Korxonaning iqtisodiy xavfsizligi deganda uning mustaqilligini, mustahkamligini, barqarorligi va ichki imkoniyatlar evaziga takomillashib

Yakuniy savollari
163. Korxonaning iqtisodiy xavfsizligi.
Korxonaning iqtisodiy xavfsizligi deganda uning mustaqilligini, mustahkamligini, barqarorligi va ichki imkoniyatlar evaziga takomillashib, taraqqiy etib borishini doimiy ravishda ta’minlab turuvchi sharoitlar va omillar majmuasining mavjudligi tushuniladi. Erkin raqobat sharoiti korxonalar iqtisodiy xavfsizligini ta’min­lash obyektiv zaruratga aylanmoqda. Buning asosiy sababi korxonalarda iqtisodiy xavfsizlik ta’minlanmas ekan, uning faoliyatiga ta’luqli bo’lgan sirlar oshkor bo’ladi va bu raqobatda yutqazishga,iqtisodiy inqirozga yuz tutishiga olib keladi.
164. Korxonaning maqsadi nima?
Korxonaning asosiy maqsadini ikki yo⁴nalishdan iborat. Birinchisi foyda yoki daromad olish uchun faoliyat yuritishligi boMsa, ikkinchisi talabni (ehtiyojni) qondirishga yo⁴naltirilgan boMishi kerak. Chunki bu maqsadlarni har biriga erishish ikkinchisisiz amalga oshmaydi. Ushbu maqsadlarga erishish korxonadan bir qator boshqa maqsadlarni amalga oshirishini talab qiladi. Ular qatoriga texnik, ijtimoiy va ekologik maqsadlarni kiritish mumkin. Talabga va standartga javob beradigan mahsulot yaratish hamda ishlab chiqarish va texnik rivojlanish programmalarini amalga oshirish uchun texnik maqsadlar qo'yiledi. Ularga eng avvalo. tovar yoki mahsulotni yaratish va tayyorlash, ularning sifat ko‘rsatkichlarini standartga moslash, ishlab chiqarish potensialini saqlash va rivojlantirish va hokazolar kiradi.
165. Korxonaning moliyaviy barqarorligi.


166. Korxonaning normativ bazasi va unga ta’sir etuvchi omillar.
167. Korxonaning tijorat siri va iqtisodiy xavfsizligi.
Tijorat siri deganda xo'jalik yurituvchi subyektlarning tijorat, ishlab chiqarish, moliyaviy operatsiyalari, reja, marketing, ilmiy ishlanmalar va boshqa jarayonlar ifoda etilgan oshkor qilinishi mumkin boMmagan ma’Iumotlaming maxfiy saqlanishi tushuniladi. Korxonaning iqtisodiy xavfsizligi deganda uning mustaqil- ligini, mustahkamligini, barqarorligi va ichki imkoniyatlar eva- ziga takomillashib, taraqqiy etib borishini doimiy ravishda ta’- minlab turuvchi sharoitlar va omillar majmuasining mavjudligi tushuniladi.
168. Korxonaning tijorat siri.
Bozor munosabatlari sharoitida korxonaning iqtisodiy xavfsiz- ligini ta’minlashda uning faoliyatiga doir ayrim hujjatlar, texnologik jarayonlar, boshqaruv usullari boshqa raqobatchilardan sir saqlanishini taqozo qiladi. Tijorat siri xo'jalik yurituvchi subyektlarning tijorat, ishlab chiqarish, moliyaviy operatsiyalari, reja, marketing, ilmiy ishlanmalar va boshqa jarayonlar ifoda etilgan oshkor qilinishi mumkin bo’lmagan ma’Iumotlaming maxfiy saqlanishi tushuniladi.
169. Korxonaning tijorat sirini saqlash va muhofaza qilish nimadan iborat.
Bozor munosabatlari sharoitida erkin raqobat mavjud ekan tijorat sirining ham saqlanib qolishi muqarrar. Shu tufayli korxonaning iqtisodiy xavfsizligini ta’minlash uchun uning tijorat sirini ishonchli himoya qilish kerak bo’ladi. Bu jarayonning bir nechta mexanizmlari bor. Jumladan korxonada maxsus tadbirlar o’tkaziladi. Tashkiliy tadbirlar mavjud bo’lib, unda korxonaning xavfsizligini ta’minlash uchun alohida xavfsizlik xizmati tashkil etiladi. Ochiq testlar o’tkazish tadbirlari, Bu jarayonda turli testlar orqali xosimlarning korxonaga sodiqligi, axborotlarni saqlay olish qobilyatlari kabilar o’rganiladi. Texnik tadbirlar- bunda korxona ma’lumotlarini texnil vositalar orqali o’g’irlanishiga qarshi tadbirlar amalga oshirilsa, rag’batlantiruvchi tadbirlarda xodimlar, asosan xavfsizlikni ta’minlashga daxldor bo’lga xodimlar rag’batlantirib boriladi va eng asosiysi korxona boshqa korxona va tashkilotlar bian munosabatga kirishishidan oldinn ulaRNI o’rganib, ishonch hosil qilishi kerak bo’ladi.
170. Korxonaning xavfgsizlik xizmati qanday vazifalarni bajaradi.
Korxonalarning xavfsizligini ta’minlash uchun bir qancha chora-tadbirlar amalga oshiriladi, Jumladan korxonaning xavfzizligini ta’minlash uchun mas’ul bo’lgan korxonaning xavfsizlik xizmati tashkil etiladi. Bu xizmat korxona siri bo’lmish, o’ta muhim ma’lumotlarni ishonchli himoya qilish chora tadbirlarini amalga oshiradi. Bu tadbirlar sirasiga Korxona to’g’risidagi qimmatli ma’lumotlar joylashtirilgan saytlarni, manbalarni takomillashtirish, xodimlarni korxonaga bo’lgan munosabatlarini doimiy baholab boorish, a’loqada bo’lib turgan tashkilotlar, korxonalar, vositachilar haqidagi ma’lumotlarni o’rganish kabilar kiradi.
171. Korxonaning xavfsizlik xizmati.
Bozor munosabatlari sharoitida korxonaning umumiy xavfsiz­ligini, ayniqsa, uning iqtisodiy xavfsizligini ta’minlash o‘ta muhim ahamiyatga ega. Zero, korxona bankrotlikga uchramasligi, barqaror faoliyat ko'rsatishi, muntazam ravishda iqtisodiy o‘sishni ta’minlab borishi uchun, eng avvalo, uning xavfsizligi ta’minlanishi lozim. Ammo hozirgi paytda turli mulk shaklida faoliyat ko‘rsatuvchi juda ko‘p korxonalar tarkibida xavfsizlik xizmati tashkil qilinmagan. Bu bilan asosan korxona rahbariyati shug‘ullanadi. Ammo bu erkin raqo­bat sharoitida yetarli emas. Xavfsizlik xizmati o‘z faoliyati davomida juda ko‘p me’yoriy hujjatlarga tayanadi. Bu hujjatlar davlat miqyosida ishlab chiqilib tasdiqlangan bo‘lsa shu me’yoriy hujjatga tayaniladi, agar bunday hujjat bo’lmasa korxonaning o‘zida xavfsizlik xizmati bo‘yicha Nizom ishlab chiqilib shunga amal qilinadi.