Kod mtn1026 Fan nomi

O‘quv kursi dasturi:

Kod	MTN1026
Fan nomi	Elektronika va sxemalar 2
ECTS kredit	6
O‘quv yili	2020-2021
Semestr	4

O‘qituvchi haqida ma’lumot:

O‘qituvchilar	L.R.Dalibekov, Sh.U.Ergashev
Laboratoriya
Kafedra	Telekommunikatsiya injiniringi
Telefon nomer	+(998)90 231 22 44 +(998)93 270 71 00 +(998)91 149 55 42
Ofis	2B bino, 2- qavat, 206 auditoriya
E-mail	[e-mail]

KURS HAQIDA QISQACHA MA’LUMOT
Kursning nazariy konsepsiyalari asosan o‘rganiladigan barcha konsepsiyalarga erishish uchun sekin-asta murakkablashib boradigan mashq va masalalarni bajarish orqali o‘rganiladi. Elektr zanjir nazariyasining asosiy mavzusi to‘rtta tematik bo‘limlardan iborat bo‘lib, bu bo‘limlar elektron aloqa injineri yaxshi bilishi kerak bo‘lgan asosiy tushunchalardan iborat.

Ikkita asosiy tematik mavzular kursning tuzilgan bo‘limlariga mos keladi:

1. Elektr zanjirlar nazariyasi. Kurs asosi. Qonunlar. Teoremalar. Vaqtinchalik va barqaror holatlar. Sinusoidal barqaror holat. CHastota xususiyatlari.

2. Elektronika va yarimo‘tkazgichlar, diodlar, bipolyar tranzistorlar, maydoniy tranzistorlar, integral mikrosxemalar, operatsion kuchaytirgichlarni tahlil qilish usullari.

O‘qish birinchi navbatda o‘qituvchilardan va keyingi navbatda talabalardan faollik bilan mashq va masalalarni echishga asoslanadi. Laboratoriya ishi talablariga ko‘ra laboratoriya haqidagi ko‘rsatmalar mashg‘ulotlar boshlanishidan avval taqdim etiladi va bu ularga Elektron laboratoriyaga etib borishlaridan oldin elektr zanjiri simulyasiyasi nazariyasi haqida bilish imkonini beradi.

KURSGA OLDINDAN QO‘YILADIGAN TALABLAR

Bu kurs uchun oldindan qo‘yiladigan talablar yo‘q.

KURSDAN KUTILADIGAN NATIJALAR
Maqsad - talabalarga asosiy elektron qurilmalar yordamida ishlab chiqarish talablariga mos keladigan elektron zanjirlar va tizimlarni yaratish uchun etarli bilim berish. Talabalar tarmoqlardagi o‘zgaruvchan, vaqtinchalik, barqaror holatlarni tahlil qiluvchi elektron tarmoqlar bo‘yicha sohalarni egallashadi. Elektron zanjir tahlillari analog elektronika, sanoat elektronikasi, avtomatik boshqaruv va raqamli elektron tizimlar asosidir.

Umumiy maqsadlar:

Ushbu kursning asosiy maqsadi elektron tahlil qilishdir. Kurs oxirida talabalar kurs davomida o‘qitiladigan matematik vositalar va turli yondashuvlar yordamida sxema tuzishni bilishlari kerak. Ular muayyan sxemani qanday tuzishni bilishlari kerak. Talaba erishishi kerak bo‘lgan umumiy maqsadlar:

• Oqim va kuchlanish manbaalari asoslarini va asosiy qurilmalarni elektron zanjir nazariyasi nuqtai nazaridan bilish.

• elektron tahlil qilish uchun differinsial tenglamani yaxshi bilish.

• Empedans tushunchalarini tushunish.

• Energetika, energiya tushunchalarini tushunish.

• Passiv elektronlarning tarmoq tahlili prinsiplari va asosiy teoremalar mohiyatini tushunish.

• Elektron zanjir asosiy qonunlarini bilish va qo‘llay olish.

• Elektronika sohasida qo‘llanadigan atamalarni o‘rganish.

• Elektr zanjirlarni zanglashiga olib keladigan kompyuter dasturlarini simulyasiya qilish va ularni elektron muhitda qo‘llash.

Laplace konvertatsiyasini va ularni elektron tahlil qilishni tushunish

• Oddiy elektr zanjirlarda o‘lchovlarni o‘rganish.
Muayyan maqsadlarga quyidagilarni kiritish mumkin:

• Passiv komponentlarda elektr oqimi kuchlanish munosabatlarini aniqlash.

Asosiy elektron qonunlarini tushunish va qo‘llash.

• turli xil generatorlar va ular o‘rtasidagi ekvivalentlikni bilish.

• Elektr zanjiridagi passiv va aktiv elementlar kuchini hisoblash.

• Elektr zanjir topologiyasini aniqlab va uni tahlil qilish uchun kerakli tenglamaning minimum sonini aniqlash

• Oqimlardagi elektr zanjirini tahlil qilish usullarini topish

• Elektron zanjirdagi magnitudalarni normallashtirish va demolizatsiya qilish va ularni oddiy hisoblash bilan hal qilish.

Elektron tahlil qilishning asosiy teoremalarini tushunish va qo‘llash : Thévenin va Norton.

• “phasor” tushunchasini tushunish

• elektron sxemalarni tahlil qilish uchun simulyasiya qiladigan dasturidan foydalanish

• Sinusoidli barqaror holatda fazalar va impedanslarda elektr zanjirlarni tahlil qilish

• Sinusoidli barqaror holatda energiyani hisoblash.

• Thévenin va Norton ning superpozitsiyalari va teoremalarini tizimli tahlilini tushunish

• Birinchi va ikkinchi darajali sxemalarni tushunish va matematik atamalar o‘rtasidagi bog‘liqlikni tushunish

• Laplas konvertatsiyasini vaqtinchalik va barqaror holatda elektron tahlil qilish

• Tizim holatini vaqtinchalik va barqaror holatda simulyasiya qilish.

Egallanadigan ko‘nikmalar:

• Asosiy kurs. Talabalar kursda amaliyot va kelgusida kasbiy mahoratlari uchun kerak bo‘ladigan sxema tahlillari uchun turli qurilmalar bilan tanishishlari va bilishlari kerak. Talaba o‘rganilayotgan fan ahamiyatini yaxshi bilishi va uni barcha muhandislarni tayyorlash uchun poydevor deb tushunishi kerak.

• Laboratoriya. Talabalar oddiy elektron sxemalarda o‘lchovlarni qanday bajarish kerakligini bilishlari va elektron tizimni simulyasiya qilish uchun dasturiy ta’minotdan foydalanishlari kerak. Talabalar keyingi kurslarda ishlatiladigan matematik (Matlab kabi) hisob-kitob dasturini o‘rganishni boshlaydilar.

Kursning mazmuni
1-mavzu. Elektronika va sxemalar 2 fani, mazmuni va maqsadi. IMS tayyorlash texnologiyasi. IMS aktiv va passiv elementlari

Ma’ruza mavzusi	soat
Elektronika va sxemalar 2 fani, mazmuni va maqsadi. IMS tayyorlash texnologiyasi. IMS aktiv va passiv elementlari	2

2- mavzu. Operatsion kuchaytirgich
Operatsion kuchaytirgich (OK) haqida tushuncha. OKga qo’yiladigan talablar. OK asosiy talablari.

Ma’ruza mavzusi	soat
Operatsion kuchaytirgich	2

3- mavzu Optronlar. Optoelektron IMSlar

Optoelektronoka haqida tushuncha. Fatodiod. Nurlanuvchi diod.

Ma’ruza mavzusi	soat
15. MDYA tranzistorida yasalgan mantiqiy elementlar	2

Laboratoriya mashg‘ulotlar bo‘yicha ko‘rsatma va tavsiyalar
Laboratoriya mashg‘ulotlari uchun quyidagi mavzular tavsiya etiladi:

№	Laboratoriya mavzusi	soat
1	IMS tayyorlash texnologiyasi va klassifikatsiyasi bilan tanishish.	2
2	Emitter qaytargich sxemasini tadqiq etish.	2
3	OK parametrlarini tadqiq etish va OK asosida analog qurilmalarni tadqiq etish	2
4	BTda yasalgan kalit sxemaning uzatish xarakteristikasini tadqiq etish.	2
5	MTda bajarilgan kalit cxemalarini tadqiq etish.	2
6	IMS optronlarni tadqiq etish	2
	Jami	12 s

YUKLAMA

Faoliyat	Soatlar
Ma’ruzalar	6
Laboratoriya	12
Mustaqil ish	162
JAMI	180

Mustaqil ta’lim va mustaqil ishlar

№	Mustaqil ta’lim mavzulari	Dars soatlari hajmi
1	CHEZning utkinchi va impulsli tavsiflari va ularni xisoblash.	2
2	Birinchi darajali CHEZdan tugri burchakli impulsning utishi.	2
3	Chastotaviy va vakt tavsiflari orasidagi boglanish.	2
4	Signallarni diskretlash va davriylash, ular orasidagi boglanish.	2
5	Turtkutbliklar (Tk). Uzatish tenglama-lari va parametrlari.	2
6	Nosimmetrik Tk larni xarakteristik parametrlari. Birlamchi va ikkilamchi parametrlar	2
7	Liniyada tushuvchi va kaytuvchi tulkinlar. Liniyada impuls signallarini uzatish. Liniyani Tkga uxshatish.	2
8	Liniyalarning ish rejimlari. Isrofsiz liniya. Isrofsiz liniya bulaklaridan foydalanish.	2
9	Elektr filtrlari (EF), ta’riflar, turlari. EFni xisoblashda tavsiflarni me’yorlash va chastotani uzgartirish.	2
10	Passiv LC-filtrlarni jadvalli usulda xisoblash.	2
11	Teskari boglanishli Elektr zanjirlar. Teskari boglanish turlari va xossalari	2
12	Teskari boglanish turlari va xossalari	2
13	Avtotebranish zanjirlari. Uygonish shartlari.	2
14	EFlarning kurinishlari RC-aktiv filtrining xisoblash xususiyatlari.	2
15	Tarkok parametrli elektr zanjirlari.	2
16	Ekvivalent sxemalari.Tkning tavsifiy parametrlari. Simmetrik Tklarni kaskadda moslab ulash.	2
17	Integrallovchi va diffrensiyalovchi zanjirlar.	2
18	Chizikli tizimdan signallarning sinmasdan utkazish shartlari	2
19	ChEZni chastotaviy usulda taxlil kilish, uning davriy, impulsli va nodavriy ta’sirlar uchun xususiyatlari.	2
20	Analogli va rakamli signallar xakida tushunchalar.	2
21	Statsionar ishlash rejimi. Yumshok va kattik uygonish rejimlari.	2
22	Nochizikli elektr zanjirlari (NEZ), ta’riflari, tavsiflari.	2
23	Uzgarmas tok nochizikli rezistiv zanjirlari	2
24	Mantiqiy elementlar: asosiy mantiqiy tushunchalar, mantiqiy holatlar.	2
25	Ikkilik mantiqiy elementlar, oddiy mantiqiy elementlarda nosozliklarni aniqlash	2
26	Ikkilik mantiqiy elementlardan foydalanish: Bul ifodalari asosida sxemalarni sintezlash.	2
27	Mantiqiy elementlardan foydalanib kombinatsion sxemalar.	2
28	HAM-EMAS va YOKI-EMAS elementlar bazisidagi mantiqdan foydalanish.	2
29	Kombinatsion turdagi funksional qurilmalar.	2
30	Koderlar, shifratorlar va deshifratorlar	2
31	Indikatorlar, deshifratorli sxemalarda nosozliklarni aniqlash	2
32	Multipleksorlarni loyixalash.	2
33	Demultipleksorlar loyixalash.	2
34	Kod o‘zgartgichlari: ishlash mantiqi, qurilish prinsipi, shartli belgilanishi.	2
35	Multipleksor asosidagi universal mantiqiy modullar loyixalash.	2
36	Multipleksorlarni sozlash usullari, piramidal strukturalarini loyixalash.	2
37	Dasturlanuvchi mantiqiy matritsalar.	2
38	Dasturlanuvchi mantiqiy matritsalar asosida mantiqiy funksiyalarni amalga oshirilishi.	2
39	Komparatorlar. nazoratlash sxemalari, ikkining moduli bo‘yicha nazoratlash.	2
40	Jamlagichlar, bir xonali jamlagich.	2
41	Ketma-ket va parallel ko‘chirishli parallel jamlagichlar	2
42	Ketma-ket jamlagich	2
43	Arifmetik-mantiqiy qurilmalar.	2
44	Tezlashtirilgan ko‘chirish bloklari, matritsali ko‘paytirgichlar	2
45	Ko‘paytirish-jamlash bloklari.	2

46	Elektr zanjirlarining asosiy tushunchalari	2
47	Elektr zanjirlarining asosiy qonunlari	2
48	O‘zgarmas tokli elektr zanjirlarini hisoblash va tahlil qilish usullari.	2
49	Kirxgof qonunlarini tatbiqi. Kirxgof qonunlari asosida tuzilgan tenglamalari. Superpozitsiya (ustlash yoki jamlash) prinsiplari.	2
50	O‘zgaruvchan tok zanjirlarining umumiy tavsiflari.	2
51	Tarkibida rezistor va kondensator bo‘lgan zanjirlarda o‘zgaruvchan tok.	2
52	Oddiy garmonik funksiyalar ustida matematik amallarni bajarish Geometrik usul. Kompleks usul. Kompleks maydonda to‘g‘ri chiziq tenglamaci.	2
53	Tarkibida L, r, C bo‘lgan chiziqli o‘zgaruvchan tok zanjiri nazariyasi va hisoblash usullari.	2
54	O‘zaro induktiv bog‘langan elementli zanjirlar. Induktiv bog‘langan zanjirlarning ayrim xususiyatlari. Transformatorning chiziqli rejimi. Ikkita induktiv bog‘langan konturlarda rezonans	2
55	Zanjirning chastotaviy tavsifi va uzatish funksiyalari. Rezonans hodisasining tahlili. Kuchlanishlar rezonansi. Toklar rezonansi.	2
56	Murakkab garmonik toklar. Nosinusoidal tokli chiziqli zanjirlarni hisoblash. Murakkab garmonik funksiyalar tavsiflari.	2
57	Chiziqli elektr zanjirlari o‘tkinchi jarayonlarini hisoblashda klassik usul	2
58	Tarmoklangan elektr zanjirini hisoblashda umumiy hol. Nojo‘ya kommutatsiyalardagi o‘tkinchi jarayonlar.	2
59	Operator usuli bilan o‘tkinchi jarayonlarni hisoblash	2
60	Operator usuli. Oddiy funksiyalarning operator tasviri. Operator usuli bilan differensial tenglamalarni hisoblash.	2
61	Ixtiyoriy boshlang‘ich shartlari bo‘lgan zanjirlarni hisoblash. Nolli boshlang‘ich shartlari bo‘lgan o‘tkinchi jarayonni hisoblash.	2
62	Chiziqli elektr zanjirlarida o‘tkinchi jarayon tahlilining vaqt usuli	2
63	Elektr zanjirlariga impulslarning ta’sirlari. Elektr zanjirlarining o‘tish va impuls tavsiflari. Dyuamel integrali. Ustlash (jamlash) itegrali	2
64	Elektr zanjirlarida o‘tkinchi jarayonlarni chastotaviy usulda tahlil qilish	2
65	To‘rtqutbliklar nazariyasi asoslari, ular turlari.	2
66	To‘rtqutbliklarning uzatish tenglamalari, parametrlari va ularning o‘zaro bog‘liqligi. Tuzilishi sodda bo‘lgan to‘rt qutblik parametrlari.	2
67	Tarqoq parametrli zanjirlar.	2
68	Umumiy tushunchalar. Uzun liniyalarning telegraf tenglamalari. To‘lqin tenglamasini echish va uning fizik talqini.	2
69	Elektr filtrlari	2
70	Elektr filtrlarining tavsiflari. Battervort tavsifiga ega bo‘lgan quyi chastotali polinomial filtrlar. CHebыshev tavsifiga ega bo‘lgan quyi chastotali polinomial filtrlar.	2
71	Nochiziqli zanjirlarni tahlil qilish	2
72	Nochiziqli zanjirlar va elementlar. Statik tavsiflar. Inersiyasiz elementli zanjirlarning tahlili. Nochiziqli zanjirlarda signallar spektrini o‘zgartirish va uning amaliyotda qo‘llanilishi.	2
73	Zolotarev tavsifiga ega bo‘lgan quyi chastotali polinomial filtrlar. YUqori chastota filtrlari. Oraliq va rejektor filtrlari. Filtrlarning fazoviy tavsiflari. Raqamli filtrlar.	2
74	Garmonik tok zanjirlarini simvolik usulda xisoblash. Kontur toklar usuli, ustma-ustlash (superpozitsiya) usuli, ekvivalent generator (manba) usuli, o‘zgartirish usuli, tugunlar aro kuchlanish usuli.	2
75	Nosimmetrik to‘rtqutbliklarni xarakteristik parametrlari. To‘rtqutbliklarning koeffitsientlarini aniqlash, passiv to‘rtqutblikning koeffitsientlari.	2
76	Oddiy garmonik funksiyalar ustida matematik amallarni bajarish. Geometrik usul. Kompleks usul, kompleks maydonda to‘g‘ri chiziq tenglamaci	2
77	Elektr zanjirda turgunlashgan tebranishlar rejimi. Induktivlik, g‘altakni ketma-ket ulanish.	2
78	To‘rt qutbliklar nazariyasi asoslari, ular turlari. To‘rt qutblik, tenglamalar, parametrlar va ularning o‘zaro bog‘liqligi.	2
79	Elektr zanjirlarining asosiy qonunlari. O‘zgarmas tokli elektr zanjirlarini hisoblash va tahlil qilish usullari. Soddalashtirilgan elektr zanjirlar, elektr zanjiri r, L, C	2
80	Chiziqli elektr zanjirlari o‘tkinchi jarayonlarini hisoblashda klassik usul. Differensial tenglamalar. Kommutatsiya qonunlari. Tarkibida C, R bo‘lgan elektr zanjirni o‘zgarmas kuchlanish manbaiga ulash.	2
81	Chiziqli elektr zanjirlarida o‘tkinchi jarayon tahlilining vaqt usuli. Elektr zanjirlariga impulslarning ta’sirlari. O‘tish va impuls tavsiflari, Dyuamel integrali, ustlash (jamlash) itegrali	2

YETKAZIB BERISH STRATEGIYASI
Kurs quyidagicha tashkil etilgan: nazariya va muammolarni echish mashg‘ulotlari, test va davomiy baholab borish (essesment), hamda laboratoriya mashg‘ulotlari.
Individual ta’lim

Nazariy mashg‘ulotlar davomida, o‘qituvchi talabaga mavzu yuzasidan kerakli bo‘lgan konsepsiyalarni etkazib beradi. Muammoli mashg‘ulotlarda ,o‘qituvchi bir qator illyustrativ muammolarni talabalarga tushuntirib beradi, bunda talaba muammoni echishda ahamiyatli bo‘lgan elementlarni aniqlashni o‘rganadi. Bunda qatnashuvchilik yondashuvi qo‘llanilib, muammoli mashg‘ulotdlarda talaba va o‘qituvchi/talaba o‘rtasidagi muloqot ahamiyatli hisoblanadi.

Auditoriya ishi

Talaba kurs davomida o‘rganilgan konsepsiyalardagi muammolarni echimini topishda qiyinchiliklarga uchraydi. Har bir bo‘lim uchun kamida to‘rtta savolnoma beriladi.

Mavjud o‘quv materiallari

Talabada quyidagi xujjatlarni olish imkoni bo‘ladi:

• O‘quv qo‘llanmada (bu xujjatda) talabalardan nima kutilayotganligini anglatuvchi ma’lumotlar mavjud, ular qanday shartlar asosida o‘qishlari va qanday baholanishlari haqida ma’lumotga ega bo‘ladilar.

• Har bir kurs mavzusiga doir prezentatsiya slaydlari.

• Har bir dars yuzasidan muammolar.

• Laboratoriya quyidagi ko‘rinishga ega:

• Maqsadlar.

• Materiallar.

• Vazifalar.
BAHOLASH (assessment)
O‘qishni baholash talabalarning butun kurs davomidagi ishtiroki, shuningdek, nazariya va laboratoriya bo‘yicha yakuniy test natijasiga ko‘ra amalga oshiriladi. Baholash quyidagicha taqsimlanadi:

• Nazariya: 20%

• Laboratoriya: 30%

• Yakuniy test: 50%

Nazariya bo‘yicha baholash:

Ikkita rasmiy baholash mashg‘ulotlari bo‘ladi. Nazariy imtihon shaxsan o‘qituvchi tomonidan belgilangan sana, vaqt va joyda o‘tkaziladi va unda talabalarning egallagan bilimlari, hamda shu egallangan bilim, ko‘nikma, tajriba asosida talabalarning muammolarni echish qobiliyatlari baholanadi. Imtihon bahosi kursdagi yakuniy bahoning 30% ini tashkil qiladi.

Laboratoriya bo‘yicha baholash:

Baho har bir laboratoriya ishi uchun va laboratoriya yuzasidan o‘tkaziladigan nazorat bo‘yicha qo‘yiladi. Laboratoriya ishini baholash (30% tayyorgarlik, 70% ishlab chiqish) laboratoriya uchun bahoning 50%ini tashkil qiladi.

Chora ko‘rish:

Har bir laboratoriya ishi uchun ma’lum bir sana (deadline) belgilanadi. Vaqtida topshirilmagan laboratoriya ishi uchun baho pasaytiriladi.

Talabalar to‘playdigan ballarning mezonlari

T/r	Ko‘rsatkichlar	ballar
		Maks.	O‘zgarish oraligi
1	Darslarga qatnashganlik darajasi. Ma’ruza darslaridagi faolligi, konspekt daftarlarining yuritilishi va to‘liqligi, oraliq nazorat ishi.	10%	0-15
2	Talabalarning mustaqil ta’lim topshiriqlarini o‘z vaqtida va sifatli bajarishi va o‘zlashtirish.	10%	0-20
3	Laboratoriya ishlarini bajarish, hisobotlar tayyorlash va ularni himoya qilish.	30%	0-15
4	YAkuniy nazorat	50%	0-50
Jami ballari		100%	0-100

Yakuniy nazoratda “Test yoki yozma ish”larni baholash mezoni

Yakuniy nazorat “Test yoki yozma ish” shaklida amalga oshirilganda, sinov ko‘p variantli usulda o‘tkaziladi. Har bir variant 3-5 ta nazorat savoldan yoki testdan iborat. Test yoki nazariy savollar fan bo‘yicha tayanch so‘z va iboralar asosida tuzilgan bo‘lib, fanning barcha mavzularini o‘z ichiga qamrab olgan.

ADABIYOTLAR RO‘YXATI

1. 
   E.Soria, J.D.Martín, L.Gómez. Theory of Circuits. McGraw-Hill (Serie Schaum), 2004.
   
2. 
   J.D.Irwin, Basic analysis of circuits in Engineering. Prentice-Hall, 1997.
   
3. 
   D.E.Johnson. Basic analysis of electronic circuits. Prentice-Hall, 1997.
   
4. 
   W.Hayt, J.Kemmerly. Analysis of circuits in engineering. McGraw-Hill, 2007.
   
5. 
   J.Espí. PSPICE applications in engineering. Moliner 40. Burjassot, 2000.
   
6. 
   J.M.Angulo Usategui, J.Garcia Zubía, Digital systems and technologies in computers. Paraninfo, 2002.
   
7. 
   P.Casanova Peláez, N.García Martínez, J.A.Torres Barragán, Digital Technologies. Paraninfo, 1993.
   
8. 
   James W.Nilsson, Susan A.Riedel. Electronic circuits. Prentice Hall, 2005.
   
9. 
   B.Carlson. Theory of circuits. Thomson, 2002.
   
10. 
    R.L.Boylestad. Introduction to circuits analysis. Pearson Education, 2004.
    
11. 
    R.Hambley. Electronica. Prentice Hall, 2001.
    
12. 
    M.H.Rashid. Microelectronic circuits: analysis. Thomson, 2002.
    
13. 
    Aripov X.K., Abdullayev A.M., Alimova N.B., Bustanov X.X., Toshmatov Sh.T. Raqamli mantiqiy qurilmalarni loyihalashtitish (darslik). Toshkent .: «Aloqachi», 2017y, 396 b.
    
14. 
    Aripov X.K., Abdullayev A.M., Alimova N.B., Maxsudov J.T., Tulyaganov A.A., Toshmatov Sh.T. Elektronika va sxemotexnika (darslik) Toshkent .: «Aloqachi», 2017y, 376 b.
    
15. 
    Aripov X.K., Abdullaev A.M., Alimova N.B., Toshmatov SH.T. Raqamli mantiqiy qurilmalarni loyhalashtirish fanini o‘qitish bo‘yicha uslubiy ko‘rsatmalar. Toshkent. TATU, 2014y. 48b.
    
16. 
    Aripov X.K., Abdullaev A.M., Alimova N.B., Bustanov X.X., Toshmatov Sh.T. “Sxemotexnika” (darslik), Toshkent. «Tafakkur bo`stoni», 2013, 447 b.