Ишсизликка оид масалалар

Ишсизликнинг иқтисодий оқибатлари. Артур Оукен қонуни.

Дониеров отабек.

EKS 2-22

Ишсизликнинг иқтисодий оқибатлари. А. Оукен қонуни.
Ишсизликнинг табиий даражаси ҳолатида барча мавжуд ресурслардан тўлиқ фойдаланиб иқтисодиётда яратилиши мумкин бўлган маҳсулот ҳажмини иқтисодиётнинг ишлаб чиқариш салоҳияти деб аталади. Мамлакатнинг ишлаб чиқариш салоҳияти потенциал ЯИМ кўрсаткичи билан ўлчанади.
Потенциал ЯИМ деганда мамлакатдаги ишлаб чиқариш ресурсларидан тўлиқ фойдаланилган шароитда мумкин бўлган ишлаб чиқариш ҳажми тушунилади.
Потенциал ЯИМ*ни ҳисоблашда мамлакатда ишсизлик табиий даражада деб ҳисобланади
Макроиқтисодий беқарорлик туфайли, иқтисодий пасайиш даврида мамлакат ўз иқтисодий салоҳиятини тўлиқ ишга солмасдан, яратилган ҳақиқий ЯИМ ҳажми (Yҳ) потенциал ЯИМ (Yп) ҳажмидан ортда қолади. Бу ҳолат ЯИМнинг узилиши (Yуз) деб номланади.
Ишсизликнинг иқтисодий оқибатлари. А. Оукен қонуни.
Yҳ – Yп
Yуз= ----------------- 100
Yп
Демак ЯИМнинг узилиши қуйидагича ҳисобланади:
Ишсизликнинг иқтисодий оқибатлари. А. Оукен қонуни.
Ишсизлик даражаси ва ЯИМ узилиши ўртасидаги боғлиқликни инглиз иқтисодчиси Артур Оукен таҳлил қилган. Шунинг учун бу боғлиқлик Оукен қонуни дейилади.
Бу қонунга биноан ишсизликнинг ҳақиқий даражаси унинг табиий даражасидан бир фоизга ошиб кетса, миллий иқтисодиёт ЯИМни икки ярим фоизга кам яратади.
Ишсизликнинг иқтисодий оқибатлари. А. Оукен қонуни.
Оукен қонуни ишсизликнинг турли даражаларидаги маҳсулот йўқотишлари ҳажмини аниқлаш имконини беради. Ҳозирги кунда β коэффициенти деб аталган бу коэффициент миқдори 2 фоиздан 3 фоиз оралиғида деб ҳисобланади.
Оукен қонунини формулада қуйидагича тасвирлаш мумкин:
Yуз= -2,5[ u - u]
Бу ерда:
u – ишсизликнинг табиий даражаси;
u – ишсизликнинг ҳақиқий даражаси.
Ишсизликнинг иқтисодий оқибатлари.

• Таълимнинг қадрсизланиши;
• Ишлаб чиқаришнинг қисқариши;
• Ишсизларга моддий ёрдам харажатларининг кўпайиши;
• Касб-малаканинг йўқотилиши;
• Турмуш даражасининг пасайиши;
• Миллий даромаднинг етарли ишлаб чиқарилмаслиги;
• Солиқ тушумларининг пасайиши.

Салбий

• Ишчи кучи заҳирасини яратиш;
• Ишчилар ўртасидаги рақобат муҳитининг шаклланиши;
• Меҳнат ресурсларини қайта ўқитиш ва малака даражасини оширишда танаффуснинг пайдо бўлиши;
• Меҳнат унумдорлиги ва интенсивлигининг ўсишини рағбатлантириш омили.

Ижобий

Этиборингиз учун рахмат !