Laboratoriya ishi №5. Po’lat va cho’yan namunalarini buralishga sinash

Laboratoriya ishi №5. Po’lat va cho’yan namunalarini buralishga sinash.
Ishning maqsadi: Buralishda siljish modulini aniqlash.
1. Laboratoriya ishlari bo'yicha umumiy ma'lumotlar
Laboratoriya ishlari ushbu uslubiy materiallarga va TM-OMUK-014.000 RE uskunasining foydalanish qo'llanmasiga muvofiq amalga oshiriladi.
Laboratoriya ishlarini bajarishga faqat ushbu materiallar bilan tanish bo'lgan talabalar ruxsat etiladi .
O'rnatishning ko`rinishi 1.1-rasmda keltirilgan.

1.1-rasm. O'rnatish ko'rinishi

TM-OMUK-014 " Buralishdagi elastiklik modulini aniqlash" eksperimental sozlash quyidagilarni o'z ichiga oladi:
- polka polimer qoplamali, metall ramkadan yasalgan, sozlanishi muruvat tayanchlari 1 bilan stolga ramkani o'rnatish uchun 2;
3- namunani ramkaga mahkamlash uchun moslama;
4- tashqi diametri 22 mm, ichki diametri 18 mm, ishchi uzunligi 500 mm bo`lgan ochiq dumaloq kesmaning namunasi
5- mikrometrik ko'rsatkichlarning o`rnatiluvchi joylari;
6-soat shaklida ishlaydigan ikkita mikrometrik ko'rsatkich ICh-10, o`lchov darajasi 0,01 mm;
7- mikrometrik ko'rsatkichlarni biriktirish moslamasi, ko'rsatkichlar vintlar bilan 8 ga mahkamlanadi;
9-kuchlanish moslamasini o'z ichiga oluvchi dastak( l = 300 mm),
10- ilmoq,
11-yuklar og'irligi 2,5 kg (6 dona).
Laboratoriya ishlarining tavsifi
2.1 Nazariy asoslar
Tanlangan elementning kuchlanganlik holatida faqat urunma kuchlanish <sub> </sub> paydo bo`ladi (2.1.1-rasm). Ushbu kuchlanganlik holatiga sof siljish deyiladi.
Buralish - deformatsiyaning bir turi bo`lib, unda brusning ko`ndalang kesmalarida faqat bitta ichki kuch faktori paydo bo'ladi-burovchi moment T. Buralish holatlari ko`pincha vallar, vintli prujinalar va boshqa konstruktiv elementlarda uchraydi. To'g'ri brus sifatidagi detalning buralishi uning tashqi burovchi momentni M (juft kuchlar) bo'ylama o'qiga perpendikulyar bo'lgan ta`sir tekisligiga yuklashda sodir bo`ladi. Egri chiziqli bruslarning buralishi boshqa xil yuklanishlarda ham sodir bo'lishi mumkin .

2.1.1-rasm – sof siljish

Eng oddiy bir hil sof siljish buralgan tekisliklarda qo'llaniladigan momentlar bilan yupqa devorli silindrsimon trubkani yuklash orqali amalga oshirish mumkin (2.1.2-rasm)._{ } kuchlanishning qiymati momentning tengligi shartlaridan teng ravishda ichki kuchlarning ko`ndalang kesim yuzalari bo`yicha taqsimlangan ichki kuch momentiga teng (М):

_{ },
Bu yerda R — trubka radiusi, _{ } – uning qalinligi.



Rasm 2.1.2- Yupqa devorli trubaning buralishi
Urinma kuchlanish _{ } burchak deformatsiyaga γ to`g`ri proporsional bo`ladi


Е
2(1 + μ)


- ikkinchi turdagi siljish moduli yoki elastiklik moduli.

Deformatsiyalar natijasida paydo bo`lgan trubaning buralgan kesmida hosil bo`lgan buralish burchagi φ (2.1.3-rasm). Bunda φ=γ_{ }l/R.

Rasm 2.1.3- Buralishdagi siljishlar
Qalinligi konussimon bo`lgan truba uchun o`zaro buralish burchagi φ ikkala kesimlarda l masofada joylashsa φ quyidagicha aniqlanadi :



Bu yerda _{ }- truba kesimining kutbiy inersiya momenti. Ichki diametri d va tashqi D bo'lgan quvurlar uchun
_{ }=_{ }(D⁴-d⁴)/32.
Agar ingichka sterjen buralayotgan trubaga radial holatda bog`langan bo`lsa (2.1.4-rasm), u holda Buralishning kichik burchaklarida buralish burchagi qiymatini quyidagicha aniqlash mumkin:

Rasm 2.1.4

Shunday qilib, xar hil burovchi momentlarni o'rnatib, quvur o'qidan a masofada sterjenlarga o'rnatilgan ikkita tayanch nuqtasini chiziqli siljishini o'lchab, quyidagi formula bo'yicha quvur materialining siljish modulini aniqlash mumkin: