Katalizatorning zaharlanishi. Katalizatoming zaharlanishi — bu yod qo'shimchalar — «kontakt zaharlari» ta’sirida katalizator aktivligining qisman yoki to‘la yo‘qolishidir. Zaharlanish qaytar yoki qaytmas bo'lishi mumkin. Qaytar zaharlanishda yod qo'shimchalaming aktivligini vaqtincha kataliz zonasida pasaytiradi va zaharlar yo‘qotilgach katalizator aktivligi tiklanadi. Qaytmas zaharlanishda esa kontakt zaharlari reaksiya (zonasi) muhitidan chiqarilganda ham katalizator aktivligi tiklanmaydi. Katalizator aktivligi (u qattiq material bo‘lsa) aktivlik yuzasi harorat, yuzada reaksiya mahsulotlari cho'kishidan, mexanik emirilish va boshqa jarayonlar natijasida pasayib ketadi. Zonadan chigarib tozalanadi. - Katalizatoming zaharlanishi — bu yod qo'shimchalar — «kontakt zaharlari» ta’sirida katalizator aktivligining qisman yoki to‘la yo‘qolishidir. Zaharlanish qaytar yoki qaytmas bo'lishi mumkin. Qaytar zaharlanishda yod qo'shimchalaming aktivligini vaqtincha kataliz zonasida pasaytiradi va zaharlar yo‘qotilgach katalizator aktivligi tiklanadi. Qaytmas zaharlanishda esa kontakt zaharlari reaksiya (zonasi) muhitidan chiqarilganda ham katalizator aktivligi tiklanmaydi. Katalizator aktivligi (u qattiq material bo‘lsa) aktivlik yuzasi harorat, yuzada reaksiya mahsulotlari cho'kishidan, mexanik emirilish va boshqa jarayonlar natijasida pasayib ketadi. Zonadan chigarib tozalanadi.
- Zaharlarning ta’siri katalizator turi va katalitik reaksiya xossalariga (xususiyatlariga) bog'liq. Ayniqsa, nodir metallar zaharlanishga moyil bo'ladi. Oksidlanish jarayonlarida keng qo‘llaniladigan platina katalizatori uchun vodorod sulfid va boshqa oltingugurt birikmalari, mishyak birikmalari, Pb2+, Su2+, Sn2+, Fe2+ va boshqa metall ionlari zaharlovchi hisoblanadi.
Jarayonda katalizator A1. qatnashsa, yondirish harorati Tyo ,1 da o'tish darajasi maksimal X1 qa etadi. Aktivroq, yondirish harorati Tyo,2 pastroq katalizatorda esa maksimal o‘tish darajasi X2 yuqoriroq boiadi. Yondirish harorati qancha past boisa katalitik jarayonni tashkil etish osonroq, harorat ishchi intervali (Tyo bilan max. harorat orasida) kengayadi, reagentlarni oldindan qizitish kamayadi va texnologik tartib mo'tadil va turg'unroq boladi. - Jarayonda katalizator A1. qatnashsa, yondirish harorati Tyo ,1 da o'tish darajasi maksimal X1 qa etadi. Aktivroq, yondirish harorati Tyo,2 pastroq katalizatorda esa maksimal o‘tish darajasi X2 yuqoriroq boiadi. Yondirish harorati qancha past boisa katalitik jarayonni tashkil etish osonroq, harorat ishchi intervali (Tyo bilan max. harorat orasida) kengayadi, reagentlarni oldindan qizitish kamayadi va texnologik tartib mo'tadil va turg'unroq boladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
