Fanidan Mustaqil ish Mavzu: Dasturiy kodlarni statik tahrirlash vositalar Bajardi

~ ~

Muhammad Al Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologyalari universitesi

“xavsizlik dasturiy vositalari injinering ‘’

fanidan

Mustaqil ish
Mavzu: Dasturiy kodlarni statik tahrirlash vositalar
Bajardi: 711/17-guruh talabasi Boltahojaev Saddin

Qabul qildi: Xudoyqulov Z

TOSHKENT 2020

Reja:

• 
  Dasturiy kodlarni statik taxrirlash vositalari haqida. .......3
  
• 
  Dasturiy kodlarni statik tahrirlash vositalar.............5
  
• 
  Xulosa............7
  
• 
  Foydalanilgan adabiyotlar.............8
  

1.Dasturiy kodlarni statik tahrirlash haqida.

Kodlash — bir kodni belgilarini yoki belgilar guruhini boshqa kod belgilariga yoki belgilar guruhiga keltirish. Biror aloqa kanaliga yoki qandaydir boshqa qurilmaga axborot shaklini moslashtirish talab etilganda amalga oshiriladi. Mas, harflar ketma-ketligi koʻrinishidagi axborotlar telegraf kodi yordamida maʼlum impulsi toklarga aylantiriladi. Boʻlarni hisoblash qurilmasiga kiritilganda oʻnli sistemadagi sonlar ikkilik sistemasiga oʻzgartiriladi va boshqa K.dan koʻp sohalarda foydalaniladi.Mas, informatsiyalar nazariyasila haddan tashqari koʻp (ortiqcha) xabarlarni ixchamlashtirish, xabarlarni aloqa kanali boʻyicha uzatishda ularni buzuvchi radioxalaqitlar taʼsirini kamaytirish maqsadida qoʻllaniladi.Matn kodlashlarining rivojlanishi IT sanoatining shakllanishi bilan bir vaqtda sodir bo'lgan va shu vaqt ichida ular juda ko'p o'zgarishlarga duch kelishgan. Tarixiy jihatdan hamma narsa EBCDIC-dan boshlandi, bu rus tilidagi talaffuzievson bo'lmagan, bu lotin alifbosidagi harflarni, arab raqamlari va tinish belgilarini boshqaruv belgilar bilan kodlash imkonini berdi.Ammo shunga qaramay, zamonaviy matn kodlashlarini rivojlantirishning boshlang'ich nuqtasi mashhur deb hisoblanishi kerak ASCII (Axborot almashish uchun Amerika standart kodi, rus tilida odatda "aski" deb talaffuz qilinadi) Unda ingliz tilida so'zlashuvchi foydalanuvchilar tomonidan eng ko'p ishlatiladigan birinchi 128 ta belgi - lotin harflari, arab raqamlari va tinish belgilari tasvirlangan.Hatto ASCII-da tasvirlangan ushbu 128 ta belgida qavslar, xash chiziqlari, yulduzcha va boshqalar kabi ba'zi bir xizmat belgilari mavjud. Aslida, ularni o'zingiz ko'rishingiz mumkin.Aynan ushbu 128 ta belgi asl ASCII versiyasidan standartga aylandi va boshqa har qanday kodlashda siz ularga albatta javob berasiz va ular shu tartibda turadi.Ammo haqiqat shundaki, bitta bayt ma'lumot yordamida 128 emas, balki 256 xil qiymatlarni kodlash mumkin (ikkitasi sakkiztaga teng 256), shuning uchun Asuka-ning asosiy versiyasidan kodlash mumkun.

2) Dasturiy kodlarni statik tahrirlash vositalar

Butun bir qator paydo bo'ldi kengaytirilgan ASCII kodlashlari, unda 128 ta asosiy belgidan tashqari, milliy kodlash belgilarini (masalan, rus tili) kodlash mumkin edi.Bu erda, ehtimol, tavsifda ishlatiladigan sanoq tizimlari haqida bir oz ko'proq gapirish kerak.

Birinchidan, barchangizga ma'lumki, kompyuter faqat ikkilik tizimdagi raqamlar bilan ishlaydi, ya'ni nollar va birliklar bilan ("Kimdir kollejga yoki maktabga borgan bo'lsa, mantiqiy algebra"). , ularning har biri noldan boshlab 2 ga teng, ettinchisida esa ikkitaga teng.Respublikamizda yoshlar uchun, yoshlarning kelajagi va manfaati uchun olib borilayotgan kuchli ijtimoiy siyosatning asosiy markazida yoshlar ma’naviyatini yuksaltirish, ular orasidan yuqori malakali mutaxassislarni kashf qilish masalasi alohida orin olgan. Prezidentimiz I.Karimov o’zining “Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch” nomli asarida shunday fikrlarni keltiradi: “Jahon miqyosidagi voqealar shiddat bilan kechayotgan bir paytda zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan, ayniqsa, Internetning beqiyos imkoniyatlaridan keng foydalanishga tayyor bo’lish matbuot, axborot va media tarmoqlari, jumladan, televideniye va radio sohasida xizmat qilishga o’zini bag’ishlagan, yetuk mutaxassis bo’lishga ahd qilgan va bu sohada o’z kelajagini ko’rmoqchi bo’lgan ommaviy axborot vositalari xodimlarining faoliyat mezoniga aylanishi zarurligini barchamiz yaxshi anglaymiz” . Shu nuqtayi nazarga ko’ra bugungi kunda xalqimizning boy intellektual merosi va umumbashariy qadriyatlari, zamonaviy madaniyat, iqtisodiyot, fan, texnika va texnologiyalar asosida yetuk mutaxassislar tayyorlash tizimi ishlab chiqildi va ayni vaqtda jadal sur’atlar bilan hayotga tatbiq etilmoqda Foydalanuvchilarga kengroq imkoniyatlarni yaratadigan, dizaynga boy intellektual uslubdagi amaliy dasturlarlarni o’zbek tilida yaratish bugungi kunning dolzarb masalalaridan biridir.Senariylar yozish asosda AutoPlay dasturining barcha imkoniyatlarini

