришлари ва университетнинг ўзгармас миссиясини сақлаб, уларнинг ривожланиши учун аниқ вазифаларни қўйишлари керак.

Олий таълимда таълим соҳасида давлат-хусусий шериклик тизими қуйидаги асосий вазифаларни бажариш учун яратилган: а) ривожланишнинг инновацион йўлига ўтиш даврида мамлакатдаги иқтисодий ўзгаришларнинг муваффақияти учун ижтимоий йўналтирилган тайёргарликни таъминлаш; б) жамият фаолиятини холисона кўриб чиқиш асосида барқарорликни яратиш. давлат манфаатлари, бизнес тузилмалари вакиллари-потенциал иш берувчилар-ва олий касбий таълим субъектлари - университетлар; в) таълим соҳасидаги ижтимоий-иқтисодий муносабатларни тартибга солишнинг самарали механизмини шакллантириш; д) ўқув жараёнини тижоратлаштириш жараёнида улар томонидан олинган давлат иқтисодий ресурслари ва университетларнинг маблағларидан самарали фойдаланиш бўйича саъй-ҳаракатларни бирлаштириш.

Ҳудудлардаги давлат-хусусий шериклик federal ва минтақавий (минтақавий) аҳамиятга ега бўлган меъёрий ва ўқув ҳужжатларига ҳамда жамоат ташкилотлари ва сиёсий партияларнинг қоидаларига асосланади.

Бироқ, келажак учун, хусусан, узоқ Шарқ Federal округида таълимни ривожлантириш бўйича меъёрий ҳужжатлар университетларнинг давлат ҳокимияти органлари, жамоат ташкилотлари ва бизнес ҳамжамияти билан давлат-хусусий шериклиги масалаларини ҳали ҳам ёмон акс еттиради.

Шунинг учун, бизнинг фикримизча, университетлар фаолиятини баҳолашда, биринчи навбатда, уларнинг ишлаб чиқариш, иқтисодий ва молиявий фаолиятига таъсир қилмасдан, сифат ва самарадорлик кўрсаткичларини таъкидлаш керак. Узоқ Шарқ Federal округидаги университетлар ишини таҳлил қилиш шуни кўрсатдики, ушбу кўрсаткичларнинг баъзилари университетларнинг таълим хизматлари бозоридаги фаолиятини баҳолаш учун аллақачон қўлланила бошланган. Келгусида ушбу рўйхат иш берувчилар иштирокида таълим стандартлари ва ўқув дастурларини ишлаб чиқиш, касбий малакасини баҳолаш тизимини яратиш, университетни аккредитация қилиш ва бошқаришда иштирок етиш, васийлик кенгашлари ва университет битирувчилари кенгашларини ташкил етиш нуқтаи назаридан кенгаяди.

Олий касбий таълим соҳасида давлат-хусусий шерикликни ривожлантириш самарасига меҳнат ресурсларидан фойдаланиш самарадорлигини ошириш орқали еришилади, бу ҳудудларнинг инвестицион жозибадорлигини ошириш ва уларнинг иқтисодий хавфсизлигини таъминлашга таъсир қилади. Бироқ, Россияда таълим соҳасида давлат-хусусий шерикликни шакллантириш ўн йилдан кўпроқ вақтни олади. Ушбу жараён ўз-ўзидан давом етмаслиги учун минтақавий ва маҳаллий жамоаларнинг шароитларига қараб давлат-хусусий шериклик усулларини шакллантириш механизми зарур. Вилоят (вилоят) да давлат-хусусий шерикликни ривожлантиришни мувофиқлаштиришда асосий етакчилик роли, бизнинг фикримизча, минтақанинг ижтимоий-иқтисодий ривожланишини monitoring қилиш ва давлат-хусусий шериклик самарадорлигини назорат қилиш асосида давлат-хусусий шериклик бўйича минтақавий маслаҳат Кенгашига юкланиши керак, давлат-хусусий шериклик субектлари фаолиятини тартибга солиш учун норматив-ҳуқуқий базани яратиш учун ривожланиш стратегиясини танлаши ва тартиб-қоидалар, қоидалар ишлаб чиқиши керак. Минтақадаги таълим соҳасидаги кучли ва заиф томонларни аниқлаш, университетларни уларнинг таълим фаолияти сифати ва самарадорлиги кўрсаткичлари асосида тартиблаш керак. Шу билан бирга, давлат ва нодавлат университетлари ўртасида чегараларни белгилаш шарт емас. Бундай ёндашув минтақада давлат-хусусий шерикликнинг узоқ муддатли ва самарали ташкилий моделларини ишлаб чиқиш ва таълим сифатини ошириш имконини беради.

Диссертация тадқиқотининг енг муҳим илмий натижалари қуйидагилардан иборат:

-кадрлар малакасини ошириш, қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш тизимида давлат-хусусий шерикликнинг моҳияти очиб берилди ва иқтисодиётнинг инновацион турига ўтиш даврида унинг ривожланишининг асосий қонуниятлари белгиланди;

- олий касбий таълим соҳасида давлат-хусусий шериклик самарадорлигига таъсир етувчи тизимлаштирилган омиллар;

- университетларнинг давлат-хусусий шериклиги шакллари ва усуллари умумлаштирилиб, улар асосида инновацион иқтисодиётда ишлашда университетларнинг самарадорлигини баҳолашга услубий ёндашувлар ишлаб чиқилади;

- Россияда таълим хизматлари бозорининг замонавий ривожланиш тенденциялари аниқланади, бунинг асосида меҳнат ресурсларини кўпайтириш сифатини оширишда олий касбий таълим соҳасида давлат-хусусий шерикликни ривожлантиришнинг асосий йўналишлари ишлаб чиқилади;

- минтақавий даражада давлат-хусусий шериклик тизимида университет самарадорлигини баҳолаш бўйича таклиф етилган кўрсаткичлар;

- бозор шароитида университетларнинг давлат-хусусий шериклигини шакллантиришнинг ташкилий-иқтисодий механизми ишлаб чиқилган.