birma-bir o’rganib chiqish. Bu maqsadni ro’yobga chiqarish uchun AutoPlay dasturi imkoniyatlaridan foydalanib, talabalarning muayyan fandan o’zlashtirish ko’rsatkichini aniqlashga oid test dasturini yaratish ishda asosiy vazifa qilib boradi.Respublikamizda yoshlar uchun, yoshlarning kelajagi va manfaati uchun olib borilayotgan kuchli ijtimoiy siyosatning asosiy markazida yoshlar ma’naviyatini yuksaltirish, ular orasidan yuqori malakali mutaxassislarni kashf qilish masalasi alohida orin olgan. Prezidentimiz I.Karimov o’zining “Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch” nomli asarida shunday fikrlarni keltiradi: “Jahon miqyosidagi voqealar shiddat bilan kechayotgan bir paytda zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan, ayniqsa, Internetning beqiyos imkoniyatlaridan keng foydalanishga tayyor bo’lish matbuot, axborot va media tarmoqlari, jumladan, televideniye va radio sohasida xizmat qilishga o’zini bag’ishlagan, yetuk mutaxassis bo’lishga ahd qilgan va bu sohada o’z kelajagini ko’rmoqchi bo’lgan ommaviy axborot vositalari xodimlarining faoliyat mezoniga aylanishi zarurligini barchamiz yaxshi anglaymiz” . Shu nuqtayi nazarga ko’ra bugungi kunda xalqimizning boy intellektual merosi va umumbashariy qadriyatlari, zamonaviy madaniyat, iqtisodiyot, fan, texnika va texnologiyalar asosida yetuk mutaxassislar tayyorlash tizimi ishlab chiqildi va ayni vaqtda jadal sur’atlar bilan hayotga tatbiq etilmoqda

.Foydalanuvchilarga kengroq imkoniyatlarni yaratadigan, dizaynga boy intellektual uslubdagi amaliy dasturlarlarni o’zbek tilida yaratish bugungi kunning dolzarb masalalaridan biridir.Senariylar yozish asosda AutoPlay dasturining barcha imkoniyatlarini birma-bir o’rganib chiqish. Bu maqsadni ro’yobga chiqarish uchun AutoPlay dasturi imkoniyatlaridan foydalanib, talabalarning muayyan fandan o’zlashtirish ko’rsatkichini aniqlashga oid test dasturini yaratish ishda asosiy vazifa qilib olinadi.

Xulosa

Inson axborotlarni yig'ish, saqlash va qayta ishlashda qulay hamda qisqa ko'rinishda bo'lishi uchun turli belgilashlardan foydalanadi. Bunga tovushlarni harf va raqamlar orqali, musiqa tovushlarini notalar orqali, matematik, fizik, biologik qonuniyatlarni formulalar orqali ifodalanishini misol qilish mumkin.Inson borliqning bir qismi bo'lgani uchun doimo borliqning ta'sirini sezib turadi.

Bu ta'sirni turli signallar (tovush, yorug'lik, elektomagnit, nerv va hokazo) ko'rinishida qabul qilamiz. Insonga uzluksiz ta'sir etib turuvchi axborotlarni analog axborotlar deb ataladi. Inson analog axborotlarni qayta ishlashi uchun uni biror qismini ajratib oladi va tahlil qiladi. Tahlil qilish jarayonida axborotni qayta ishlash uchun qulay bo'lgan ko'rinishga o'tkazadi.

Bunda inson turli belgilardan foydalanadi. Masalan, sizga ma'lum bo'lgan alifbo harflari insonga tushunarli bo'lgan tovushlarni, nota belgilari esa musiqiy tovushlarni ifodalaydi. Bu belgilar yordamida insonga eshitilayotgan, nutq yoki musiqani qog'ozga tushirish oson kechadi. Demak, inson axborotlarni qayta ishlash uchun uni uzlukli ko'rinishga o'tkazar ekan. Axborotlarni bu kabi uzlukli ko'rinishini diskret axborotlar deb ataladi.Inson tomonidan ishlab chiqarilgan qurilmalar ichida analog axborotlar bilan ishlaydiganlari ham, diskret axborotlar bilan ishlaydiganlari ham mavjud.

Diskret axborotlardan eng ko'p tarqalgani raqamli axborotlardir, ya'ni uzluksiz axborotning raqamlar orqali ifodalangan ko'rinishidir.

Analog signallar bilan ishlaydigan qurilmalar analog qurilmalar, raqamli axborotlar bilan ishlaydigan qurilmalar raqamli qurilmalar deb ataladi. Analog qurilmalarga televizor, telefon, radio, fotoapparat, videokamerani, raqamli qurilmalarga shaxsiy kompyuter, raqamli telefon, raqamli fotoapparat, raqamli videokamerani misol qilish mumkin

Axborotlarni kodlash insoniyat tomonidan faqat amallar bajarish qulay bo'lishi uchun emas, balki axborotni maxfiy saqlash uchun ham qo'llanilgan. Kodlashning bu ko'rinishi shifrlash deb ataladi.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   1) Ғаниев С.К., Каримов М.М., Ташев К.А. Aхборот хавфсизлиги. Ахборот-коммуникацион тизимлар хавфсизлиги. Тошкент, 2009 й, 407 б.
   
2. 
   www.rsa.com
   
3. 
   http://www.intuit.ru
   
4. 
   www.ziyonet.uz